Błędy ortograficzne, frazeologiczne, językowe
We współczesnym języku polskim można dostrzec bardzo wiele faktów świadczących o niedbalstwie, nawet niechlujstwie i bezmyślności mówiących i piszących po polsku. Nie można jednak wywrzeć istotnego wpływu na rozwój języka przez samo wytykanie...
Upodobnienia i uproszczenia grup spółgłoskowych
Czym są upodobnienia grup spółgłoskowych? Rzecz najistotniejsza przy temacie upodobnień: sprawa dotyczy dwóch spółgłosek sąsiadujących ze sobą, np. spółgłoski dźwięcznej i bezdźwięcznej. Upodobnienie to zmiana jednej z nich, dostosowanie się do...
Zasady interpunkcji
Zdanie pojedyncze a) w zdaniu pojedynczym przecinkiem rozdzielamy: - jednorodne części zdania, to jest podmioty lub określenia, zestawione bezspójnikowo np. Wierzby, topole, graby rosły tuż nad wodą. Szyby, grusze, jabłonie rosły w...
Związki frazeologiczne
Podział ze względu na budowę gramatyczną a) zwroty - to związki frazeologiczne, które pełnią w zdaniu funkcje czasownika np. zbijać bąki, brać nogi za pas, patrzeć się jak sroka w gnat b) wyrażenia - to związki frazeologiczne, które...
Odmienne i nieodmienne części mowy
Części mowy możemy podzielić na: 1. ODMIENNE - należą do nich: - rzeczownik - przymiotnik - czasownik - liczebnik - zaimek (rzeczowny, przymiotny, liczebny) 2. NIEODMIENNE - należą do nich: - przysłówek - zaimek przysłowny -...
Fonetyka
CZYM JEST FONETYKA? Fonetyka bada zjawiska dźwiękowe w mowie. To nauka o głoskach. Fonetyka wyjaśnia też, jaką funkcję pełnią poszczególne narządy mowy. Ogólnie zapamiętaj, że fonetyka zajmuje się dźwiękową stroną języka. CZYM SĄ NARZĄDY...
Fonetyka
Z języka "fonia" - znaczy dźwięk, głos. Znasz wyrazy: - telefon (przekazuje dźwięk na odległość) - magnetofon (zapisuje dźwięk na taśmie magnetycznej). Fonetyka to nauka o głoskach, najmniejszych elementach dźwiękowej formy wyrazu....
Czasownik - sprawdzian
1. W podanych zdaniach podkreśl czasowniki, określ ich liczbę, osobę, rodzaj, czas, tryb. a) Mama kupiła prezent synowi, który ma urodziny. b) Cieszę się, że jadę na wakacje. c) Idź do domu i posprzątaj. d) Czy miałbyś ochotę iść na lody? e)...
Rzeczownikowe określenia czasowników - krótko
Rzeczownikowe określenia czasowników występują w przypadku wymaganym przez te czasowniki. Możemy powiedzieć, że czasownik rządzi przypadkiem określającego go rzeczownika. Wiele czasowników wymaga określenia rzeczownikowego w bierniku, np....
Zdania złożone podrzędnie i współrzędnie
Zdania złożone podrzędnie a) podmiotowe pytania: kto? co? np. Ten dostanie nagrodę, kto pierwszy zadzwoni. b) orzecznikowe pytania: kim jest? czym jest? jaki jest? jaka jest? jakie jest? np. Mróz był taki, że po Wiśle można było...
Frazeologizmy mitologiczne
Pięta Achillesa - słaby, czuły punkt Pochodzenie: Matka Achillesa, bogini Tetyda, po urodzeniu syna wykąpała go w Styksie, aby uczynić jego ciało odpornym na zranienia. Trzymała go za piętę i ten fragment ciała Achillesa był nieodporny na...
Imiesłów przysłówkowy
NIEODMIENNY - jak? gdzie? kiedy? WSPÓŁCZESNY (czynność trwa, ndk.) - ąc, np.: pisać: pisz - ąc, grać: graj - ąc, mieć: maj - ąc, malować: maluj - ąc, czyścić: czyszcz - ąc UPRZEDNI (czynność zakończona, dok.) - łszy (po...
