Japonia krajem cudu gospodarczego

Japonia jest krajem plasującym się w czołówce państw wysoko rozwiniętych gospodarczo, osiągającym wartość produktu krajowego brutto drugą pod względem wielkości w świecie. Około 90% Japończyków uważa się za przedstawicieli klasy średniej, a japońscy pracownicy należą do najlepiej opłacanych na świecie.
Japońska gospodarka znajduje się na etapie zaawansowanej industrializacji, działającej w warunkach masowego przepływu informacji i wysoko rozwiniętej sieci transportu. Duży udział w produkcie narodowym brutto stanowi sektor produkcji i usług takich jak transport, handel hurtowy i detaliczny oraz bankowość. Największy udział w produkcji krajowej ma przemysł samochodowy, przemysł elektryczny i elektroniczny, w których są stosowane najnowsze technologie produkcji. Swoją obecną potęgę gospodarczą Japonia zawdzięcza firmom prywatnym, które w latach 50-tych i 60-tych intensywnie inwestowały w przedsięwzięcia gospodarcze. Japonia jest krajem ubogim w surowce naturalne, w związku z czym sprowadza je z zagranicy (m. in. z Australii i krajów Środkowego Wschodu). Dzięki dużym oszczędnościom ludności w bankach, można było zgromadzić i zainwestować ogromne sumy pieniędzy – głownie w przemysł ciężki. Japońskie produkty stały się konkurencyjne na światowym rynku, a przedsiębiorstwa zanotowały zyski. Towarzyszyła temu większa wydajność pracy i stałe unowocześnianie metod produkcyjnych. Przy pomocy stosowania niskich cen Japończycy wchodzili ze swoimi towarami na rynki zagraniczne. Eksport dodatkowo sprzyjał aktywności gospodarczej.
Ośmiu japońskich producentów samochodów ma obecnie swoje fabryki w Ameryce Północnej. Japońskie przedsiębiorstwa w Stanach Zjednoczonych produkują towary na rynek amerykański oraz na eksport. Eksport japońskich wyrobów wyprodukowanych w USA stanowi 9% całego eksportu amerykańskiego. Swoje zamorskie filie posiadają także producenci sprzętu elektrycznego. Podczas gdy Unia Europejska w latach 80-tych skupiła się na integracji rynku wewnątrz unijnego, Japonia zwiększała swoje inwestycje bezpośrednie w Azji Południowo-Wschodniej. Zwyżka kursu jena w 1993 roku skłoniła japońskie firmy produkcyjne do inwestowania w Chinach i innych krajach. Dzięki przeniesieniu pewnych rodzajów działalności produkcyjnej za granicę, w tym do krajów rozwijających się, Japonia wykorzystuje efekt powstały na skutek dostępu do tańszych czynników produkcji. Pod koniec lat 80-tych Japonia agresywnie weszła na rynki europejskie, inwestując głównie w przemysł samochodowy i elektroniczny. Na początku lat 90-tych na skutek kryzysu w Japonii, tzw. "bańki mydlanej", japońskie inwestycje uległy stagnacji. Jednakże od kilku lat można zaobserwować ponowny wzrost inwestycji. Japońskie firmy zainteresowały się również możliwością inwestycji w państwach Europy Środkowo-Wschodniej, takich jak Węgry, Czechy, Słowacja i Polska. Państwa te w niedalekiej przyszłości wejdą w skład Unii Europejskiej oraz uzyskają możliwość swobodnego dostępu do rynku unijnego. Dlatego przedsięwzięcia inwestycyjne w tych krajach ułatwią Japończykom zbyt wyprodukowanych towarów na chłonnym rynku europejskim.
Japończycy z natury są bardzo dobrymi pracownikami. Po otrzymaniu starannego wykształcenia związują się oni – najczęściej na stałe – ze swoją firmą i potrafią poświęcić jej całe swoje życie. Często ich dzieci są od małego przygotowywane do objęcia stanowiska po ojcu, gdy ten odejdzie na emeryturę.
Handel zagraniczny w gospodarce Japonii spełnia poważną rolę. Tradycyjnie Japonia importowała jedynie surowce naturalne, takie jak ruda żelaza oraz ropa naftowa, potrzebne do produkcji w przemyśle ciężkim oraz do dalszego przetwarzania w procesie produkcji, które następnie były eksportowane jako produkty finalne. Stopniowo kraj chcąc uniezależnić się od całkowitego importu surowców, zaczął przenosić produkcję za granicę i sprowadzać części z zagranicy. W ciągu ostatnich lat zwiększył się import towarów gotowych. Są to często dobra wyprodukowane przez firmy japońskie, które przeniosły swą produkcję za granicę. W związku z wysokim kursem jena towary importowane są tańsze od towarów wyprodukowanych w kraju.
Japonia jest krajem o bardzo dobrze rozwiniętej infrastrukturze drogowej i kolejowej, co również nie pozostaje obojętne dla gospodarki. Linie kolejowe łączą kraj przez całą jego długość, od północy na południe. Japońskie Koleje (Japan Railways - JR) są światowym liderem w rozwoju techniki transportu kolejowego.
Prawo dewizowe z 1980 roku zniosło ograniczenia w zakresie międzynarodowych transakcji kapitałowych. Nastąpiła ekspansja japońskich instytucji finansowych. Tokio stało się światowym centrum finansowym. W 1984 roku zostały usunięte ograniczenia w zakresie wymiany obcej waluty na jeny. Zagraniczne firmy zajmujące się obrotem papierami wartościowymi mogą nabywać członkostwo Tokijskiej Giełdy Papierów Wartościowych, a zagraniczne banki mogą prowadzić działalność banków powierniczych.
Nie ulega wątpliwości, że Japonia, dzięki przede wszystkim firmom prywatnym, jest krajem cudu gospodarczego, na który składają się głównie ludzie – dobrze wykształceni i bezgranicznie oddani swojemu przedsiębiorstwu pracownicy. Mimo przegranej II Wojny Światowej stanął on szybko na nogi i jest jednym z czołowych liderów na arenie międzynarodowej, godnym podziwu i naśladowania (wzorce z niej czerpią już z dobrym skutkiem Tajwan i Korea Południowa).

ŹRÓDŁA INFORMACJI:
 Świat Wiedzy
 Internet
 Leksykon państw świata ‘93/’94, praca zbiorowa, wyd. Real Press, rok wydania 1993
 Geografia 2 podręcznik dla gimnazjum, Hanna Staniów, Wydawnictwo Edukacyjne Wiking, rok wydania 2000