Auschwitz

Są ludzie, którzy przyjeżdżają tutaj w poszukiwaniu atrakcji turystycznych tej miary co Akropol czy Wieża Eiffla. Często fotografują się przed bramą z napisem "Arbeit macht frei". Wielu przyjeżdża, żeby zaspokoić swoją ciekawość; jak wygląda to jedyne w swoim rodzaju muzeum zbrodni.
Zdarza się, że przyjeżdżają politycy. Zwykle składają kwiaty i pozwalają się sfotografować dziennikarzom. Potem jadą dalej.
Są także i inni, ci przyjeżdżają tutaj, aby zapalić świeczkę przed Ścianą Śmierci lub położyć kamyk na ruinach krematorium. Niektórzy modlą się, niektórzy płaczą, niektórzy milczą. Wielu pozostaje na dłużej, ażeby znaleźć odpowiedź na pytania, które naszły ich w tym miejscu.
Być może nie ma drugiego takiego miejsca, które jest równocześnie cmentarzem, muzeum, sanktuarium, atrakcją turystyczną i obiektem politycznych manipulacji.
Być może nie ma drugiego takiego miejsca, które wywołuje tak wiele najistotniejszych pytań; o człowieka i jego naturę, o społeczeństwo, o Boga, o siebie samego i o własną odpowiedzialność za świat, w którym żyjemy.
Pytamy, co jesteśmy winni Bogu, a co państwu ? Jak nie ulec zniewoleniu przez technikę i środki masowego przekazu. Pytamy o postęp i o to czym jesteśmy i czym być możemy.
Oświęcim we współczesnym świecie urósł do miana symbolu, znany jest głównie jako miejsce, w którym zanegowane zostały podstawowe wartości: wolność i godność człowieka, jego prawo do prawdy i życia. To co zdarzyło się w Auschwitz było dramatem człowieka i całej cywilizacji. Dlatego przykład Oświęcimia musi być dla świata przestrogą, a dla nadchodzących pokoleń wyzwaniem do budowania i umacniania pokoju.
Miasto - symbol, którego nazwa zrosła się z największym w dziejach ludzkości obozem masowej zagłady jest dziś ośrodkiem licznych inicjatyw pokojowych, miejscem spotkań ludzi różnych narodowości, religii i przekonań, pragnących budować przyszłość bez wojen i przemocy, a przynajmniej powinniśmy wierzyć, że tak jest.


Historia Obozu 1940 - 1945

I. ZAŁOŻENIE
Obóz Auschwitz stał się dla świata symbolem terroru, ludobójstwa i Holocaustu. Utworzony został przez nazistów w 1940 roku na przedmieściach Oświęcimia, miasta, które zostało włączone przez nazistów do Trzeciej Rzeszy. Jego nazwa została zmieniona na Auschwitz i stała się również określeniem obozu.

II. ROZBUDOWA
Lokalizacja obozu - niemal w centrum okupowanej przez Niemców Europy - oraz dobre połączenia komunikacyjne spowodowały, iż naziści rozbudowali go na ogromną skalę i deportowali do niego ludzi z prawie całej Europy. W szczytowym okresie działania składał się z trzech części. Pierwsza, najstarsza to tzw. obóz macierzysty, który utworzony został na terenie i w obiektach przedwojennych polskich koszar. Druga część to obóz, który Naziści zaczęli budować jesienią 1941 roku w odległej od Oświęcimia o 3 km wsi Brzezinka, z której wysiedlono polską ludność, a zabrane im domostwa rozebrano. W tym obozie wybudowali największe urządzenia masowej zagłady i zamordowali większość ofiar obozu. W latach 1942-1944, głównie przy różnego rodzaju niemieckich zakładach przemysłowych a także gospodarstwach rolniczo-hodowlanych, powstało około 40 podobozów, wykorzystujących niewolniczą siłę roboczą jaką stanowili więźniowie. Największy z nich, o nazwie Buna władze obozowe utworzyły w 1942 roku 6 km od obozu Auschwitz, na terenie przyfabrycznym zakładów syntetycznej gumy i benzyny. Były one wybudowane tu w czasie wojny przez znany niemiecki koncern, który podpisał umowę z SS przyznającą mu pierwszeństwo w uzyskaniu więźniów do pracy. W listopadzie 1943 roku podobóz Buna stał się siedzibą komendanta trzeciej części obozu, któremu podlegały niektóre inne podobozy oświęcimskie.
Wszystkie obozy i podobozy Niemcy odizolowali od świata zewnętrznego i otoczyli ogrodzeniem z drutu kolczastego, a jakikolwiek kontakt ze światem zewnętrznym był zabroniony. Teren administrowany przez komendanta i kontrolowany przez esesmanów przekraczał jednak obszar znajdujący się w otoczeniu drutów. Zajmował on bowiem dodatkowo powierzchnię około 40 kilometrów kwadratowych, rozciągającą się wokół obozów w Oświęcimiu w Brzezince. Lokalną ludność, Polaków i Żydów mieszkających w sąsiedztwie obozu wysiedlono w latach 1940-41. Około tysiąca ich domostw wyburzono. Inne budynki przeznaczono dla oficerów i podoficerów SS z załogi obozowej, którzy przebywali tu nierzadko z całymi rodzinami. Istniejące na tym terenie przedwojenne zakłady przemysłowe przejęli Niemcy, niektóre rozbudowali, inne usunęli tworząc w tym miejscu nowe, związane z produkcją wojenną Trzeciej Rzeszy. Na terenie przyobozowym władze obozowe zorganizowały zaplecze techniczne obozu, warsztaty, magazyny, biura a także koszary dla esesmanów.