Nieokreślone części mowy
Przysłówek - odpowiada na pytania jak? (np. szybko), gdzie? (np. daleko), kiedy? (np. późno). Przysłówki nazywają cechy czynności lub stanów. Stopniowanie przysłówków: - proste regularne, np. głośno - głośniej - najgłośniej. - nieregularne,...
Przymiotnik
Przymiotnik to część mowy służąca do określania cech i właściwości ludzi, zwierząt, roślin, rzeczy, zjawisk. W językach indoeuropejskich przymiotniki są zwykle odmienne przez liczby, rodzaje, a często też przypadki, podlegają stopniowaniu....
Środki stylistyczne
Metafora - inaczej przenośnia, jest to takie połączenie wyrazów które zmienia ich podstawowe znaczenie. Przykład serce z kamienia - serce nieczułe, niekochające, bez uczuć. Porównanie - porównujemy coś do czegoś, najczęściej używane...
Słowotwórstwo
Działy nauki o języku: a) Fonetyka – głoski i litery b) Słowotwórstwo – powstawanie nowych wyrazów c) Składnia – budowa i rodzaje zdań d) Fleksja – części mowy Powstawanie nowych wyrazów: a) Tworzenie nowego wyrazu od dwóch słów np. sam +...
Co to jest podmiot?
Podmiot to główna część zdania. Odpowiada na pytania - co robi? lub co się z kimś (czymś) dzieje? Są różne rodzaje podmiotów: w mianowniku - gramatyczny, w dopełniaczu (logiczny), szeregowy i domyślny. W MIANOWNIKU (GRAMATYCZNY) jest...
Duże litery, znaki interpunkcyjne, zasady pisowni
Duże litery piszemy na początku zdania, przy nazwach własnych (czyli imionach, nazwach państw, miast). Znaki interpunkcyjne a) kropka (.) Kropkę wstawiamy na końcu zdania, po skrótach (np., itp., itd.) b) przecinek (,) stawiamy przed...
Interpunkcja
Interpunkcja w zdaniu - Gdzie postawić przecinek? znaki interpunkcyjne = znaki przestankowe 1. Spójniki współrzędne, przed którymi zawsze stawiamy ",": - przeciwstawne: a, ale, lecz, jednak, zaś, jednakże, natomiast, przecież, mimo to,...
Części mowy
CZĘŚCI MOWY I. Odmienne 1. Rzeczownik - kto? co? np. malarz, artysta, zabawka, malowanie, czytanie 2. Czasownik - co robi? co się z nim dzieje? np. maluje, zachwyca się, śpi 3. Przymiotnik - jaki? jaka? jakie? np. wybitny,...
Zasady pisowni ch i h
PISOWNIA WYRAZÓW z "CH" "CH" piszemy, gdy wymienia się na SZ: - mucha - muszka, piechota - pieszo, ruchomy - ruszać, blacha - blaszka "CH" piszemy w wyrazach: - chory, chlustać, chwalić, chować, echo, chaos, chór, cholesterol, charakter,...
Słowotwórstwo
Słowotwórstwo - dział nauki o języku, zajmujący się analogiczną budową wyrazu oraz opisem sposobu ich tworzenia. Wyraz podstawowy - tworzymy od niego nowy wyraz, jest niepodzielny słowotwórczo. Wyraz pochodny - wyraz utworzony od...
Rodzaje zdań
I. Zdania złożone podrzędnie: 1... ...2 Można postawić pytanie np. Proś, by twoja podróż była długa. O co? II. Zdania złożone współrzędnie: 1...2 Np. Zatrzymaj się w fenickich portach i zakup tam dobre towary. Między...
Najpopularniejsze związki frazeologiczne
- Alfa i Omega: początek i koniec; - Ani mru-mru: wykrzyknienie mające skłonić do zachowania ciszy lub tajemnicy; - Achillesowa pięta (pięta Achillesa): to miejsce, które jest wrażliwe na śmierć; - Bać się jak diabeł święconej wody: unikać,...
Zdania złożone współrzędnie i podrzędnie
1. Zdania złożone współrzędnie dzielą się na: - łączne; spójniki: i, oraz, ni, ani, jak, również, że; (_..._) - przeciwstawne; spójniki: ale, a, lecz, jednak, zaś, natomiast; (->... -) - wynikowe; spójniki: więc, zatem, toteż, dlatego;...
