Elementy teorii i filozofii prawa XX wieku.

LEON PETRAŻYCKI – 1867-1931
 autor psychologizmu prawniczego
 DZIEŁA: Wstęp do nauki polityki prawa, Wstęp do nauki prawa i moralności
 Motywacja zasadnicza – bezpośrednie połączenie wyobrażeń różnych czynów z apulsywnymi lub repulsywnymi emocjami.
 Normy etyczne wiążące się z wyobrażeniem obowiązku to normy moralne. Nomy prawne to normy etyczne powiązane z wyobrażeniem prawa.
 Prawo, podobnie jak moralność istnieje jedynie w psychice człowieka w postaci przeżyć prawnych.
 Prawo jest zjawiskiem przejściowym, historycznym, istnieje wskutek niedostatecznego przystosowania psychiki ludzkiej do potrzeb nowego życia społecznego.
 Podzielił prawo na:
• intuicyjne – znajdujące się w umyśle człowieka, autonomiczne, powiązane z przeżyciami prawnymi zmiennymi, zależnymi od sytuacji
• pozytywne – stanowione, heteronomiczne, przeżycia prawne tego prawa mają charakter stały, powszechny
 Teoria państwa ma wyraźnie wtórny charakter wobec teorii prawa i moralności.
 W definicji prawa brak jest związków prawa z państwem.
 PAŃSTWO to zbiór ludzi połączonych przez to, że pewnym osobom z tego grona przyznane są pewne prawa, a pewnym odpowiednie obowiązki prawne.
 W państwie istnieją 2 funkcje prawa:
1. rozdzielcza – tworzy ustrój ekonomiczny, jej podstawą jest własność.
2. organizacyjna – określa aspekt polityczno-ustrojowy.
 WŁASNOŚĆ – jej rodzaj determinuje ustrój: prywatna – kapitalistyczny, kolektywna – socjalistyczny.
 Zaletą socjalizmu jest to, że wpaja psychice narodowej etos i dyscyplinę służby społecznej.

HANS KELSEN – 1881-1973
 twórca normatywizmu = czystej teorii prawa, który jest jedną z wersji pozytywistycznego ujęcia prawa
 DZIEŁA: Czysta nauka prawa
 K. odróżnił sferę bytu (tego, co jest) od sfery powinności (tego, co powinno być) i umieścił prawo w sferze powinności.
 Prawnika interesować ma jedynie obowiązywanie prawa, a nie jego społeczne, psychologiczne czy moralne aspekty.
 Podstawowe znaczenie ma formalna geneza prawa, oparcie go na normie kompetencyjnej i formalna skuteczność prawa. Prawo to fakt normatywny.
 u podstaw porządku prawnego leży „grundnorm” – jest bazą konstytucji, stwierdzeniem zawierającym pewien ładunek aksjologiczny
 Dwojakie ujęcie państwa:
1. byt czysto formalny – wykreowany przez normy prawne
2. fakt polityczny i społeczny – pozaprawny, transcendentny wobec prawa
 Definiuje państwo tak jak Jellinek – trójelementowo
 zwolennik teorii podziału władz, ich wzajemnej kontroli i współdziałania.
 ustrój dobry to demokracja lub autokracja
 WOLNOŚĆ pojmuje w sposób bardzo liberalistyczny.