Lasy.

Lasy pokrywają około 30% powierzchni kontynentów. Dawniej było ich o wiele więcej. Działająca przy ONZ Organizacja do Spraw Rolnictwa i Wyżywienia podała informacje o powierzchni jaką zajmują lasy na poszczególnych kontynentach. Istotne znaczenie dla rozwoju lasów mają klimat i gleba. Od tych czynników, bardzo zróżnicowanych w różnych częściach naszego globu, zależna jest przede wszystkim ich fizjonomia i skład gatunkowy. W warunkach stałych, wysokich temperatur i znacznej wilgotności powietrza, a więc w strefie równikowej Ameryki Południowej, Afryki i Oceanii rosną wiecznie zielone lasy liściaste zwane często, chociaż niewłaściwie dżunglą. Dalej od równika, między zwrotnikami, w warunkach wysokich temperatur i okresowego niedoboru wilgoci występują lasy przynajmniej częściowo zrzucające liście w okresie suchym. Bardzo interesujące lasy i zarośla wiecznozielone, twardolistne i kolczaste spotyka się nad Morzem Śródziemnym, u zachodnich wybrzeży Ameryki Północnej, na południu Afryki i na południu Australii. Rozwijają się one w warunkach suchego i gorącego lata oraz bezmroźnych i deszczowych zim. Natomiast tam gdzie średnia temperatura latem nie jest zbyt wysoka, a zimą pada śnieg i temperatura spada poniżej 0 , rosną lasy zrzucające liście na zimę. Są to przede wszystkim obszary Europy oraz Ameryki Północnej i niektóre tereny Azji. Lasy iglaste zawsze zielone pokrywają te części kontynentów, na których zimy są mroźne i długo utrzymuje się pokrywa śnieżna, a więc północne obszary Azji i Europy oraz północne części Ameryki Północnej. Chociaż dzisiaj nie traktuje się lasów jako obiektów przynoszących tylko bezpośrednie korzyści gospodarcze, warto wiedzieć, że światowy zapas drewna na pniu wynosi 192 mld. Rocznie zużywa się ok. 1 mld drewna. Zanim na Ziemi pojawił się człowiek, lasy kształtowały się wyłącznie pod wpływem warunków naturalnych. A więc ich rozwój zależał tylko od gleby, wody klimatu itp. Historię powstawania lasów na niektórych obszarach odtworzono dość dokładnie, zwłaszcza od końca trzeciorzędu. Pozwoliły na to badania geologiczne, a także analiza pyłków roślin leśnych. Największy wpływ na ukształtowanie się lasów w Europie, a więc i u nas, miały okresy zlodowaceń i przedzielające je okresy międzylodowcowe. Po ustąpieniu lodowców pojawiły się sosny, świerki, modrzewie, brzozy i wierzby. Gdy klimat się ocieplał, a było 5-6 tysięcy lat przed naszą erą wilgotny klimat sprzyjał wzrostowi jodeł, buków i świerków. Niszczenie lasów zaczęło się w okresie żelaza, a więc w ostatnich stuleciach przed naszą erą i trwa do dziś. Początkowo człowiek wypalał lub karczował lasy, by uprawiać wybrane gatunki roślin. Była to tzw. gospodarka żarowa. Później na wykarczowanych terenach zaczął zakładać osiedla. Podstawowym budulcem było wtedy drewno, a handel z innymi krajami polegał na eksporcie drewna, smoły, wosku, miodu, skór. Las żywił, odziewał, chronił. Był źródłem bogactwa. Jednak pożary i wojenne pożogi niszczyły lasy i osiedla. Jeszcze pod koniec XII w. lasy pokrywały prawie 90% powierzchni naszego kraju. A w miarę rozwoju przemysłu, a więc coraz większego zapotrzebowania na drewno, obszary zalesione zaczęły się szybko zmniejszać. Najbardziej dał się człowiek we znaki lasom w XVIII i XIX w. prowadząc rabunkową gospodarkę. Jego gospodarzenie na leśnych terenach było również przyczyną zmian ich składu gatunkowego. Początkowo ten wpływ był niewielki. W lesie wypasano zwierzęta gospodarskie, grabiono ściółkę, potem wycinano najokazalsze drzewa. Ale najgorsze czasy dla lasów zaczęły się wówczas, gdy zaczęto patrzeć na nie głównie jako na źródła dochodów.