Idealizacja miłości do kobiety, jako obiektu uczuć w literaturze romantyzmu.

Idealizacja to nadawanie czemuś lub komuś cech idealnych, upiększanie świata rzeczywistego oraz jednoczesne uwypuklanie cech pozytywnych.
Miłość była najważniejszą wartością w romantycznej filozofii życia. Oddzieliwszy miłość od najczęściej łączonych z nią pojęć: szczęścia, spokojnego domu czy erotycznego spełnienia, romantyzm przeciwstawił ją również tradycyjnej moralności, wiążącej miłość z małżeństwem. Wartość stanowiło samo uczucie, doświadczenie miłości – jedynej na całe życie idealnej, szalonej i prawie zawsze nieszczęśliwej.
Miłość romantyczna to uczucie tragiczne. W wielu lekturach romantycznych oglądamy ją wciąż taką samą: zakochany, młody, wrażliwy romantyk wyznaje swe uczucie wybrance, ona je odwzajemnia. Poza uczuciem łączą ich podobne poglądy i zainteresowania, podobne spojrzenie na świat i poezję. Wszystko zatem, byłoby dobrze, gdyby nie nieubłagana ręka opatrzności. Najczęściej sytuacja polityczna, wola rodziców lub nikły stan majątkowy stają romantykowi na przeszkodzie do szczęścia. Rozstanie jest tragiczne w skutkach - obłęd i cierpienie odrzuconego kochanka może prowadzić go nawet do samobójstwa. Z motywem miłości romantycznej możemy się spotkać w prawie każdym utworze literatury romantyzmu. Wynika to z faktu, że typowy bohater romantyczny to nieszczęśliwy kochanek mocno idealizujący własne uczucie i swoją wybrankę, która w jego oczach nabiera anielskich kształtów. Kolejną cechą tego uczucia jest czas jego trwania i jego siła: Czas trwania romantycy określają jako wieczność wieczność, a siła jego jest tak wielka, że żywy kochanek może porozumiewać się z umarłym (Ballady i romanse: "Romantyczność"); powoduje ona również wielkie wahania stanu psychicznego, do tego stopnia, że może prowadzić do zaburzeń zdrowego rozsądku i podejmowania nieprzemyślanych i pochopnych decyzji. Romantyczna miłość jest jednym z podstawowych motywów romantycznych i występuje w każdym większym dziele tego okresu. Różne modele miłości mogą zostać zaprezentowane na podstawie takich utworów, jak: „ Cierpienia młodego Wertera”, „Dziady część IV”, „Konrad Wallenrod”, „Kordian”, „Nie-Boska komedia” i wiele, wiele innych. Werter określa miłość romantyczną jako ideał tego uczucia; jednak jej odrzucenie powoduje, że przeobraża się ona w wielkie cierpienie, ponieważ jest ona jedynym celem życia bohatera. Dla niego jest to uczucie-choroba, od którego nie można się uwolnić, a kochankowie są sobie przeznaczeni, i nie mogą temuż przeznaczeniu umknąć. Werter bardzo szybko zakochuje się w Lotcie, która jest dla niego ucieleśnieniem idealnego piękna i anielskiej dobroci. Bohater "Cierpień młodego Wertera" - Goethego jest nadwrażliwy, skłonny do refleksji nad sobą i światem, usiłuje oderwać się od rzeczywistości poprzez poznawanie natury, odpoczynek, sztukę oraz rozmyślania. Cicho sprzeciwia się panującym stosunkom społecznym, nie może zaspokoić swoich pragnień, nie może spełnić swej miłości. Wie, że Lotta jest już zaręczona, decyduje się więc, na odejście i samobójczą śmierć. Bohater nie potrafił zapomnieć o swojej ukochanej i do samego końca pozostał jej wierny.

Mickiewicz ze swoim Gustawem wykreował na podstawie teorii Platona obraz miłości, w którym to Bóg stworzył dwie połączone dusze i wysyła je na ziemię, gdzie te próbują się odnaleźć; siła ich przyciągania jest silniejsza nawet od śmierci, ale powodować może również cierpienie. Bohater pod wpływem przeczytanych w młodości książek szuka w swym życiu idealnej miłości, nadaje swej wybrance cechy ideału zaczerpniętego z lektur. "Dziady część IV" - ujęta została w formie trzech upływających godzin. Pierwsza z nich to tak zwana "Godzina miłości". Uczucie to przestaje być faktem z życia ludzi, staje się natomiast ogromną, samoistną siłą kierującą ludźmi, mogącą ich doprowadzić do klęski lub do pełni szczęścia. Dwoje młodych ludzi o podobnych poglądach i ideałach zakochuje się w sobie, jednak różnice w pochodzeniu i stanie majątkowym nie pozwalają im na pobranie się i kontynuowanie szczęśliwego życia. Bardzo często rodzice strony wyższego stanu żenią, bądź wydają za mąż swe dziecko, nawet wbrew jego woli. Ostatnie spotkanie, rozstanie i rozpacz to bardzo częste zjawisko w takich wypadkach. W tym utworze mamy ponadto przedstawiony głęboką analizę doznań i odczuć zawiedzionego kochanka a więc obraz tego, co dzieje się w rozdartej duszy.

