Despotka
Stara sługa, niania
Postać starej niani, wiernej sługi oddanej domowi opisuje Antoni Czechow w swym dramacie Trzy siostry . Niezdolnej już do pracy starej Anfisie (ma lat około osiemdziesięciu) Natasza, bratowa Olgi, odmawia miejsca w domu, twierdząc, że nie potrzebuje w nim darmozjadów. Olga, wdzięczna staruszce za trzydziestoletnią pracę w ich domu, jest tym zbulwersowana, wie jednak, że będzie musiała ulec despotycznej, niewrażliwej bratowej. Sceny te doskonale charakteryzują obie bohaterki.
Tyranka
Matkę despotkę, kierującą się wprawdzie w swym przekonaniu dobrem dzieci,spotykamy np. w Moralności pani Dulskiej Gabrieli Zapolskiej. Aniela Dulska tresuje córki i męża, pobłaża synowi Zbyszkowi, ani na chwilę jednak nie przestaje kierować życiem każdego z członków rodziny. To ona wyznacza zasady tego domu (nie zawsze zgodne z ogólnie przyjętymi normami moralnymi, religijnymi, estetycznymi), kontroluje wydatki i zajęcia dzieci oraz Felicjana. Nawet jeśli przymyka oko na romans Zbyszka ze...