Czasowniki - samouczek
1. To odmienna część mowy, o którą pytamy się co robi? 2. Nazywa czynności 3. Odmienia się przez osoby, liczby, czasy, rodzaje, tryby i strony 4. Odmianę czasowników przez osoby nazywamy koniugacją 5. Wyróżniamy czas przeszły, przyszły i...
Rodzaje zdań podrzędnych
Zdanie podrzędne zastępuje lub rozwija jedną z części zdania nadrzędnego i odpowiada na takie samo pytanie jak część zdania, które zastępuje. I. Zdania podrzędne podmiotowe (odpowiadają na pytania: kto? co?) W zdaniu nadrzędnym podmiotem...
Akcent i intonacja w języku polskim
1. AKCENT - polega na podkreśleniu głosem niektórych składników wypowiedzi: sylab w wyrazie lub wyrazów w zdaniu. Dokonuje się to za pośrednictwem siły lub melodii głosu, albo przez wydłużenie czasu brzmienia samogłosek. 2. AKCENT WYRAZOWY...
Analiza składniowa zdania
Rodzaje podmiotów a) Podmiot gramatyczny - wyrażony rzeczownikiem w mianowniku lub zaimkiem rzeczownym również w mianowniku np: - kto? co? NAUCZYCIELKA DYKTUJE NOTATKĘ - Kto?co? Oni piszą notatkę. b) Podmiot domyślny - poznajemy go...
Analiza składniowa zdania
ZDANIE jest podstawową jednostką procesu komunikacji, zbudowane jest z kilku elementów składowych. Są to: ORZECZENIE wyrażane czasownikiem w formie osobowej albo jako związek łącznika i orzecznika, który wyraża czynność, proces lub stan...
Środki stylistyczne
1) FONETYCZNE - dotyczące warstwy brzmieniowej tekstu: Aliteracja - polega na stosowaniu tych samych głosek na początku sąsiadujących ze sobą wyrazów. Eufonia - polega na stosowaniu zasad harmonijnego współbrzmienia głosek. Onomatopeja -...
Część mowy - czasownik - z przykładami
Czasownik to część mowy samodzielna i odmienna odpowiada na pytania: - CO ROBI? - CO SIĘ Z NIM DZIEJE? ODMIENIA SIĘ PRZEZ : - osoby - tryby - liczby - czasy - strony - aspekty - rodzaje FORMY FORMY - nieosobowe czasownika są...
Czasownik - gramatyka
Czasownik - odmienna część mowy określająca czynność lub stan. Odpowiada na pytania: "co robi?" i "co się z nim dzieje?". 1. Czasownik odmienia się przez: a) czasy: teraźniejszy, przyszły, przeszły b) osoby: pierwsza (ja), druga (ty),...
Pisownia "u" i "ó" - tabela
Pisownia „ó” Pisownia „u” Pisownia ó obowiązuje w trakcie odmiany lub w wyrazach pokrewnych wymienia się na samogłoski: a, o, e: mówić — mawiać, skrócić — skracać, wrócić — wracać; dróżka — droga, lód — lodem, móc — mogę,...
Zaimek - definicja, podział zaimków
Zaimek jest to samodzielna część mowy, której główną funkcją jest zastępowanie innych wyrazów w zdaniu. Typy zaimków ze względu na funkcję , jaką pełnią i to, jakie części mowy zastępują: - Rzeczowne - zastępują rzeczowniki np. ja, ty,...
Gramatyka - podstawowe informacje
1. Podmiot kto? co? 2. Orzeczenie co robi? co się z nim dzieje? w jakim jest stanie? 3. Dopełnienie (wszystkie przypadki oprócz mianownika). 4. Przydawka jaki? jaka? jakie? czyj? który? ile? czego? z czego? 5. Okolicznik : -...
Budowa wypowiedzeń złożonych
Wypowiedzenie złożone zawiera dwa lub więcej orzeczeń. Zdania wchodzące w skład wypowiedzenia złożonego nazywają się zdaniami składowymi. Zdaniem składowym może być zdanie pojedyncze lub równoważnik zdania. Zdanie złożone podrzędnie składa się...
