Jowisz - opis planety

Jowisz jest piątą według oddalenia od Słońca i największą planetą Układu Słonecznego. Posiada wiele księżyców, oraz system pierścieni. Jowisz wraz z Saturnem, Uranem i Neptunem to planety gazowe, czasem nazywane również planetami jowiszowymi.

Widziany z Ziemi Jowisz wygląda jak gwiazda, jednak świecąca jasnym niemigotliwym blaskiem. Po Wenusie jest to najjaśniejsza z planet. Jego tarcza jest bardzo barwna. Przeważają odcienie czerwonawe, brunatne i oliwkowozielone. Wzdłuż równika biegną ciemne smugi, występują też liczne plamy np „Wielka Czerwona Plama", czyli olbrzymi huragan wirujący w tym samym miejscu planety
co najmniej od 300 lat.

Ta planeta to wielka kula gazu - głównie wodoru i helu, z dodatkiem metanu i amoniaku. W 1995 roku wleciał w nią próbnik wysłany z sondy Galileo. Póki nie zgniotło go ciśnienie, przesyłał na Ziemię wieści o tym, co widział - o piorunach, składzie chemicznym, ciśnieniu, coraz wyższej temperaturze.

Nazwa Jowisza pochodzi od starożytnych rzymian którzy nadali mu imię swego boga światłości, będącego panem zarówno wszystkich bogów, jak i wszelkich zjawisk niebieskich. Jowisz okrąża Słońce po prawie kołowej orbicie w odległości ponad pięciokrotnie większej niż odległość Ziemi od Słońca (5,2 j.a.) jego średnia prędkość orbitalna wynosi 13 km/s, a okres obiegu wokół Słońca trwa prawie 12 lat. Chociaż masa Jowisza stanowi zaledwie tysięczną część masy Słońca, jest 318 razy większa od masy Ziemi. Średnica Jowisza przewyższa średnicę Ziemi mniej więcej 11 razy i wynosi prawie 143 tys. Planeta szybko wiruje wokół osi niemal prostopadłej do płaszczyzny swej orbity: pełny obrót wykonuje w ciągu niespełna 10 godzin i jest to najkrótszy okres obrotu wśród wszystkich planet naszego systemu. Konsekwencją szybkiego obrotu jest stosunkowo duże spłaszczenie globu Jowisza: jego promień równikowy jest o 4200 km dłuższy od promienia biegunowego.

Jedną z najbardziej intrygujących zagadek Jowisza jest to, że wypromieniowuje on dwukrotnie więcej energii, niż otrzymuje od Słońca. Nie znamy źródła tej dodatkowej energii. Mimo że skład chemiczny Jowisza jest zbliżony do słonecznego, nie mogą w nim zachodzić reakcje jądrowe przemiany wodoru w hel ze względu na zbyt małe ciśnienie i za niską temperaturę w jego wnętrzu. Sądzono więc, że nadwyżka energii może być wynikiem kurczenia się planety (wystarczyłoby zmniejszanie się promienia o mniej więcej 1 mm rocznie), które powinno prowadzić do zamiany energii grawitacyjnej na energię cieplną.

W 1610 Galileusz odkrył cztery największe księżyce Jowisza:
1. Io - najbliższy Jowisza ma żelazne jadro i skalisty płaszcz oraz skorupę. Ma na powierzchni liczne wulkany, z których wylewa się siarka
2. Europę – pod popękaną, lodową powłoką może skrywać głęboki ocean. Niewykluczone, że istnieją w nim jakieś formy życia.
3. Ganimedesa – to największy księżyc Układu Słonecznego. Jest większy nawet od Merkurego. Ma metaliczne jadro, skalny płaszcz dolny i lodowy płaszcz górny oraz skorupę.
4. Karlisto - to kula pyłu i lodu. Jej powierzchnia usiana jest kraterami.

Były to pierwsze obiekty, które w oczywisty sposób nie krążyły wokół Ziemi, dlatego odkrycie to odegrało ważną rolę w dowodzeniu słuszności teorii heliocentrycznej Kopernika.

Jowisz został odkryty w czasach prehistorycznych i do tej pory nieznane jest nazwisko odkrywcy największej planety Układu Słonecznego.