Sole

Sole- związki chemiczne wywodzące z kwasów, których roztwory wodne zawierają kationy metali. Złożone są z atomów metali połączonych z resztami kwasowymi. Sole są ciałami stałymi, krystalicznymi. Ich rozpuszczalność w wodzie jest zróżnicowana od bardzo dobrej do bardzo słabej. W solach amonowych metali jest zastąpiony grupą NH4. Sole są produktami wielu reakcji chemicznych, a przede wszystkim kwasów z zasadami, kwasów z metalami i tlenkami metali. Roztwory wodne soli oraz stopione sole przewodzą prąd elektryczny.

Sole można podzielić na:
- tlenowe- nazwy tych soli mają końcówkę -an
- beztlenowe- nazwy tych soli mają końcówkę -ek

Sole tlenowe- pochodne od kwasów tlenowych, na przykład:
-siarczany (VI) Na2SO4, MgSO4
-azotany (V) AgNO3, KNO3
Sole beztlenowe- pochodne od kwasów beztlenowych, na przykład:
-chlorki AgCl, NaCl
-jodki KI, MgI2
-siarczki Na2S, CaS
Sole proste to sole zawierające jeden rodzaj kationów i jeden rodzaj anionów, np. MgCO3, Na2S, Na2SiO4.
Sole podwójne mogą zawierać dwa rodzaje kationów, np. MgAl2(SO4)4, lub dwa rodzaje anionów, np. Pb2Cl2CO3.
Sole wielokrotne zawierają trzy i więcej kationów lub anionów. Są to na ogół minerały, np. CaNaCu5Cl(AsO4)4.
Rozróżnia się:
- wodorosole
- hydroksole
- sole obojętne

Sole, które w swej cząsteczce zawierają aniony z atomami wodoru nazywa się wodorosolami, np. NaHCO3 wodorowęglan sodu, Ca(H2PO4)2 wodorofosforan wapnia.
Sole , które zawierają kationy z grupami wodorotlenkowymi noszą nazwę hydroksoli, np. [Cu(OH)]2CO3 węglan hydroksomiedzi (II).
Wszystkie sole, które składają się z kationów metali i anionów reszt kwasowych noszą nazwę soli obojętnych, np. NaCl, CuSO4, AgNO3.
Istnieją także sole uwodnione (hydraty). Sole te w stanie stałym mają wbudowane w sieć krystaliczną cząsteczki wody (woda hydratacyjna), np. CuSO4 5H2O, CaSO4 2H2O (gips)




SOLE WAZNE GOSPODARCZO:

Sole są bardzo rozpowszechnione w przyrodzie. Skorupa ziemska składa się głównie z soli i tlenków. W wodzie morskiej występują różne jony soli np.: Na+, K+, Mg2+, Cl-, SO4 2-. Wiele soli stanowi kopaliny, czyli surowce wydobywane z ziemi metodami górniczymi. Przede wszystkim jest to chlorek sodu - sól kamienna - wydobywany w Polsce w okolicy Wieliczki, Bochni oraz Inowrocławia. Sól kamienna zawiera niewielkie ilości bromków i jodków sodu oraz potasu. Ważnym minerałem jest węglan wapnia - CaCO3 - główny składnik wapienia i marmuru ( przy okazji również kredy piszącej po szkolnych tablicach ), a ponadto dolomit MgCO3 CaCO3, stosowany jako kamień budowlany, topnik w metalurgii i składnik materiałów ceramicznych. Do kopalin należą też różne azotany, zwane saletrami, przede wszystkim saletra chilijska - NaNO3, indyjska - KNO3 i wapniowa - Ca(NO3)2, a ponadto fosforan wapnia , Ca3 (PO4)2, stanowiący główny składnik fosforytów i apatytów, oraz siarczan wapnia CaSO4 2 H2O, czyli gips.
Sole znalazły liczne zastosowania, przede wszystkim jako nawozy sztuczne, a ponadto w budownictwie ( CaCO3 i CaSO4 ), komunikacji ( NaCl i CaCl2 do zabezpieczania dróg przed zamarzaniem ), w przemyśle spożywczym ( NaCl i NaNO3 jako konserwanty ) i wiele innych.
Dysocjacja soli
KNO3 › K+ + NO3-
NaCl › Na+ + Cl-
Al(NO3) 3 › Al3+ + 3NO3-
Na2SO4 › 2Na+ + SO42-
CaCl2 › Ca2+ + 2Cl-
(NH4)SO4 › 2NH4+ + SO42-

Otrzymywanie soli
1) W reakcji tlenku metalu z kwasem
MgO + 2HNO3 › Mg(NO3)2 + H2 O
2) W reakcji metalu z kwasem
Zn + H2SO › ZnSO4 + H2^
3) W reakcji metalu z niemetalem
2Na + Cl2 › 2NaCl
4) W reakcji zasady z kwasem (w reakcji zobojętnienia)
NaOH + HCl › NaCl + H2O
5) W reakcji tlenku niemetalu z zasadą
SO3 + 2NaOH › Na2SO4 + H2 O
6) W reakcji soli z solą (reakcja strąceniowa)
CaCl2 + Na2CO3 › CaCO3 + 2NaCl