Osobowe i nieosobowe formy czasownika
1. Czasownik może przybierać nieosobową formę czasownika: - bezokoliczniki np. jeść, iść - formy zakończone na: -na, -to, np. umyto - niektóre konstrukcje z "się", np. mówi się o wojnie - imiesłowy 2. Imiesłowy dzielimy na: a)....
Tryby czasownika
Omówimy trzy rodzaje trybów, które za pomocą formy osobowej wyrażają, jak przedstawia się czynność (lub stan): Tryb orzekający , bo orzeka, informuje o czynnościach (lub stanach), które mają miejsce w teraźniejszości, zaistniały w przeszłości...
Środki poetyckie - wyjaśnienia pojęć.
Aliteracja - powtarzanie tych samych liter lub sylab na początku kolejnych wyrazów tworzących zdanie lub wers, służące do uwydatnienia treści wyrazów i całych wypowiedzi, np. Bura burza od boru. Onomatopeja - wyrazy dźwiękonaśladowcze;...
Zdania złożone współrzędnie i podrzędnie
1. Zdanie złożone - zdanie zawierające przynajmniej dwa człony (zdania składowe) i co najmniej dwa orzeczenia. 2. Zdanie składowe - jest to człon zdania złożonego, w budowie przypomina zdanie pojedyncze (jedno orzeczenie). 3. Zdanie...
Części zdania
PODMIOT rodzaje podmiotów: - gramatyczny (kto? co?) np. Dziewczyna śpiewa. - logiczny (kogo? czego?) np. Zabrakło chleba. - szeregowy np. Kasia i Piotr poszli do kina. - domyślny np. (Ja) poszedłem na spacer. Występują zdania bezpodmiotowe,...
Środki poetyckie.
Alegoria - postać, motyw lub fabuła mające poza znaczeniem dosłownym stały umowny sens przenośny, np. sowa to alegoria mądrości, pięta Achillesa to alegoria słaby punkt kogoś lub czegoś Symbol - środek stylistyczny, który ma jedno znaczenie...
Cechy imiesłowów
Do nieosobowych forum czasownika, prócz bezokolicznika i form zakończonych na -no i -to, należą imiesłowy które dzielimy na: 1. Imiesłów przymiotnikowy - nieosobowa forma czasownika odpowiadająca na pytania jaki? jaka? jakie? i odmieniająca...
Odmiana rzeczownika, liczebnika i przymiotnika.
1. Rzeczowniki, przymiotniki, liczbniki to odmienne części mowy. 2. Deklinacja to odmiana przymiotnika, rzeczownika, liczbnika przez przypadki. 3. Przypadki: Mianownik (M.) kto? co? (jest) Dopełniacz...
Gramatyka co z głowy nie umyka
Śpioch Tuz pod dębem, w ciemnym borze spał raz borsuk w ciemnej norze. sowa stuka stuku - puku. Co tam słychać mój borsuku? -śpię - śpisz - śpi Rozszumiały się...
Czemu imiesłowy przysłówkowe współczesne nie mogą zostać utworzone od czasowników dokonanych, a imiesłowy przysłówkowe uprzednie od czasowników niedokonanych?
Nie da się robić współcześnie czynności (teraz), która już się zakończyłą. Imiesłowy przysłówkowe współczesne nie mogą zostać utworzone od czasowników dokonanych ponieważ nie można mówić o innej czynności wykonywanej w czasie trwania drugiej...
Błąd fonetyczny
Błąd fonetyczny to niezgodna z zasadami języka wymowa wyrazów. Błędy fonetyczne polegają m.in. na: * niepoprawnym wymawianiu głosek ę i ą (np. w wyrazach: lubię, męski, łabędź, drogą, wąski) jako [e], [en], [eń], [om], [on], a także wymowie...
Zdania złożone
Zdania złożone : 1. Współrzędnie : Łączne (spójniki : i,a,oraz,ani,ni,tudzież,jak również,również,też,także,zarazem) ___________........__________ Rozłączne (spójniki :albo,lub,bądź,czy) __________<.........>_________ Przeciwstawne...