Katastrofa
Zemsta na wesoło
Nie dopuszcza również do związku swego syna z córką sąsiada Rejent – bohater Zemsty Aleksandra Fredry. Cześnik też jest przeciwny małżeństwu swej podopiecznej z Wacławem.Obaj nieustannie kłócą się, knując intrygi mające sprawić przykrość sąsiadowi. I tak: Rejent odbiera chytremu Cześnikowi narzeczoną Podstolinę, łudząc ją obietnicą małżeństwa z zakochanym w niej niegdyś Rejentowiczem. Z kolei Cze śnik w akcie zemsty, po kryjomu i wbrew woli ojca, żeni Wacława ze swą krewną i podopieczną...
Kapitalista – karierowicz bez skrupułów
Literatura polska przedstawia też jednak kapitalistów bez skrupułów. To wielcy niemieccy i żydowscy potentaci finansowi z Ziemi obiecanej Reymonta: Bucholc, Müller, Zucker. Ale to także Polak Karol Borowiecki, szlachcic, który postanawia wraz z przyjaciółmi: Żydem i Niemcem (Morycem Weltem i Maksem Baumem) założyć fabrykę. Borowiecki angażuje w to wszystkie środki – finansowe (także narzeczonej Anki) oraz wszystkie swe emocje i czas. Na rzecz fabryki zaniedbuje narzeczoną i... moralność...
Przeczucia z lat 30. XX w.
Wizja apokalipsy królowała w literaturze polskiego dwudziestolecia międzywojennego. Najbardziej dramatyczne obrazy odnajdujemy u poetów z grupy Żagary: Czesława Miłosza, Jerzego Zagórskiego, Aleksandra Rymkiewicza. Ich wizje nie są racjonalnie uzasadnione, mają charakter metafizycznych przeczuć, pojawia się też w nich diagnoza kryzysu wartości i kryzysu cywilizacji. Czesław Miłosz w swym tomie z 1936 roku, Trzy zimy , sięgnie po motywy ognia, popiołu, dymu. O całkowitej zagładzie mowa np. w...