Cele poznania naukowego, Rodzaje twierdzeń

Cele poznania naukowego
Celem badań społecznych jest badanie zarówno materialnych (rozmaite zbiorowości społeczne) jak i idealnych (idee, przesądy, wierzenia) wytworów życia społecznego. W kategoriach bardziej uniwersalnych można powiedzieć, iż badania społeczne służą m.in. rzetelnemu gromadzeniu faktów pozwalających na udzielenie odpowiedzi na nurtujące badaczy pytania.
Celem każdej nauki jest gromadzenie i systematyzacja wiedzy pewnej (należycie uzasadnionej) o rzeczywistości. Nauka to innymi słowy teoria (lub zespół teorii) wyjaśniająca rzeczywistość lub jakiś jej fragment.
poznanie naukowe służy następującym celom: formułowaniu hipotez, twierdzeń oraz praw naukowych, a także konstruowaniu modeli oraz budowaniu teorii wyjaśniających rzeczywistość. celem badań jest udzielenie odpowiedzi na pytania, które były punktem wyjścia badań, lub powstały w trakcie ich realizacji.
W poznaniu naukowym można wyróżnić czynności, które badacze przeprowadzają zgodnie z określonymi regułami. Są to;
a) czynności przednaukowe: definiowanie pojęć, konstruowanie typologii i klasyfikacji obiektów,
b) czynności naukowe: uzasadnianie zdań (twierdzeń), sprawdzanie (weryfikacja) hipotez, wyjaśnianie zdarzeń, budowanie teorii.
Rodzaje twierdzeń
Terminy języka nauk społecznych (pedagogiki, socjologii etc.) służą do formułowania twierdzeń z jakich składa się teoria danej nauki.
Hipoteza – zdanie syntetyczne proponowane na twierdzenie odnośnej dyscypliny naukowej. Poszczególne hipotezy różnią się swym momentem asercji – czyli stopniem początkowego, poprzedzającego badania przekonania badacza, iż zdanie twierdzące określone mianem hipotezy jest „prawdziwe”.
Twierdzenie natomiast, to zdanie orzekające coś o przedmiocie, jakiego dotyczy, które zostało właściwie uzasadnione.
Zdania można klasyfikować ze względu na różne zasadny podziału. Ogólny schemat podziału zdań (twierdzeń) przybiera następującą postać:
Zdania: analityczne- tautologie logiczne, tezy języka
syntetyczne- ontologiczne, empiryczne(jednostkowe, ogólne- szczegółowe, generalizacje historyczne, prawa nauki)
Zdania analityczne – tj. takie, których prawdziwość zagwarantowana jest w sposób bezpośredni przez umowy terminologiczne, charakterystyczne są dla nauk dedukcyjnych (formalnych). Ponieważ są one przedmiotem zainteresowań m.in. logiki i językoznawstwa, a w naukach empirycznych pełnią rolę pomocniczą, skupimy uwagę na zdaniach empirycznych.
Twierdzenia empiryczne- to takie, które orzekają coś o rzeczywistości dostępnej bezpośredniej lub pośredniej obserwacji. Twierdzenia takie bywają nazywane zdaniami syntetycznymi, są one prawdziwe wtedy, kiedy rzeczy tak się mają, jak one głoszą. Zdania te są prawdziwe wtedy, gdy rzeczy, zjawiska, procesy lub regularności ich istnienia czy pojawiania się są rzeczywiście takie, jak one głoszą.
Podział twierdzeń empirycznych ze względu na ich stopień ogólności- Zdania jednostkowe i ogólne
Zdanie jednostkowe to takie zdanie, którego podmiot jest nazwą jednostkową – przykładowo; Jan Kowalski, lub cesarz Napoleon I. Twierdzeniami jednostkowymi są również zdania, w których występują takie jednostkowe podmioty jak: „ludność Polski”, „kultura francuska”, czy „protestantyzm Polski końca wieku XVI”.
Jeśli podmiot jest nazwą ogólną, a zdanie dotyczy wszystkich jej desygnatów, nazywamy je zdaniem (twierdzeniem) ogólnym. Twierdzeniem ogólnym jest teza, iż każdy szlachcic-mężczyzna w Polsce feudalnej był obowiązany do służby wojskowej.