Bezradność
Zemsta na niewiernym kochanku
O zemście na niewiernym (a może tylko skłonnym do zdrady) kochanku mówi też ballada znacząco zatytułowana Świtezianka . Ukarany zostaje za niewierność lekkomyślny młodzian, poddany przez tajemniczą dziewczynę (świteziankę) próbie. Zakochany w pięknej pannie, ślubuje jej wierność, a potem uwiedziony przez nią samą, ale w odmienionej postaci, łamie przyrzeczenie. Ponieważ strzelec naruszy przysięgę, zostanie wciągnięty pod wodną toń i odtąd jego duch zawodzić będzie pod modrzewiem. Zemsty na...
Namiętna i odrzucona
Trochę inną sytuację ma matka wielodzietnej rodziny, bohaterka Bożej podszewki Jurewiczowa. Kocha swego męża, szorstkiego i prymitywnego ojca rodziny, znosi jego zdrady, ale jest też zazdrosna i bardzo namiętna.Wiecznie szuka zdradzającego ją Andrzeja, tęskni za jego miłością, czekana dobre słowo i wyrazy uczucia, o którym dowiaduje się przypadkiem, bo wciąż ma wątpliwości co do jego miłości. Jej córka Marianna, także namiętna, szukać będzie uczucia w ramionach swego starszego,...
Konflikt między koniecznością dokonania zbrodni a światem wartości
Niektórzy bohaterowie romantyczni przeżywają jednak konflikt moralny pomiędzy koniecznością dokonania zbrodni a uznawanymi przez siebie wartościami. Kordian, przytłoczony wątpliwościami dotyczącymi zabicia człowieka, mdleje w progu carskiej sypialni i nie dokonuje zbrodni. Konrad Wallenrod zbrodni dokonuje, jednak przeżywa wyraźny konflikt między kodeksem rycerskim i chrześcijańskimi zasadami, zgodnie z którymi został wychowany, a koniecznością stosowania kłamstw, podstępów, ciągłego łamania...