Bardzo ważnym elementem gospodarki Panamy jest Kanał Panamski. Utworzenie Panamy w 1903roku przez wyodrębnienie jej z terytorium Kolumbii było właśnie rezultatem działalności politycznej Stanów Zjednoczonych, dążących do kontroli nad rejonem kanału. Pas po obu stronach kanału o szerokości średnio 8km i powierzchni 1432 km został wydzielony z terytorium Panamy i objęty bezpośrednio władzą amerykańską jako tzw. Strefą kanału (Canal Zone) na zasadzie dzierżawy bezterminowej. Dopiero w 1979roku wszedł w życie nowy układ, zgodnie, z którym strefa została włączona do terytorium Panamy, z prawem pozostawienia w niej wojsk amerykańskich, co najmniej do 2000 roku.
W gospodarce Panamy odgrywa ona ważna role bezpośrednio jako szlak wodny, rynek pracy dla tysięcy obywateli panamskich i rynek zbytu dla artykułów rolniczych. Utworzona w 1955roku Strefa Wolnocłowa z siedzibą w Colou, największa w Ameryce Łacińskiej odgrywa ważna role w gospodarce Panamy oraz sąsiednich państw, szczególnie Kolumbii. Dochody Panamy z reeksportu za pośrednictwem Strefy Wolnocłowej wahają się w ostatnich latach w granicach 20- 50 mln dolarów.
Doświadczenie zdobyte przy budowie Kanału Sueskiego było podstawą przystąpienia do budowy kanału morskiego przez Przesmyk Panamski. Kanał ten miał połączyć Ocean Atlantycki i Spokojny, według projektu francuskiego inżyniera Ferdynanda Lessepa. Budowę rozpoczęto w 1879 roku, ale trudności techniczne, o wiele większe niż przy budowie Kanału Sueskiego, a także błędy organizacyjne doprowadziły w 1889 roku do przerwania robót i bankructwa towarzystwa finansującego budowę (pociągneło to z soba atak na ówczesny rzad Francji, którego członów oskarżono za przeupstwo tzw. afera panamska). W następstwie francuskie koła finansowe skorzystały z afery Stanów Zjednoczonych, które w 1902 roku za 42 mln dolarów przyjęły wielkie prawa do Kanału Panamskiego, położonego wówczas na terenie kolumbii. W ślad za tą pozornie czysto finansową transakcję okrąg Panamski ogłosił sie w 1903 roku niezależną republiką odstępujac następnie Stanom Zjednoczonym suwerenne prawa do rejonu kanału za stała opłate 250 tys dolarów miesięcznie. Dopiero wówczas podjeto roboty, które ukończono1916 roku. Kanał ten łaczy Ocean Atlantycki z Oceanem Spokojnym i wyraźnie skraca długość rejsow z portów na zachodnich wybrzeżach obydwu Ameryk, np. z Londynu do San Francisco o 10 500 km.
Rola Kanału Panamskiego jest nadal ogromna dla światowego transportu morskiego i handlu. W latach siedemdziesiątych kanał obsługiwał rocznie około 12-14 tysiecy statków, a transportowane przez kanał towary stanowiły 100 - 130 mln ton rocznie. Wpływy z usług swiadczonych przez Panamę na rzecz Strefy kanału stanowiły w latach siedemdziesiątych średnio 6% rocznej wartości jej produktu wewnetrznego brutto. W strefie Kanału jest zatrudnionych około 14 tysięcy obywateli panamskich.
Kanał Panamski jast wielką, nowoczesna arterią żeglugową, majacą zasadnicze znaczenie dla wymiany towarowej miedzy krajami półkuli zachodniej. To droga wodna ma długość 81,6 km, a szerokość 90-150m oraz 13,6 głębokości ponadto trzy zespoły dwukierunkowych śluz: GATUN i PEDRO; MIGVEL i MIRAFLORES. Rozmiary przewozów przekraczają 150 mln ton rocznie, z czego wiekszosc w kierunku z Atlantyku na Pacyfik.
Obecnie dyskutowane jest zablokowanie Kanału Panamskiego, przy czym rozwaza sie kilka tras przechodzących przez Nikaraguę, paname lub Kolumbię, a w 1999 roku USA stanie się dysponentem kanału kiedy przejdzie on pod kontrolę Panamy.
" Żegluga na oceanach morzach w cieśninach i kanałach odbywa sie z regułami prawa morskiego.[...]10 grudnia 1982 r w Moutego Bay na Jamajce została podpisana przez 117 państw konwencja prawa morza, bedaca ukoronowaniem prac III Konferencji Prawa Morza ONZ"
LITERATURA:
1.Geografia regionalna Ameryki Łacińskiej
Państwowe Wydawnictwo Naukowe; Warszawa 1985 rok.
2.A.Maryański, P. Modrzejewski, Z. Szot-Geografia ekonomiczna Ameryki Łacińskiej,
Warszawa PWE 1989 rok.
3.S.Piskarz, St. Zając - Geografia Świata i Polski
Warszawa WSiP 1995 rok
4.Encyklopedia Przyroda i Technika
Wiedza Powszechna 1969 rok
5.Encyklopedia Powszechna PWN
Warszawa 1975 rok
6.W.Skrzypczak- Geografia Ekonomiczna,
Warszawa 1994 rok EFEKT
PRACĘ WYKONAŁA:
Czas czytania: 3 minuty
Treść zweryfikowana i sprawdzona
Zgodnie z misją, Redakcja serwisu dokłada wszelkich starań, aby dostarczać rzetelne i sprawdzone treści edukacyjne.
Dodatkowe oznaczenie "Sprawdzona treść" wskazuje, że dany materiał został zweryfikowany przez Redakcję lub ekspertów współpracujących z serwisem.
Weryfikacja tekstu odbywa się na następujących poziomach:
1. Sprawdzenie tekstu pod kątem ewentualnych błędów ortograficznych, stylistycznych, interpunkcyjnych lub innych.
2. Weryfikacja tekstu pod kątem błędów rzeczowych.
3. Sprawdzenie materiału pod kątem ich aktualności.
Dodatkowe oznaczenie "Sprawdzona treść" wskazuje, że dany materiał został zweryfikowany przez Redakcję lub ekspertów współpracujących z serwisem.
Weryfikacja tekstu odbywa się na następujących poziomach:
1. Sprawdzenie tekstu pod kątem ewentualnych błędów ortograficznych, stylistycznych, interpunkcyjnych lub innych.
2. Weryfikacja tekstu pod kątem błędów rzeczowych.
3. Sprawdzenie materiału pod kątem ich aktualności.