EURAZJA - Położenie
Już od starożytności we wschodniej części Morza Śródziemnego przeciwstawiano ziemie położone na zachód od Morza Egejskiego, które nazywano Europą, lądowi leżącemu na wschodzie i nazywanemu Azją. O ile jednak pozostałe kontynenty są wyraźnie wyodrębnione, to Europa i Azja tworzą jeden wielki, ciągły obszar lądowy, czyli kontynent. Rozróżnienie Europy i Azji jest czysto umowne, choć ze względu na tradycję i "europocentryczny"punkt widzenia współczesnej nauki jest powszechnie stosowane, nawet w pracach fizycznogeograficznych, tzn. opartych o kryteria przyrodnicze, a nie historyczne. Kontynent obejmujący tradycyjną Europę i Azję, nazwano w drugiej połowie XIX w. Eurazją. Wraz z pobliską Afryką i Australią należy on do zgrupowania lądów, oddzielonego wielkimi basenami oceanicznymi Atlantyku, Oceanu Indyjskiego i Pacyfiku od drugiego mniejszego zgrupowania które tworzą: Ameryka Północna, Południowa i Antarktyda. Pierwsze z tych zgrupowań lokowane jest na umownej półkuli wschodniej, drugie na półkuli zachodniej, do
której jednak przy takim podziale nie można zaliczyć Antarktydy. Eurazja stanowi północną część zgrupowania"wschodniego"i leż całkowicie na północy od równika. Tylko włączony umownie do Azji archipelag Indonezji położony jest częściowo na południe od równika. Eurazja jest największym kontynentem globu ziemskiego, obejmującym około 54 mln km kwadratowych powierzchni, co stanowi przeszło 30% wszystkich lądów Kontynent Eurazji odznacz się nie tylko dużą rozciągłością, lecz także masywnością mimo licznych półwyspów, mórz śródziemnych i przybrzeżnych oraz wielkich zatok, które go otaczają.
Struktura i rzeźba
Tektonika
Istnienie bloków kontynentalnych i zagłębień oceanicznych, tak charakterystycznych dla powierzchni litosfery, wiąże się z historią i jej kształtowania się przez w wewnętrzne procesy w bryle ziemskiej. W historii rozwoju kontynentu Eurazji i jej dzisiejszej strukturze nie trudno odczytać, w jaki sposób i kiedy początkowo izolowane bloki lądowe połączyły się ze sobą i jak różnice budowy geologicznej. Najstarszymi ośrodkami lądowymi dzisiejszej Eurazji jest 6 prekambryjskich bloków, zwanych tarczami, pokrytych częściowo seriami skał młodszych. Są to platformy: wschodnioeuropejska, syberyjska, koreańsko - chińska, sundajska, obejmuje Indochiny i Borneo (w środkowej części zapadająca pod powierzchnię morza), indyjska i arabska, która jest właściwie częścią platformy afrykańskiej. W orogenezie kaledońskiej powstały góry na północno - zachodnich peryferiach platformy wschodnioeuropejskiej, a szczątki tego łańcucha zachowały się w północnej części Wysp Brytyjskich i na Półwyspie Skandynawskim oraz miejscami w obrębie młodszych struktur fałdowych zachodniej części Europy. Struktury hercyńskie częściowo przeplatają się ale w zasadzie otaczają je od strony zewnętrznej, stanowiąc dalszy etap w rozrastaniu się lodów, jak również w spajaniu poszczególnych bloków prekambryjskich ze sobą. Ostatni etap kształtowania się kontynentów euroazjatyckiego stanowiła orogeneza alpejska, dzieląca się z resztą na szerek faz. We wcześniejszych fazach które rozpoczęły się jeszcze w erze mezozoicznej, powstały struktury fałdowe północno - wschodniej Syberii (Góry Wierchońskie, Czerskiego, Sichote Aliń) Transhimalaje, pasma górskiej centralnej części Półwyspu Indochińskiego i półwyspu Malakka. W młodszych fazach, które miały miejsce w erze kezozoicznej, wykształcił się potężny, równoleżnikowy łańcuchów alpiódów, położony w strefie dzielącej bloki kontynentalne północne (europejski, syberyjski i chiński) od bloków kontynentalnych południowych (afrykańsko - arabskiego oraz
indyjskiego), które we wcześniejszych etapach rozwoju Ziemi należały do hipotetycznego lądu, zwanego Godwaną. Wynikiem młodszych ruchów tektonicznych są współczesne stosunki hipsometryczne. Kontynent Eurazji cechuje się pod tym względem największymi kontrastami. Występują tu bowiem zarówno najwyższe góry na Ziemi, jak i najgłębsze depresje,
najrozleglejsze wyżyny i wielkie niziny.
Klimat
Zasadniczą rolę w kształtowaniu się stosunków klimatycznych na obszarze Euroazji odgrywają następujące czynniki:
1. położenie pomiędzy równikiem a biegunem północnym, a więc w różnych strefach krążenia mas powietrza
2. wielka rozciągłość lądu i oddalenie jego wnętrza od oceanu,
3. otoczenie centralnych części Euroazji pasmami górskimi.
Pasy klimatyczne Północne krańce kontynenty i wyspy arktyczne znajdują się w pasie klimatów okołobiegónowych, znajdujących się pod wpływem mas powietrza arktycznego, a w zachodniej części kontynentu również polarno-morskiego. Lato trwa tutaj krótko, a średnia temperatura najcieplejszego miesiąca wynosi zaledwie kilka stopni. Na południe od koła podbiegunowego aż po mniej więcej kontynentu również polarno-morskiego. Lato trwa tutaj krótko, a średnia temperatura najcieplejszego miesiąca wynosi zaledwie kilka stopni. Na południe od koła podbiegunowego aż po mniej więcej 40 stopni celciusza szer. geogr. pn. rozciąga się pas klimatów umiarkowanych o zmiennym w ciągu całego roku typie pogody, spowodowanym mieszaniem się chłodnego powietrza polarnego (podbiegunowego) z ciepłym powietrzem zwrotnikowym (właściwie podzwrotnikowym).
Wody
O ile układ sieci rzecznej jest ukształtowaniem powierzchni kontynentu i jego dziejami geologicznymi, o ile ilość opływających wód, względnie brak wód powierzchniowych, jest funkcją warunków klimatycznych w szczególności zaś opadów atmosferycznych i parowania, które z kolei zależą od temperatury i wilgotności powietrza.
Obszary bezodpływowe i rzeki
Rozległość kontynentu, odcięcie jego wnętrza od oceanów przez wielkie bariery górskie i związana z tym suchość kotlin wewnętrznych są przyczyną że znaczne obszary Eurazji nie mają odpływu do oceanu. Obszary bezodpływowe zajmują w Eurazji 17,7 mln km kwadratowych powierzchni (tj. około 32%)