Organy nadzoru górniczego

Organami nadzoru górniczego, jest prezes Wyższego Urzędu Górniczego, oraz dyrektorzy terenowych organów administracji rządowej czyli okręgowych i specjalistycznych urzędów górniczych.
Dyrektorzy okręgowych i specjalistycznych urzędów górniczych podlegają prezesowi Wyższego Urzędu Górniczego i wykonują swoje zadania przy pomocy okręgowych urzędów górniczych i specjalistycznych urzędów górniczych.
„Art. 106. 1. Organami nadzoru górniczego są:
1) Prezes Wyższego Urzędu Górniczego;
2) dyrektorzy okręgowych urzędów górniczych oraz specjalistycznych urzędów górniczych.
2.Dyrektorzy okręgowych urzędów górniczych i specjalistycznych urzędów górniczych działają jako organy pierwszej instancji w sprawach należących do właściwości organów nadzoru górniczego, chyba że sprawy te zostały zastrzeżone do właściwości Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego”1

Prezes Wyższego Urzędu Górniczego jest centralnym organem administracji rządowej, nadzorowanym przez ministra właściwego właściwy do spraw środowiska, powoływanym i odwoływanym przez Prezesa Rady Ministrów.

Prezes Wyższego Urzędu Górniczego jest organem nadzoru górniczego i wykonuje swoje zadania przy pomocy Wyższego Urzędu Górniczego, działającego pod jego bezpośredniego kierownictwem.

Stanowisko Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego może zajmować osoba spełniająca pewne wymogi:
1.posiada tytuł zawodowy magistra lub równorzędny,
2.jest obywatelem polskim
3.korzysta z pełni praw publicznych,
4.nie była skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe,
5. posiada kompetencje kierownicze,
6.posiada co najmniej 6-letni staż pracy, w tym co najmniej 3-letni staż pracy na stanowisku kierowniczym,
7.posiada wykształcenie i wiedzę z zakresu spraw należących do właściwości Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego.

Nabór na stanowisko, poprzedzone ogłoszeniem w odpowiedni sposób, przeprowadza zespół, powołany przez ministra właściwego do spraw środowiska, liczący co najmniej 3 osoby, których wiedza i doświadczenie dają rękojmię wyłonienia najlepszych kandydatów.
W toku naboru ocenia się doświadczenie zawodowe kandydata, wiedzę niezbędną do wykonywania zadań na stanowisku, oraz kompetencje kierownicze.
„Art. 107
2g. W toku naboru zespół wyłania nie więcej niż 3 kandydatów, których przedstawia ministrowi właściwemu do spraw środowiska.
1
2h. Z przeprowadzonego naboru zespół sporządza protokół zawierający:
1) nazwę i adres urzędu;
2) określenie stanowiska, na które był prowadzony nabór, oraz liczbę kandydatów;
3) imiona, nazwiska i adresy nie więcej niż 3 najlepszych kandydatów uszeregowanych według
poziomu spełniania przez nich wymagań określonych w ogłoszeniu o naborze;
4) informację o zastosowanych metodach i technikach naboru;
5) uzasadnienie dokonanego wyboru albo powody niewyłonienia kandydata;
6) skład zespołu.
2i. Wynik naboru ogłasza się niezwłocznie przez umieszczenie informacji w Biuletynie Informacji
Publicznej urzędu i Biuletynie Informacji Publicznej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.”2

Prezes Wyższego Urzędu Górniczego w szczególności, jak mówi ustawa prawo geologiczne i górnicze w artykule 107:
jest organem właściwym w sprawach indywidualnych, rozpatrywanych w drodze postępowania administracyjnego w zakresie wynikającym z przepisów ustawy;
pełni funkcję organu wyższego stopnia, w rozumieniu Kodeksu postępowania administracyjnego, w stosunku do dyrektorów okręgowych urzędów górniczych i specjalistycznych urzędów górniczych, oraz sprawuje nadzór nad ich działalnością;
powołuje specjalne komisje do kompleksowego opiniowania stanu rozpoznania i zwalczania zagrożeń naturalnych i technicznych w zakładach górniczych oraz zagrożeń bezpieczeństwa powszechnego, związanego z ruchem zakładu górniczego;
gromadzi i archiwizuje dokumentację mierniczo-geologiczną zlikwidowanych zakładów górniczych w archiwum dokumentacji mierniczo-geologicznej w Wyższym Urzędzie Górniczym oraz udostępnia ją na zasadach i w sposób określony w odrębnych przepisach;
prowadzi działalność wydawniczą w odniesieniu do:
1. Dziennika Urzędowego Wyższego Urzędu Górniczego,
2. publikacji z zakresu górnictwa, w tym miesięcznika WUG „Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie”.


