Separacja małżeńska

SEPARACJA

1. Separacja – pojęcie.

Separacja - uchylenie wspólnoty małżeńskiej bez prawa wstępowania przez któregokolwiek z małżonków w nowy związek małżeński (stosowane w prawie kanonicznym i ustawodawstwie niektórych państw).

2. Funkcje separacji.

Separacja może, zatem spełniać rolę:

1) środka ochrony przekonań religijnych, który umożliwia rozwiązanie problemów małżeńskich w sposób odpowiadający zasadom wyznania katolickiego, ale środka ogólnie dostępnego, niezależnie od światopoglądu osób dokonujących wyboru.

2) środka ochrony dóbr osobistych poprzez umożliwienie realizacji interesów religijnych, co jest formą ochrony takich wartości jak wolność wyznania i swoboda sumienia,

3) środka umożliwiającego uregulowanie sytuacji małżonków, w szczególności materialnej, pozostających w faktycznym rozłączeniu i uporządkowanie jej pod względem prawnym,

4) środka oddziałującego na rzecz pojednania małżonków, upływ czasu może wpłynąć na rozwiązanie problemów małżeństwa.
3. Pozytywne i negatywne skutki separacji.

Pozytywne przesłanki:
- Jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny rozkład małżeństwa, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd orzekł separację.
- Jeżeli małżonkowie nie mają wspólnych małoletnich dzieci, sąd może orzec separację na podstawie zgodnego żądania małżonków.

4. Zniesienie separacji.

Na zgodne żądanie małżonków sąd zniesie separację i z tą chwilą ustają jej skutki. Małżonkowie wracają do wspólnego pożycia, przywrócona zostaje także wspólność majątkowa.
Znosząc separację, sąd ponownie orzeka o władzy rodzicielskiej nad wspólnymi małoletnimi dziećmi.

aby również sąd decydował o jej zniesieniu.
Zniesienie separacji, oznacza powrót do stanu sprzed jej orzeczenia również w zakresie wspólności majątkowej, ale na zgodny wniosek małżonków - sąd orzeka o utrzymaniu rozdzielności majątkowej.

5. Właściwość rzeczowa sądu.

Właściwym do orzeczenia separacji jest sąd okręgowy ostatniego wspólnego miejsca zamieszkania małżonków, który orzeka w trybie procesowym wówczas, gdy o separację wnosi jeden z małżonków, a drugi nie godzi się na jej orzeczenie a także wówczas, gdy z małżeństwa pochodzą małoletnie dzieci, bądź w trybie nieprocesowym na zgodny wniosek małżonków niemających małoletnich dzieci.

W razie orzeczenia nie jest wyłączone późniejsze żądanie rozwodu.
Oznacza to, że separacja nie jest alternatywną instytucją w stosunku do rozwodu, ale skuteczna separacja jest oznaką spełnienia pozytywnych przesłanek rozwodowych - rozkładu zupełnego trwającego jakiś czas - co w ewentualnym procesie o rozwód, ogranicza postępowanie dowodowe do badania przeszkód rozwodowych.

6. Niedopuszczalność separacji.

Orzeczenie separacji jest niedopuszczalne, jeżeli na skutek tego miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci bądź z innych przyczyn orzeczenie separacji byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Gdy jeden z małżonków żąda separacji, a drugi rozwodu i żądanie to jest zasadne - sąd orzeka rozwód.

Orzeczenie separacji , ustala, które z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia, chyba, że małżonkowie zgodnie wnoszą o separację - wówczas następują takie skutki jak gdyby żaden z małżonków nie ponosił winy. Ponadto orzeczenie separacji rozstrzyga o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem, o wysokości alimentów na dziecko od rodzica, któremu nie powierzono władzy rodzicielskiej, zawiera decyzje odnośnie mieszkania.

7. Separacja a rozwód – różnice, podobieństwa i skutki.

Różnice:
 separacja nie powoduje rozwiązania małżeństwa;
 separacja może być zniesiona orzeczeniem sądu, co powoduje ustanie jej skutków. Rozwód powoduje ostateczne rozwiązanie małżeństwa;
 małżonkowie pozostający w separacji nie mogą zawrzeć innego małżeństwa;
 po orzeczeniu separacji małżonek nie może wrócić do nazwiska rodowego;
 małżonkowie po orzeczeniu separacji zobowiązani są do wzajemnej pomocy, tak jak w małżeństwie.

Podobieństwa:
 o separacji podobnie jak o rozwodzie, musi orzec sąd;
 orzeczenie zarówno separacji, jak i rozwodu powoduje ustanie między małżonkami wspólnoty majątkowej;
 sąd orzeka o władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi i może ograniczyć władzę jednego z rodziców .
 małżonek pozostający w separacji, podobnie jak małżonek rozwiedziony, nie dziedziczy spadku w razie śmierci drugiego małżonka.

Samo prawomocne orzeczenie o zniesieniu separacji, co prawda powoduje ustanie przymusowego ustroju rozdzielności majątkowej ale małżonkowie mogą złożyć przed sądem zgodny wniosek o utrzymaniu wspólności majątkowej.

Podsumowując, orzeczenie separacji generalnie ma takie skutki jak orzeczenie rozwodowe, jednakże małżonek pozostający w separacji nie może zawrzeć nowego małżeństwa, nie może powrócić do starego nazwiska, małżonkowie są zobowiązani do wzajemnej pomocy tylko, gdy przemawiają za tym względy słuszności.