Dług przeklęty
Kariery tych z Ciepłej i Nowolipek
Warto też zwrócić uwagę na osoby zaliczane do biedoty, które wbrew wszystkiemu próbują wyrwać się ze swego środowiska i osiągnąć coś więcej. Syn szewca, w dodatku złego, bohater Ludzi bezdomnych Tomasz Judym zostaje lekarzem. Błyskotliwej karierze doktora przeszkadza jednak pamięć o dawnej biedzie i potrzebach najuboższych. Narażając się kolegom, Judym bezskutecznie próbuje zwrócić uwagę na problem nieleczonej biedoty. W końcu osiada na prowincji i tam też popada w konflikty z dyrekcją...
Praca powołaniem
Praca na ziemi i dla ziemi jest przez Bogumiła Niechcica traktowana jako swoiste powołanie. Podobnie traktuje swój zawód bohaterka noweli Elizy Orzeszkowej A... B... C... – nauczycielka, za niewielką opłatą nauczająca dzieci z sąsiedztwa. Tak też pojmuje swą pracę nauczycielka z utworu Stefana Żeromoskiego Siłaczka , Stasia Bozowska, która umiera zarażona tyfusem, nauczając na wsi dzieci biednych analfabetów. Jako powołanie traktuje też swój zawód doktor Tomasz Judym – bohater Ludzi...