Odrażające szaleństwo

Literatura rejestruje też postaci odrażających szalonych kobiet, żyjących na marginesie społeczeństwa. Taką kobietą jest bohaterka powieści Teresy Lubkiewicz-Urbanowicz Boża podszewka – „durna Zośka”, czy Florentynka oraz Kłoska z powieści Prawiek i inne czasy Olgi Tokarczuk. Zośka jest upośledzoną umysłowo kobietą, błąkającą się po wsi. Zawsze nosi ze sobą dużo węzełków, ma siwe, skołtunione włosy, brudną chustkę. Wciąż powtarza (czy raczej bełkocze) „ja powiem... ja powiem”. Bardzo lubi Mariannę – z wzajemnością... Z kolei Kłoska to zuchwała, mająca w sobie coś z dzikiego zwierzęcia, nieokiełznana bezdomna kobieta, w młodości kochanka niemal całej męskiej części wsi... Gdy zachodzi w ciążę, nikt jej nie pomaga, wzbudza jedynie chwilową litość żony dziedzica, w której jednak ostatecznie zwycięża strach przed Kłoską, zuchwale nazywającą ją suką. Nieprzytomna z gorączki, w półśnie snując erotyczne lesbijskie marzenia, Kłoska rodzi martwe niemowlę. Nie przestaje żyć na marginesie wiejskiego życia. Outsiderka, mająca opinię groźnej i szalonej, żyje z dala od gromady. Nieprzypadkowo to właśnie ona odwiedza inną, będącą wyrzutkiem społecznym kobietę – Florentynkę, wdowę, matkę gromady zmarłych dzieci, złorzeczącą nocą księżycowi i zakłócającą przez to spokój mieszkańców wsi. Florentynka otacza się psami i kotami, które traktuje jak ludzi (mówi też na nie „psowie” i „kotowie”) – mieszkańcy wsi podrzucają jej bezdomne zwierzęta, a ona...zabiera je nawet do kościoła. Raz, podczas wielkosobotniego święcenia pokarmów, powierza opiekę nad swym psem... Matce Boskiej z kościelnego obrazu – pies wyjada kiełbasę z wielkanocnych koszyków, a sama Matka Boska ujmuje się za zwierzęciem i jego właścicielką...
Nieestetyczne aspekty szaleństwa (czy może raczej upośledzenia umysłowego) eksponuje Bruno Schulz w Sklepach cynamonowych– w rozdziale Sierpień występuje obleśna i chutliwa Tłuja, upośledzona umysłowo. Mieszka na przedmieściach.Jej łóżko wystawiane jest do ogrodu. Kobieta zachowuje się wulgarnie, prowokująco, czym budzi niesmak.