Pracowita histeryczka

Histeryczką, w odróżnieniu od pani Emilii pracowitą i inteligentną, jest Barbara Niechcicowa z Ostrzeńskich – bohaterka Nocy i dni Marii Dąbrowskiej. Histeria pani Barbary przejawia się w czarnowidztwie i nadmiernie emocjonalnym stosunku do życia, nadinterpretacji faktów. Barbara zawsze spodziewa się wszystkiego, co najgorsze, wiecznie zamartwia się przyszłością dzieci, choroba każdego z nich wydaje się jej straszna i szczególnie groźna, martwią ją też jej własne dolegliwości – nierzadko przeczuwa śmierć lub katastrofę finansową.
Bardzo często narzeka i zgłasza zastrzeżenia do planów męża Bogumiła, jest specjalistką od krytykowania wszelkich możliwych, nawet przeciwstawnych rozwiązań. Często załamana, skarży się i płacze oraz sugeruje, że jest nieszczęśliwa. Ma też skłonność do zmiennych nastrojów: od przerażenia do euforii. Łatwo ulega chwili, czym potrafi się posłużyć jej syn Tomaszek, wykorzystujący nieraz dobre serce, miłość i nadmierną wyrozumiałość kochającej matki. Pani Barbara skłonna jest wybaczać mu jego wyskoki i ponosić ich finansowe konsekwencje w zamian za nic nieznaczące obietnice poprawy. Być może przyczyną wiecznego niezadowolenia pani Barbary jest jej marzycielska natura, która każe jej wciąż śnić o czymś lepszym i żałować tego, co się nie stało (a szczególnie niespełnionej młodzieńczej miłości do Józefa Toliboskiego). Z pewnością powodem czarnowidztwa pani Barbary i przewrażliwienia na punkcie chorób dzieci jest przedwczesna śmierć jej pierworodnego synka Piotrusia. Pani Barbara niekiedy nie panuje nad sobą, zasypując Bogumiła pretensjami czy ujawniając swą zazdrość (której się zresztą wypiera), nie starcza jej jednocześnie czasu i wyobraźni, by dostrzec rodzące się uczucie do męża i powiedzieć mu o nim. Trzeba jednak przyznać, że jest ona godną partnerką życiową pracowitego Bogumiła. Dzieli z mężem trudy i niewygody życia w kolejnych administrowanych przez niego majątkach, które doprowadza wraz z nim do dobrego stanu.Choć nie przepada za gospodarskimi prozaicznymi zajęciami, stara się nauczyć wszystkiego, co należy do obowiązków pani domu. Dba też o zdrowie rodziny,na niej spoczywa ciężar wychowania i edukacji dzieci, przywiązuje wielką wagę do kształcenia syna i córek, do nauczenia ich dobrych manier, uchronienia przed „schłopieniem”, wychowania w duchu patriotycznym, ale także do tego, by zdobyły wiedzę na odpowiednim poziomie – gdyby nie matka, zdolna Agnisia zapewne nigdy nie wyjechałaby na zagraniczne studia.