Klasycyzm i romantyzm w muzyce

KLASYCYZM 1750-1800

Klasycy wiedeńscy-Haydn, Mozart, Beethoven
Kwartet-4 instrumenty-2skrzypiec, wiolonczela i altówka
Mozart skomponował 20 oper
W.A Mozart - „Eine Kleine Nachtmusic”
W.A Mozart – koncert „Marsz turecki”
W.A Mozart – opera „Wesele Figara”
W.A Mozart – Requiem
J. Haydn – symfonia „Z uderzeniem w kocioł”
L. van Beethoven - „Bagatela dla Elizy”

Symfonie Ludwiga van Beethovena
Muzyka ta jest odzwierciedleniem namiętności, bohaterstwa, radości życia, tragizmu duchowego, wszystkiego co porusza człowieka, co jest mu bliskie. Ludwig van Beethoven był mistrzem budowania wielkiej formy z krótkiego motywu(4-5 dźwięków)

SYMFONIE:
I i II –powstały pod wpływem muzyki Haydna i Mozarta
III – na początku zadedykowana Napoleonowi, potem nazwa zmieniona na`eroica`-symfonia bohaterska
IV - w tonacji b-dur
V – symfonia losu lub przeznaczenia
VI – symfonia radosna, pastoralna
VII – symfonia tańca (apoteoza)
VIII – tonacja f-dur
IX - rozbudowana w 4 części o hymn „Oda do Radości” do tekstu Fryderyka Schillera (na polski tłum. Konstantyn Ildefons Gałczyński
Symfonia-forma muzyki klasycznej pisaną na orkiestrę, składającą się z czterech części, III część jest najczęściej menuetem lub marszem

POLSKA OKRESU KLASYCZNEGO
Zauważalny rozkwit opery polskiej. Kierunki rozwijane:
- historycyzm
- patriotyzm
- kolędy

KOMPOZYTORZY:
Michał Kleofas Ogiński – polonez „Pożegnanie ojczyzny”
Karol Kurpiński – opera „Krakowiacy i Górale” pieśń „Warszawianka”
Józef Elsner – opera „Leszek Biały” „Łokietek”
Maciej Kamieński – opera „Nędza uszczęśliwiona” (I opera polska)

KOLĘDY:
- W żłobie leży
- Lulajże Jezuniu
- Bóg się rodzi

ROMANTYZM 1820-1900

Sztuka romantyzmu rozkwitła w Anglii i Niemczech skąd poprzez Francję i Włochy dotarła do całej Europy
Romantyzm-kierunek w sztuce, który zrodził się po rewolucji francuskiej. Stał się on buntem wobec ideału artystów-klasyków, którzy twierdzili, zę najważniejszy jest człowiek, jego duchowość i aspiracje. Natomiast muzyka romantyczna na plan pierwszy wysuwała: uczucia, emocje, liryzm, wyrażał subiektywne przezycia.

TREŚCI
- kompozytorzy sięgali do twórczości ludowej np. baśń, legend, tańców, rytmów i motywów melodycznych
- w muzyce programowej nawiązywano do tematyki fantastycznej, historycznej i egzotycznej
- tworzono utwory, które budziły emocje słuchacza
- romantycy oddziaływali przede wszystkim dźwiękiem, słowem i barwą
- dla pogłębienia nastroju stosowano bogato chromatykę, mieszano i dobierano różne instrumenty
- stosowano harmonię, wykorzystywano instrumenty perkusyjne, szukano nowych instrumentów

FORMY MUZYCZNE
- pieśń- odmiany: zwrotkowa, ballada,
- miniatury instrumentalne –mazurki, walce, ballady, bagatele, humoreski, serenady
- popisowy koncert instrumentalny (wiolonczela)
-poemat symfoniczny (1-częściowy, na orkiestrę)
- dramat muzyczny – rozbudowana forma operowa

TWÓRCY
Polska Szkoła Narodowa
- Fryderyk Chopin
- Stanisław Moniuszko
- Henryk Wieniawski

Niemiecka Szkoła Narodowa
- Karol Maria Weber
- Franciszek Schubert –pieśń “Pstrąg” “Ave Maria”
- Robert Schumann –“Wesoły wieśniak”
- Fryderyk Liszt
- Felix Mendelssonn
- Ryszard Wagner

Czeska Szkoła Narodowa
- Bedrich Smetana opera “Sprzedana Narzeczona”
- Antoni Dworak „Symfonie x Nowego Swiata” „Taniec słowiański C-dur”

Francuska Szkoła Narodowa
- Hektor Berlioz

Włoska Szkoła Narodowa
- Nicolo Paganini
- Giusseppe Verdi

Rosyjska Szkoła Narodowa
- Michał Glinka
- Aleksander Borodin opera „Kniaź Igor”
- Mikołaj Rimski-Korsakow
- Modest Musorgski opera „Jarmark Seroczyński”
- Piotr Czajkowski balety: Dziadek do orzechów, Jezioro łabędzie, Śpiąca królewna i opery: Dama pikowa, Eugeniusz onegin”

STANISŁAW MONIUSZKO
S. Moniuszko – pieśń „Prząśniczka”, „Halka”, „Straszny Dwór” ,„Stary Kapral” ,Widma-kantata ,„Switezianka”-ballada, muzyka do Sonetów krymskich , „Pani Twardowska”
Nicole Paganini-włoski skrzypek
Karol Lipiński-polski skrzypek

HENRYK WIENIAWSKI
2 koncerty skrzypcowe
4 polonezy
6mazurków
5 kaprysów i fantazji
H. Wieniawski – Polonez D-dur
H. Wieniawski – „Legenda”

FRYDERYK CHOPIN
- urodzony 1 marca 1810 roku w Żelazowej Woli
- matka pochodziła z Kujaw ojciec był Francuzem z Lotaryngii
- dzieciństwo spędził w Polsce a dorosłe życie we Francji
- w wieku 7 lat zaczął pisać pierwsze utworypolonezy, wariacje, wiersze
- gry na fortepianie uczył się u Wojciecha Żywnego
- naukę kompozycji podjął jako 12-latek u Józefa Elsnera i pod jego kierunkiem ukończył w 1829 roku Szkołę Główną Muzyki
- w 1830 roku wyruszył do Paryża
- całe życie grał na fortepianie, utrzymywał się jako koncertujący pianista i nauczyciel
- napisał: 16 polonezów, 57 mazurków, 19 nokturnów, pieśni i walców, 4 ballady, 26 preludii, 27 etiud, 4 scherza, 2 koncerty
- zmarł w Paryżu 17 października 1849 roku na gruźlicę
F.Chopin-„polonez A-Dur opus 53”

Opera - to forma muzyczno-sceniczna, która jest syntezą sztuk: dramatu, muzyki (śpiew i gra orkiestry), plastyki (scenografia, kostiumy, rekwizyty, światło), balet (ruch sceniczny)

Kompozytorzy włoscy i ich opery
Gioacino Rossini-Sroka złodziejka, Cyrulik Sewilski, Włoszka w Algierze
Giuseppe Verdi-Aida, Trubadur, Otello, Don Carlos, Nabucco
Gaetano Donizzetti
Vincenzo Bellini
Giacomio Puccini -Tosca