Rodzaj czasownika zależy od rodzaju sprawcy czynności lub tego, kogo dana czynność lub stan dotyczą:
| Liczba pojedyncza | Liczba mnoga | |||
| rodzaj męski | rodzaj żeński | rodzaj nijaki | rodzaj męskoosobowy |
rodzaj niemęskoosobowy |
| osoba | osoba | dziecko | tylko osoby płci męskiej (nie dzieci) |
pozostałe osoby, czyli kobiety, dzieci, oprócz tego rośliny, zwierzęta, przedmioty |
| przedmiot | przedmiot | przedmiot | ||
| roślina | roślina | roślina | ||
| zwierzę | zwierzę | zwierzę | ||
W liczbie pojedynczej występują trzy rodzaje, w liczbie mnogiej tylko dwa:
będziesz czytał – rodzaj męski
namalowałam – rodzaj żeński
rosło – rodzaj nijaki
przybyli – rodzaj męskoosobowy
tańczyłyście – rodzaj niemęskoosobowy
Rodzaj czasownika można określić tylko w czasie przeszłym, przyszłym złożonym i trybie przypuszczającym:
myślał – r. męski
wyjechaliśmy – r. męskoosobowy
będę pisała – r. żeński
będą zainteresowane – r. niemęskoosobowy
przyszłoby – r. nijaki
przestalibyście – r. męskoosobowy
Czas teraźniejszy czy przyszły prosty nie zawierają informacji o rodzaju czasownika:
piszę – ?
maluje – ?
narysujesz – ?
naprawią – ?