Piękno
Przyjaźń
„Nieszczęście! – myślał. – Dlaczego ten Stach nie jedzie do Paryża i jeszcze zniechęca do siebie Suzina?... Jaki zły duch spętał go z tymi Łęckimi... Czyżby?... Ech, przecież on taki głupi nie jest... A swoją drogą, szkoda tej podróży i może dziesięciu tysięcy rubli... Mój Boże! Jak się to ludzie zmieniają...” Schylił głowę i posuwając palcem z dołu do góry albo z góry na dół sumował kolumny cyfr długich jak Nowy Świat i Krakowskie Przedmieście. Sumował bez błędu, nawet z cicha mruczał, a...
Narzeczona żołnierza
Dość często spotykaną w malarstwie i literaturze postacią jest narzeczona żołnierza. Taką postać spotykamy w młodopolskim dramacie Stanisława Wyspiańskiego Warszawianka , w którym młoda polska szlachcianka Maria oczekuje wieści z pola bitwy, spod Olszynki Grochowskiej, gdzie walczy jej ukochany – Józef Rudzki. Maria ma złe przeczucia, które nasilają się wraz z przybyciem Starego Wiarusa z meldunkiem. Niedługo potem młody oficer przekazuje dziewczynie zakrwawioną wstążkę – talizman, który...
Femme fatale
Woda i ognia skry Jagnię i wilcze kły Słodka i okrutna Drapieżna i smutna B iel i czerń... We włosach maku kwiat Stopa wybija takt Cesarz za mój taniec Każde me żądanie Wypełnić chce... Salome – nad miastem wstaje dzień Salome – jak struna ciało twe Jak pnącze powoju Gdy w zwiewnym swym stroju Dla władcy tańczysz... Salome – Chrzciciela ściął już kat Salome – twój uśmiech w powietrzu drga Wirujesz szalona Twe usta czerwone jak krwawa rana... Spalone... (Karel Kryl, Salome ; tłum....
O starości inaczej
Inaczej, bez lęku przed upływem czasu, opisuje starzenie się wybitna poetka Anna Świrszczyńska. W jej wierszach odnajdziemy poczucie wspólnoty ze starymi kobietami, szalonymi staruszkami, które mówiąca w wierszach (zapewne można ją utożsamiać ze Świrszczyńską) nazywa „siostrami z dna”. Poetka, choć rejestruje objawy starzenia się, potrafi w nich dostrzec przejawy piękna świata i kobiecości (bo kobiecość nie równa się u niej młodości): Siedzimy obie na progu, gadamy o dzieciach i...
Żona piękna, dobra, wierna, troskliwa i... pokorna
Uosobieniem żony wiernej jest Penelopa – bohaterka Odysei Homera. Przez wiele lat czeka na swego męża walczącego na wojnie trojańskiej, a potem tułającego się za sprawą klątwy po morzach i lądach. Penelopa nie przyjmuje zniecierpliwionych zalotników i nie zdradza Odyseusza, podczas gdy ten maliczne kochanki (owocem romansu z Ki rke jest dziecko). Po jego powrocie wita małżonka z radością – tak przynajmniej chce mit i Odyseja. Po latach powstało wiele tekstów kultury podających w wątpliwość...
Żona w roli męża
W Grażynie Mickiewicz przedstawił piękną i dzielną postać żony litewskiego księcia Litawora, który sprzymierzył się z Krzyżakami. Przeciwna układom z Zakonem Grażyna, gdy jej protesty nie dają efektu, zaczyna działać podstępnie i samowolnie – odsyła posłów krzyżackich przez giermka, urażając ich dumę. Potem przebrana w zbroję Litawora wyprowadza wojska do walki. Nikt nie orientuje się, że wódz i mężny rycerz to nie Litawor, lecz kobieta. Zwłaszcza że Grażyna wcale nie jest słaba,...
Echa epikureizmu w prozie
Echa epikureizmu można też odnaleźć w wielokrotnie filmowanej powieści Henryka Sienkiewicza Quo vadis , w najbardziej przekonującej kreacji Petroniusza. Ta najpełniej nakreślona, sugestywna postać od początku budziła sympatię widzów i czytelników (polscy widzowie pytali nawet w listach do TVP, czy Petroniusz nie był przypadkiem chrześcijaninem...). Pozytywna piękna postać Rzymianina ma wyraźne rysy epikurejskie. Petroniusz, jak epikurejczycy, ceni zmysłowe przyjemności: otacza się pięknem...
Ideał nauczycielki
Przeciwieństwem egzaltowanej i nieco zdziwaczałej Celiny Mroczkówny jest wnosząca do domu Niechciców radość jej poprzedniczka, Anka Niechcicówna, krewna Bogumiła. Za ideał nauczycielki w Nocach i dniach uchodzi prowadząca prywatną pensję dla panien Wenordenowa – wykształcona,wyma gająca, ale wyrozumiała dla dziewcząt. To na jej pensji zostaje umieszczona Agnisia Niechcicówna. Również Madzia Brzeska – bohaterka Emancypantek Bolesława Prusa – jest pozytywną postacią. Pracuje najpierw jako...