Służmy poczciwej sławie, a jako kto może,
Niech ku pożytku dobra spólnego pomoże
(Jan Kochanowski, Pieśń II)
Sława, w odróżnieniu od chwilowej popularności, sukcesu, kariery (słowa tak popularne do dziś!) to wartość uniwersalna i ponadczasowa. Szczególnie chętnie pisano o niej w czasach antyku, średniowiecza czy renesansu oraz w epoce kultu sztuki – modernizmu.
Motyw rycerskiej sławy pojawia się już w utworach antycznych. Bohaterskich mężów sławią eposy ( Iliada, Odyseja ). Achilles czy Hektor swą dzielnością,niezłomnością, niezwykłymi czynami wsławiają swe imię. Celem eposów jest m.in. właśnie rozsławianie czynów sławnych mężów. „Muzo! Męża wyśpiewaj, co święty gród Troi/Zburzywszy, długo błądził i w tułaczce swojej/Siła różnych miast widział” – mówi Odyseja . Iliada zaczyna się od słów: „Gniew Achilla, bogini, głoś, obfity w szkody,/Który...
Wielką tragedią jest rezygnacja z rycerskiej sławy i honoru. Na drogę tę wkraczają spiskowcy i buntownicy, którym sytuacja nie pozwala na honorowe postępowanie, dotrzymywanie przysiąg, wierność kodeksowi rycerskiemu. Zrezygnować z etosu rycerskiego musi bohater Mickiewiczowskiej powieści poetyckiej Walter Alf (Konrad Wallenrod), który pod przybranym nazwiskiem, podszywając się pod niemieckiego rycerza gubi Zakon. Pełniąc funkcję wielkiego mistrza i łamiąc to wszystko, co w jego epoce...
Wiele słów poświęcono od antyku po dzisiejsze czasy sławie artysty. Kochanowski pisał: O mnie Moskwa i będą wiedzieć Tatarowie, I różnego mieszkańcy świata Anglikowie; Mnie Niemiec i waleczny Hiszpan, mnie poznają, Którzy głęboki strumień Tybrowy pijają. (Jan Kochanowski, Pieśń XXIV ) Podkreślał tym samym ponadczasowość swej poezji. Ten motyw nieśmiertelności poety pochodzi jeszcze z poezji Horacego („nie wszystek umrę”). O sławę dbali też romantycy. Słowacki w poemacie dygresyjnym...
Pozornie nie dbali o sławę święci. Zauważmy jednak, że św. Szymon Słupnik opisany w wierszu Grochowiaka gromadził wokół siebie tłumy, a św. Aleksy ( Legenda o św. Aleksym ) pozostawił list, w którym opisał swoje życie i motywy postępowania. Dbałość o sławę, a może nawet tanią popularność można zauważyć w postępowaniu pragnącej zostać świętą przeoryszy klasztoru – tytułowej bohaterki opowiadania Jarosława Iwaszkiewicza Matka Joanna od Aniołów .
Materiał opracowany przez eksperta