III. LICZBA I NARODOWOŚĆ OFIAR
W miarę rozbudowy Auschwitz zaczął pełnić równolegle dwie funkcje: stał się największym obozem koncentracyjnym i jednocześnie największym ośrodkiem masowej zagłady europejskich Żydów. Historycy oceniają że w sumie skierowano do niego ponad 1,1 mln Żydów przywożonych ze wszystkich krajów okupowanej Europy, blisko 150 tys. polskich więźniów politycznych, 23 tys. Romów, 15 tys. sowieckich jeńców wojennych oraz kilkanaście tysięcy więźniów innych narodów. Spośród wszystkich osób deportowanych do Auschwitz zarejestrowano, oznaczono numerami i umieszczono w obozie koncentracyjnym około 400 tys. osób. Połowa z nich zginęła wskutek głodu, pracy ponad siły, szalejącego terroru, w egzekucjach a także wskutek wyniszczających warunków bytowania, chorób i epidemii, kar, tortur i zbrodniczych eksperymentów medycznych.
W pierwszym okresie istnienia obozu naziści kierowali do niego tych ludzi, których uznali za niebezpiecznych lub niepożądanych dla wprowadzanego przez nich "nowego porządku" w okupowanym kraju. Byli to ludzie tworzący elitę narodu polskiego, jego polityczni, społeczni i duchowi przywódcy, przedstawiciele inteligencji, kultury nauki, a także uczestnicy ruchu oporu, oficerowie. Z czasem naziści zaczęli wysyłać do obozu również grupy więźniów z innych okupowanych krajów. Od 1942 roku włączano w jego stan i rejestrowano także tych Żydów, których - po selekcji - lekarze SS uznali za zdolnych do pracy.
Ogólną liczbę ofiar Auschwitz w latach 1940-1945 szacuje się na 1,1 do 1,5 mln. ludzi. Większość, przede wszystkim masowe transporty Żydów, przywożone tu od 1942 roku zginęła w komorach gazowych. Naziści przeznaczyli na całkowitą zagładę wszystkich Żydów zamieszkujących Europę, niezależnie od ich wieku, płci, zawodów, obywatelstwa czy zapatrywań politycznych. Ginęli tylko dlatego że byli pochodzenia żydowskiego. Po selekcjach, przeprowadzanych wśród Żydów na rampach kolejowych, kierowano do komór gazowych nowo przywiezionych ludzi, których lekarze SS uznali za niezdolnych do pracy: osoby chore, starsze, kobiety w ciąży, dzieci. Najczęściej 70-75 % każdego transportu kierowano bezpośrednio na śmierć. Osób tych nie wprowadzano w ewidencję obozową, tzn. nie oznaczano ich numerami i nie rejestrowano. Z tego też względu bardzo trudne jest dokładne określenie liczby ofiar. 90% z nich stanowili Żydzi.

IV. WYZWOLENIE
Pod koniec 1944 roku, w obliczu zbliżającej się do Oświęcimia ofensywy Armii Czerwonej, władze obozowe przystąpiły do zacierania śladów swych zbrodni. Niektóre obiekty rozebrano, inne spalono lub wysadzono w powietrze. Więźniów zdolnych do marszu ewakuowano w głąb Trzeciej Rzeszy. Tych nielicznych, którzy pozostali w obozie, oswobodzili żołnierze Armii Czerwonej w dniu 27 stycznia 1945 roku.

Na podstawie książki pt. "Auschwitz"