Zjednoczenie Włoch

Risorgimento- ogół powstań włoskich, mających miejsce w latach 1820-1870, które doprowadziły do utworzenia niepodległego i zjednoczonego państwa włoskiego.

Próby zjednoczenia państwa rozpoczęły się w czasach napoleońskich, kiedy usunięto Austrię z płn cz Półwyspu Apenińskiego.

Kolejne próby miały miejsce na kongresie wiedeńskim, którego uchwały przywróciły władzę Habsburgów w dużej części Włoch. Spowodowało to powstanie tajnych organizacji narodowowyzwoleńczych określanych jako ruch karbonariuszy. Włochy rozbite były na sześć odrębnych państw: Królestwo Lombardzko- Weneckie, Księstwo Parmy, Wielkie Księstwo Toskanii, Państwo Kościelne, Królestwo Obojga Sycylii, oraz Królestwo Sardynii (Piemont). W skład Królestwa Sardynii wchodziła Sardynia, Piemont, Liguria z miastem Genua oraz francuskojęzyczne Hrabstwo Nicejskie i Sabaudia. W latach trzydziestych Giuseppe Mazzini utworzył organizację- Młode Włochy walczącą o niepodległą republikę włoską. Jej symbolem były barwy zielono-biało-czerwone, które w przyszłości stały się narodowym sztandarem Włochów.

Kolejny etap walki o zjednoczenie Włoch nastąpił w czasie Wiosny Ludów. Król Piemontu Karol Albert rozpoczął walkę o wyzwolenie spod panowania austriackiego. Wobec niekorzystnego obrotu spraw król zmuszony był do podpisania rozejmu, który w niedługim czasie zerwał i rozpoczął działania wojenne przeciwko Austrii. W wyniku poniesionej klęski abdykował na rzecz syna Wiktora Emanuela II.

Znaczenie Piemontu podniosło się po objęciu posady premiera przez Camillo Cavoura, który chciał zjednoczyć Włochy, w celu zniesienia ceł między państwami włoskimi, co miało pobudzić rozwój gospodarczy. Największą przeszkodą w drodze do zjednoczenia była Austria. Cavour rozbudował armię, wiedział jednak, że Piemont nie poradzi sobie z silnym sąsiadem. Z tego względu doprowadził do zawarcia tajnego porozumienia z cesarzem Francji Napoleonem III. Nastąpiło to w Plombiéres w 1858 roku. Za wystąpienie przeciwko Austrii Francja miała otrzymać Sabaudię oraz Niceę. Mając takiego sojusznika, Cavour w 1859 roku rozpoczął wojnę z cesarzem Austrii Franciszkiem Józefem I (wojna piemoncko- austriacka) z Udziałem Francji. W czasie trwania wojny ludność Księstw Toskanii, Parmy i Modeny obaliła dotychczasowych władców i drogą plebiscytów zdecydowała o połączeniu z Piemontem. Wskutek przegranej wojny Austria zrzekła się Lombardii.

Na południu Italii w Królestwie Obojga Sycylii wybuchło powstanie przeciwko władzy Burbonów wspierane przez Giuseppe Garibaldiego. W marcu 1861 ogłoszone zostało powstanie Królestwa Włoskiego jako monarchii konstytucyjnej. W 1866 do Państwa dołączona została Wenecja a w 1870 część Państwa Kościelnego z Rzymem. Wtedy Rzym został stolicą państwa.

Skutki zjednoczenia Włoch:
-likwidacja Państwa Kościelnego (istniejącego z przerwami od 754, 755 lub 756 roku)
-zmiana mapy politycznej Europy
-Trydent i Istria stały się terenem irredenty, czyli ruchu na rzecz przyłączenia do wyzwolonych Włoch
-powstanie w Europie kolejnego mocarstwa, dążącego do nowego podziału kolonialnego

*Plebiscyt- oświadczenie woli ludności określonego obszaru do przyłączenia go do któregoś z istniejących państw lub utworzenia nowego, niezależnego państwa.

**Przypadkowym świadkiem bitwy pod Solferino był bankier szwajcarski Jan Henryk Dunant. Wstrząśnięty widokiem zabitych i umierających, uznał za konieczne powołanie organizacji niosącej pomoc m.in. ofiarom wojen. Jego zamysł urzeczywistniono w 1863 roku, tworząc międzynarodową organizację – Czerwony Krzyż.