Przecząca: nie
– ta pojawi się przy przeczeniach:
Nie mam wiele czasu.
Nie lubię czekolady.
Partykułę nie piszemy razem z rzeczownikami, przymiotnikami oraz przysłówkami występującymi w stopniu równym:
• z rzeczownikami: nieprawda, nieporządek, niesłowność, nietolerancja, nieobecność;
ale:
Tu liczy się nie pracowitość, ale talent.
Napiję się kawy, a nie herbaty.
• z przymiotnikami (w stopniu równym): niemądry, niedobry, nieuczciwy, niezdrowy;
ale:
nie mądrzejszy, nie najmądrzejszy
nie lepszy, nie najlepszy
nie uczciwszy, nie najuczciwszy
nie zdrowszy, nie najzdrowszy
• z przysłówkiem (w stopniu równym): niepoprawnie, niezdrowo, niedobrze, nieźle;
ale:
nie poprawniej, nie najpoprawniej
nie zdrowiej, nie najzdrowiej
nie lepiej, nie najlepiej
nie gorzej, nie najgorzej
Z zaimkiem i liczebnikiem nie piszemy oddzielnie:
• z zaimkiem: nie on, nie moje;
ale:
nieco, niektórzy, nieswój
• z liczebnikiem: nie dwa, nie troje, nie sto;
ale:
niejeden (wielu)
nieraz (często)
niewiele (mało)
Z czasownikiem zawsze osobno!
nie lubię, nie przeczytałem, nie robiono;
ale:
nienawidzić
niedomagać
niedowidzieć
Nie z imiesłowami piszemy różnie:
– z przymiotnikowymi razem (choć możesz spotkać się również z pisownią rozdzielną);
nieczytający
nielubiana
nieugotowane
– z przysłówkowymi osobno;
nie czytając
nie lubiąc
nie podziękowawszy