Nawiązania literackie
- Adam Mickiewicz, *Dziady*, część III – szczególnie w Widzeniu księdza Piotra pojawiają się wizje mesjanistyczne i apokaliptyczne, zapowiadające odrodzenie narodu polskiego.
- Juliusz Słowacki, *Genezis z Ducha* – poemat filozoficzny o charakterze mistycznym, zawierający refleksje na temat początku i końca świata.
- Zygmunt Krasiński:
- *Nie-Boska komedia* – dramat ukazujący wizję apokaliptycznego konfliktu między arystokracją a rewolucjonistami.
- *Irydion* – tragedia poruszająca temat upadku moralnego i duchowego społeczeństwa.
- *Psalmy przyszłości* – cykl wierszy o charakterze proroczym, zawierający motywy apokaliptyczne.
- *Legenda* – utwór z elementami wizji apokaliptycznych.
- Jan Kasprowicz, *Hymny* – szczególnie *Dies irae* i *Święty Boże, Święty Mocny*, które zawierają wizje końca świata i Sądu Ostatecznego.
- Konstanty Ildefons Gałczyński, *Koniec świata* – wiersz o apokaliptycznej tematyce, ukazujący zagładę świata.
- Władysław Broniewski, *Krzyk ostateczny* – wiersz nawiązujący do apokaliptycznych wizji zniszczenia i końca świata.
- Krzysztof Kamil Baczyński – wiersze *Pokolenie* i *Ten czas*, w których używa terminu „apokalipsa spełniona”, opisując doświadczenia pokolenia wojennego.
- Zbigniew Herbert:
- *U wrót doliny* – wiersz zawierający motywy apokaliptyczne.
- *Raport z oblężonego miasta* – poemat opisujący sytuację oblężenia, interpretowany jako metafora apokaliptycznego końca.
- Czesław Miłosz, *Piosenka o końcu świata* – wiersz ukazujący wizję końca świata w codzienności, podkreślający nieoczekiwany charakter apokalipsy.
- Edward Stachura, *Sanctus* – utwór z elementami apokaliptycznymi, eksplorujący tematy egzystencjalne i duchowe.
- Tadeusz Konwicki, *Mała Apokalipsa* – powieść przedstawiająca wizję schyłku systemu komunistycznego w Polsce, nawiązująca do motywów apokaliptycznych.
- Józef Baran, *Apokalipsa domowa* – utwór poruszający tematykę apokaliptyczną w kontekście życia codziennego i osobistych doświadczeń.
Nawiązania w innych dziełach kultury
- Michał Anioł, *Sąd Ostateczny* – fresk w Kaplicy Sykstyńskiej w Watykanie, przedstawiający wizję Sądu Ostatecznego z Apokalipsy św. Jana.
- Albrecht Dürer, *Apokalipsa* – cykl 15 drzeworytów ilustrujących sceny z Apokalipsy, będący jedną z najważniejszych interpretacji wizualnych tego tekstu.
- Hans Memling, *Sąd Ostateczny* – tryptyk ukazujący wizję Sądu Ostatecznego, przeznaczony pierwotnie dla gdańskiego kościoła Mariackiego.
- Peter von Cornelius, *Jeźdźcy Apokalipsy* – dzieło malarskie przedstawiające Czterech Jeźdźców Apokalipsy, symbolizujących Wojną, Głód, Zarazę i Śmierć.
- Hieronim Bosch:
- *Sąd Ostateczny* – tryptyk ukazujący wizje nieba, piekła i Sądu Ostatecznego, pełen symbolicznych i surrealistycznych detali.
- *Święty Jan na Patmos* – obraz przedstawiający św. Jana podczas pisania Apokalipsy, otoczonego wizjami.
- William Blake, *Wielki czerwony smok i niewiasta obleczona w słońce* – seria akwarel ilustrujących sceny z Apokalipsy, odznaczających się intensywną symboliką i emocjonalnością.
- Krzysztof Boguszewski, *Niebieskie Jeruzalem* – obraz znajdujący się w katedrze poznańskiej, przedstawiający wizję Nowego Jeruzalem z Apokalipsy.
- Francis Ford Coppola, *Czas Apokalipsy* (*Apocalypse Now*) – film ukazujący okrucieństwa wojny w Wietnamie, z nawiązaniami do motywów apokaliptycznych i literackiego pierwowzoru *Jądra ciemności* Josepha Conrada.
- Mel Gibson, *Apocalypto* – film przedstawiający upadek cywilizacji Majów, ukazujący motywy apokaliptyczne w kontekście historycznym.
- 2Tm2,3 – polski zespół muzyczny, w utworach *Biada, biada* i *Słowo* nawiązujący do treści apokaliptycznych, łącząc rock z tematyką religijną.
Bibliografia przedmiotowa
1. Kazimierz Bukowski, *Biblia a literatura polska*, Warszawa: Wydawnictwo Pax, 1984, s. 304–317.
- Książka analizuje wpływ Biblii na polską literaturę, w tym nawiązania do Apokalipsy w twórczości polskich pisarzy.
2. Wilfrid J. Harrington, *Klucz do Biblii*, tłum. Henryk Gapski, Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1984.
- Publikacja oferuje komentarze i interpretacje biblijne, pomagając zrozumieć kontekst i symbolikę Apokalipsy św. Jana.
3. Anna Świderkówna, *Apokalipsa*, w: *Zbliżenia: Literatura, historia, obraz, mit*, red. Alina Kowalczykowa, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998.
- Artykuł przedstawia analizę Apokalipsy z perspektywy literackiej i historycznej, ukazując jej wpływ na kulturę i sztukę.