Terenowymi organami administracji rządowej, podległymi Prezesowi Wyższego Urzędu Górniczego, są dyrektorzy okręgowych urzędów górniczych i specjalistycznych urzędów górniczych.
Dyrektorów i zastępców dyrektorów tych jednostek powołuje i odwołuje Prezes WUG.
Dyrektorzy okręgowych i specjalistycznych urzędów górniczych wykonują swoje zadania przy pomocy okręgowych urzędów górniczych i specjalistycznych urzędów górniczych, działających pod ich bezpośrednim kierownictwem.
2
Okręgowe urzędy górnicze tworzy i znosi minister właściwy do spraw środowiska w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw administracji publicznej w drodze rozporządzenia. Ustala także ich siedziby i właściwość miejscową zgodnie z podziałem terytorialnym państwa określonym w odrębnych przepisach.
„Art. 108.
5.Minister właściwy do spraw środowiska, kierując się kryteriami ekonomicznymi oraz uwzględniając efektywność działania urzędów górniczych, może w drodze rozporządzenia tworzyć i znosić specjalistyczne urzędy górnicze obejmujące niektóre dziedziny działalności urzędów górniczych oraz określać ich nazwę, właściwość i siedzibę.
6.Organizację i zasady działania okręgowych i specjalistycznych urzędów górniczych określa Prezes Wyższego Urzędu Górniczego”.3

Jak stanowi Art. 109 ustawy, Prezes Wyższego Urzędu Górniczego oraz dyrektorzy okręgowych i specjalistycznych urzędów górniczych sprawują nadzór i kontrolę nad ruchem zakładów górniczych w zakresie:
bezpieczeństwa i higieny pracy oraz bezpieczeństwa pożarowego,
ratownictwa górniczego,
gospodarki złożami kopalin w procesie ich wydobywania,
ochrony środowiska, w tym zapobiegania szkodom,
budowy i likwidacji zakładu górniczego, w tym rekultywacji gruntów i zagospodarowania terenów po działalności górniczej.

Organy nadzoru górniczego sprawują kontrolę nad:
podziemnymi zakładami górniczymi węgla kamiennego, rud miedzi, rud cynku i ołowiu, soli, surowców mineralnych,
odkrywkowymi zakładami górniczymi węgla brunatnego, surowców skalnych, siarki i inne,
otworowymi zakładami górniczymi ropy, gazu, soli, siarki, solanek, wód leczniczych i termalnych, prowadzącymi wiercenia za metanem z pokładów węgla,
zakładami wykonującymi roboty geologiczne,
zakładami wykonującymi bez zbiornikowe magazynowania substancji oraz składowanie odpadów w górotworze, w tym w podziemnych wyrobiskach górniczych,
zakładami wykonującymi roboty podziemne z zastosowaniem techniki górniczej,
zakładami wykonującymi zlecone roboty w ruchu zakładów górniczych,
podmiotami zawodowo trudniącymi się ratownictwem górniczym.