Nieco inny model miłości został ukazany w dramacie romantycznym Juliusza Słowackiego zatytułowanym "Kordian". Wprawdzie tytułowy bohater również jest nieszczęśliwy z powodu miłości, jednak w jego przypadku powodem przygnębienia nie jest ani różnica pochodzenia, ani też konflikt pomiędzy dobrem Ojczyzny a dobrem prywatnym. W I akcie poznajemy niezwykle wrażliwego i delikatnego młodzieńca - poetę. Jak przystało na prawdziwego romantyka jest on zakochany w Laurze - jednakże ona zachowuje się w stosunku do niego z pewnym dystansem, czasami nawet lekceważąc go. Młodzieniec ten, nie potrafiąc znaleźć sobie miejsca w otaczającym go świecie decyduje się więc na samobójstwo. Wkrótce widzimy go w czasie podróży po Europie podczas której, przekonuje się on, że miłość kobiet można kupić za drogie prezenty, natomiast nie jest to nigdy miłość szczera. Bohater cierpi na „chorobę wieku”. Twierdzi on że, tylko idealna miłość może nadać jego życiu sens i dać mu poczucie prawdziwego spełnienia. Tak więc również Kordian jest bohaterem typowo romantycznie nieszczęśliwym, który szuka w swoim życiu idealnej miłości lecz doznaje zawodu ze strony kobiet.

"Konrad Wallenrod" - to utwór, w którym bohater cierpi również z tego powodu, że nie może być razem ze swą ukochaną Aldoną, ale nie jest to spowodowane różnicą w pochodzeniu pomiędzy dwojgiem kochanków. Przyczyną ich nieszczęśliwej miłości jest sytuacja polityczna, w jakiej znalazła się ich ojczyzna, oraz jedyna w swoim rodzaju możliwość zmiany tego stanu rzeczy. Konrad jest bowiem mistrzem Zakonu Krzyżackiego, ze strony którego grozi Litwie niebezpieczeństwo i jako jedyny ma możliwość doprowadzić ten zakon do klęski, samemu jednak płacąc za to ceną najwyższą - własnym życiem oraz szczęściem i miłością. Staje więc przed dylematem: życie prywatne czy Ojczyzna. Wybiera jednak dobro Ojczyzny, czym pozbawia się szczęścia rodzinnego, przynajmniej w życiu na ziemi.

"Nie-Boska komedia" - to również utwór romantyczny, w którym spotykamy się z jeszcze innym spojrzeniem na sprawę miłości. W życie rodzinne hrabiego Henryka wdziera się poezja("Dziewica"), która doprowadza do rozbicia szczęśliwego dotąd małżeństwa, jakie stanowią Maria i Henryk. Skutki tego są fatalne, gdyż zaślepiony Mąż zaczyna unikać swej żony, która w krótkim czasie z żałości umiera, pozostawiając hrabiemu Henrykowi małe dziecko - Orcia. Po kilku latach bohater "Nie-Boskiej komedii" staje na czele obozu arystokratów, by wkrótce zginąć pod przeważającymi siłami wroga. Tak więc również hrabia Henryk jest bohaterem typowo romantycznym, który poszukuje miłości w ramionach idealnej kochanki.

Praktycznie żaden z typowo romantycznych bohaterów nie odnajduje osobistego szczęścia, choć uczucie jest jedynym celem jego życia, stanowi dla niego największą ziemską wartość. Bohater zabiega za wszelką cenę o względy swej wybranki lub w szalonej depresji popełnia tragiczny czyn np.: (Hrabia Henryk rzuca się w przepaść, Werter odbiera sobie życie). Miłość romantyczna była „siłą fatalną”, zamykała zakochanego nieszczęśnika w ciasnym świecie idealnych wyobrażeń, w świecie cierpienia i niespełnienia, bądź stawała się nieszczęśliwym uczuciem nie dającym spokoju romantycznemu bohaterowi. Romantyczny kochanek zaślepiony idealną miłością, widzi w swej ukochanej nadziemska postać. Postrzega ją najczęściej jako anioła, który swą niewinnością i urokiem, oczarowuje go pod każdym względem. Kochanek często wyolbrzymia zarówno swoje uczucie jak i piękność wewnętrzną i zewnętrzną swej wybranki, równie często prowadzi to do wielkich rozczarowań.
Bohaterowie literaccy tego okresu to z reguły tragiczni głęboko nieszczęśliwi kochankowie, którzy przez całe swoje życie czekają na idealną miłość. Romantycy byli pokoleniem, które chciało zbudować nowy lepszy świat. Miały w nim panować miłość i przyjaźń, a wiara i uczucie miało stać się naczelnym narzędziem poznania.