"Odprawa posłów greckich" dramatem narodowym opartym na wzorach antycznych

Odprawa posłów greckich" Jana Kochanowskiego najbliższa jest twórczości Eurypidesa, bowiem fatum (przekleństwo, wina, wola bogów) nie ma żadnego znaczenia dla rozwoju akcji. Podobnie jak u Erypidesa wszystko jest dziełem ludzi. Tragedia Kochanowskiego respektuje również zasadę jedności miejsca, czasu i akcji oraz wykorzystuje klasyczne formy podawcze dramatu antycznego: relacja Posła o przebiegu rady pozwala uniknąć wprowadzenia na scenę większej ilości postaci. "Odprawa posłów greckich" wzorem tragedii starożytnych, dzieli się na epeisodia i stasima; epeisodion - to część dialogowa utworu, stasimon zaś - prezentuje wystąpienia Chóru. Monolog Antenora informujący o preakcji (a więc o lądowaniu Greków domagających się zwrotu Heleny) pełni rolę prologu. W utworze Kochanowskiego rola bogów została wyeliminowana. Czy Helena wróci do Grecji wraz z posłami zależy tylko i wyłącznie od ludzkich decyzji, od rady trojańskiej, która ma zebrać się, aby rozważyć odpowiedź na żądania greckich wysłanników. Konfliktu tragicznego utworu Kochanowskiego trzeba więc doszukiwać się nie w konstrukcjach bohaterów, ich losu i działania, ale w samym temacie dramatu. Wojna bądź pokój - ta konsekwencja decyzji Rady - staje się sytuacją probierczą, która sprawdza wartość moralną społeczeństwa. "Odprawa posłów greckich" okazuje się w takim kontekście tragedią racji politycznych, społecznych, moralnych, które decydują o losach ojczyzny - zbiorowości. Racje te zostają w utworze jednoznacznie przeciwstawione: prywata - odpowiedzialności za państwo, polityczna lekkomyślność - surowej rozwadze, dążenie do wojny - umiłowaniu pokoju. Tragedia Kochanowskiego buduje więc sytuację, w której losy państwa znajdują się w rękach ludzi; od ich decyzji zależą dalsze dzieje zbiorowości. Aleksander, Ikeaton, młodzież arystokratyczna Troi reprezentują polityczną i moralną niedojrzałość. Ich prywata, lekkomyślność, brak odpowiedzialności za dobro wspólne doprowadza do wojny. Przedstawicielem z kolei moralnej i politycznej mądrości jest Antenor - bohater, który wykorzystuje wszelkie możliwości, aby nie dopuścić do tragicznego finału. Ważną postacią jest także Ulisses, którego sławny monolog zapowiada "zginienie nierządnego królestwa". Proroctwo Kasandry wieńczy patriotyczno-obywatelski sens utworu: tak giną królestwa, których obywatele nie kierują się prawością umiłowaniem zgody i pokoju. Przestrogę "nierządnemu królestwu" wypowiada także Chór złożony z panien trojańskich. Pieśń "Wy, którzy pospolitą rzeczą władacie" ustanawia odpowiedzialność władców za powierzony im lud i państwo. Król Priam okazuje się w kontekście słów Chóru władcą słabym, niezdecydowanym, uzależnionym od parlamentaryzmu. Słowa te odniesione także do Aleksandra nabierają sensu tragicznej przepowiedni: Przełożonych występki miasta zgubiły I szerokie do gruntu carstwa zniszczyły. Tragedia humanistyczna Kochanowskiego wyznacza moralny i polityczny zakres odpowiedzialności za państwo - ojczyznę. Losowi Troi: spalonemu miastu, śmierci kobiet i mężczyzn można było zapobiec. Naczelną ideą "Odprawy posłów greckich" staje się więc polityczno-obywatelska przestroga. Ma ona zasięg uniwersalny: zawsze i wszędzie "królestwo nierządne" musi zginąć.