Przy wykonaniu nadzoru i kontroli organ nadzoru górniczego:
1.nakazuje usunięcie nieprawidłowości, zwłaszcza jeśli stwarzają one zagrożenie dla bezpieczeństwa zakładu górniczego, jego pracowników, bezpieczeństwa powszechnego bądź środowiska;
3
2.w razie bezpośredniego zagrożenia, może w całości lub w części wstrzymać ruch tego zakładu lub jego urządzeń oraz nakazać podjęcia niezbędnych środków zapobiegawczych;
3.może zakazać, na czas nieprzekraczający dwóch lat, wykonywania określonych czynności w ruchu zakładu górniczego osobom wymienionym w art. 68 ust. 1 ( kierownicy i dozór posiadający odpowiednie kwalifikacje), oraz w art. 70 ust. 1 (osoby uprawnione do sporządzenia dokumentacji mierniczo-geologicznej czyli miernik górniczy i geolog górniczy), albo wykonywania określonych czynności osobom, o których mowa w art. 75a ust. 1 (osoby kierownictwa oraz specjaliści wykonujący czynności w zakresie ratownictwa górniczego), w razie stwierdzenia naruszenia przez te osoby dyscypliny i porządku pracy, a zwłaszcza obowiązków określonych ustawą i wydanym na jej podstawie przepisami;
„Art. 113. ust. 2 Wniesienie odwołania od decyzji wydanej na podstawie ust.1 pkt 1-3 nie wstrzymuje jej wykonania.”4

Jak dalej mówi art. 114 ustawy, organ nadzoru górniczego w razie grożącego niebezpieczeństwa lub zaistnienia wypadku w zakładzie górniczym, może ustalić stan faktyczny i przyczyna zagrożenia, organ ten sprawuje nadzór nad akcją ratowniczą, a w razie gdy uzna, że jest ona prowadzona nienależycie, może żądać zmiany jej kierownika lub objąć kierownictwo akcji.

Przy wykonywaniu zadań wynikających z nadzoru i kontroli nad ruchem zakładu górniczego właściwy organ nadzoru górniczego może:
badać prawidłowość stosowanych lub przewidzianych przez przedsiębiorcę do stosowania rozwiązań technicznych. Na żądanie organu przedsiębiorca jest zobowiązany sprawdzić prawidłowość rozwiązań technicznych, w sposób określony przez ten organ. Koszty czynności obciążają przedsiębiorcę, chyba że ich żądanie było nieuzasadnione.
w razie stwierdzenia naruszenia warunków koncesji, powiadamia niezwłocznie organ koncesyjny.

W razie zbiegu właściwości innych organów kontroli i nadzoru z właściwością organów nadzoru górniczego, za wyjątkiem obszarów morskich Rzeczpospolitej Polskiej, wydanie decyzji dotyczącej zakładu górniczego wymaga uzgodnienia z właściwym organem nadzoru górniczego.

Prezes Wyższego Urzędu Górniczego jak mówi art 117a ustawy, jest organem wyspecjalizowanym w rozumieniu przepisów ustawy o systemie oceny zgodności, w zakresie wyrobów przeznaczonych do stosowania z zakładach górniczych, oraz w sprawach określonych w ustawie o kompatybilności elektromagnetycznej, w zakresie wyrobów przeznaczonych do stosowania w zakładach górniczych.

Pracownikom upoważnionym przez Prezesa WUG do przeprowadzania kontroli wyrobów wprowadzonych do obrotu przysługuje prawo wstępu do siedzib, obiektów i urządzeń podmiotów wymienionych w art. 112 ustawy prawo
4
geologiczne i górnicze czyli do:
zakładów górniczych,
siedzib, obiektów i urządzeń podmiotów zawodowo trudniących się wykonywaniem czynności ratownictwa górniczego,
siedzib, obiektów i rządzeń jednostek organizacyjnych trudniących się szkoleniem pracowników zakładu górniczego,
jak również prawo dostępu do niezbędnych dokumentów oraz żądania informacji i wyjaśnień.
Pracownicy upoważnieni mogą żądać informacji również od jednostek notyfikowanych w zakresie wyników badań dotyczących kontrolowanych wyrobów.





Bibliografia

1.Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze, Dz. U. Z 2005 r., Nr 228, poz. 1947, z późn. zm.
2.Mirosław Wincenciak, Sankcje w prawie administracyjnym i procedura ich wymierzania, Oficyna a Wolters Kluwer Bussines, 2008 r. , Warszawa