DOPING [ang.]: 1) Zachęcanie zawodników do aktywniejszej walki sport. oklaskami, okrzykami, śpiewem; 2) podwyższenie wydolności psychofiz. zawodnika za pomocą metod isubstancji farm., uznanych przez Komisję Med. MKOl za dopingowe; formuła...
Niektóre gatunki pijawek polują na małe zwierzęta lub żywią się ich szczątkami, ale większość tych wodnych pierścienic odżywia się krwią kręgowców, na przykład żółwi i ryb. Gatunki ssące krew, takie jak pijawka lekarska (używane kiedyś do leczenia...
Komórka składa się z: - błony komórkowej ( zbudowana jest z lipidów (tłuszczy – fosfolipidy lecytyna; białek – integralnych powierzchownych, odpowiada: wysoka przepuszczalność dla wody czyli osmoza – swobodne przenikanie cząsteczek wody, zawsze z...
1. Odruch jest to najprostrza odpowiedz organizmu na bodzce.Żeby bodziec zadziałał musi przekroczyć wartośc progową A - Arson D - dendryt N - Neulon C - czuciowy P - pośredni R - ruchowy 2. Odruchy dzielimy na: - bezwarunkowe...
EWOLUCJA UKŁADU ODDECHOWEGO KRĘGOWCÓW Ryby: Aby móc oddychać tlenem rozpuszczonym w wodzie ryby wykształciły skrzela. O ile u bezżuchwowców blaszki skrzelowe mieściły się wewnątrz worków znajdujących się między łukami skrzelowymi, o tyle u ryb...
Aby dogłębnie rozpatrzyć wszystkie aspekty związane z tematem, należy rozpocząć od wyjaśnienia pojęcia toksykomanii i tego, co różni ją od uzależnienia – nałogu. Toksykomania to przewlekłe zatrucie spowodowane systematycznym przyjmowaniem środków...
Patogeny- czynniki wywołujące chorobę (ludzi, zwięrząt i roślin). Można je podzielić na: biologiczne; wirusy, bakterie, pierwotniaki,robaki, stawonogi i grzyby chemiczne; toksyczne związki chemiczne fizyczne; promieniowanie jonizujące...
GOSPODARKA ROLNA, CZŁOWIEK I JEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA W DZIEDZINIE PRZEMYSŁU MAJĄ DUŻY WPŁYW NA STAN ŚRODOWISKA NATURALNEGO. LUDZIE PRAKTYCZNIE OD ZAWSZE WYKORZYSTUJĄ PRZYRODĘ I JEJ BOGACTWA, BY MÓC PRZETRWAĆ NA ZIEMI. DZIĘKI ROLNICTWU I HODOWLI...
Układ krwionośny składa się z naczyń krwionośnych i serca. Naczynia krwio¬nośne tworzą zamknięty system rozgałęziających się rurek, od szerokich tętnic do bardzo cienkich naczyń włosowatych. Można w nim wyróżnić dwa obiegi: obieg płucny (mały),...
Przez ewolucję realizuje się rozwój biologiczny organizmu. Organizmy żyjące teraz są lepiej rozwinięte i przystosowane do życia w środowisku, niż ich przodkowie np. - gady dzięki wytworzeniu błon płodowych wyszły na ląd - żółwie wtórnie...
Ruch biologiczny - zmiana położenia, przemieszczanie się. W odniesieniu do organizmów żywych ruch może dotyczyć całości organizmu, jego części lub pojedyńczych komórek (komórki rozrodcze, krwinki). Wyróżnia się ruch bierny, gdy organizm jest...
Inżynieria genetyczna Inżynieria genetyczna jest stosunkowo nawą gałęzią nauk, czasem myląco zwana nową biotechnologią, w celu upodobnienia jej do nauki wykorzystującej od wieków żywe organizmy w procesie produkcji, jak np. wykorzystywanie...
Definicja mówi mam, że: Transgeniczny organizm – to roślina lub zwierzę, do których genomu został włączony obcy DNA. (Def. Wg. Salomon, Berger, Martin, Villee „Biologia” Oficyna wyd. Mulico, Warszawa 1996) Organizmy...
Wyróżniamy bakterie: właściwe, śluzowe, krętki, nitkowate. Bakterie mają różnorodne kształty: kuliste, cylindryczne, spiralne. Występują najczęściej w koloniach (grupach) jako dwoinki, gronkowce, pakietowce, paciorkowce. Komórka bakterii ma...
Korzeń jest organem służącym głównie do: - pobierania wody i soli mineralnych - utrzymania rośliny w podłożu, U roślin spotyka się dwa systemy korzeniowe - system palowy -> występuje u większości roślin nagonasiennych i dwuliściennych....
Zapłodnienie Zapłodnienie, połączenie się komórek rozrodczych damskich i męskich w jedną komórkę, tzw. zygotę, dającą początek nowemu organizmowi. Jeżeli gamety (komórki rozrodcze) mają haploidalną (gr. haplóos ‘pojedynczy’ + edos ‘postać’;...
Ponad 80% energii dostarczają elektrownie wykorzystujące węgiel kamienny, brunatny, ropę naftową, gaz ziemny i oleje opałowe oraz elektrownie jądrowe pracujące na bazie pierwiastków promieniotwórczych przede wszystkim uranu i toru. Elektrownie te...
-to rośliny stosunkowo jednorodne morfologicznie i anatomicznie, -współcześnie zarówno cały typ skrzypowe,jak i gromadę skrzypy tworzą przedstawiciele należących do jednego rodzaju-skrzyp(Equisetum).Obejmuje on ok.30 gatunków,z czego w Polsce...
Choroby układu immunologicznego Układ immunologiczny zapewnia organizmowi obronę przed agresją czynników rozpoznawanych jako obce. Zaburzenia jego czynności, polegające na nieprawidłowej - niedostatecznej lub nadmiernej - reakcji obronnej,...
Wiadomości wstępne Komórka to podstawowy element strukturalny i czynnościowy każdego organizmu, zdolny do spełniania różnych funkcji życiowych tzn. oddychania, odżywiania, rozmnażania, wzrostu. Wielkość komórek i ich kształt są bardzo różne i...
Jest jedynym jadowitym wężem żyjącym w Polsce. Żyje głównie w Bieszczadach, gdzie można ją spotkać właściwie wszędzie - w lasach, na łąkach i na bagnach. Chroni się w norach lub stosach kamieni. Lubi miejsca wilgotne i ciepłe. Jad żmii nie...
Bakterie, które żyją w symbiozie ze zwierzętami roślinożernymi ( w ich przewodzie pokarmowym ) mogą dostać się jako zanieczyszczenie do konserw żywnościowych. Wydzielają toksyczną substancje jadową ( białkową ) zwaną jadem kiełbasianym, która po...
Długość życia porostów jest różna, w zależności od gatunku i wielu innych czynników. W strefie umiarkowanej najstarsze porosty mogą mieć 50 lat. Wiek pewnych naskalnych gatunków porostów w Arktyce oceniany jest natomiast na niemal 4,5 tysiąca lat....
KLONOWANIE ORGANIZMÓW otrzymywanie identycznych genetycznie organizmów z pojedynczego osobnika; jako metoda rozmnażania wegetatywnego od dawna stosowane w ogrodnictwie — wiele roślin ozdobnych i drzew owocowych to klony, np. wszystkie jabłonie...
Przemiana materii to wszystkie procesy chemiczne i związane z nimi przemiany energetyczne , zachodzące w każdej zywej komórce. Typy reakcji na przemianę materii: -procesy syntezy i fotosyntezy -procesy rozpadu i oddychanie komórkowe
Informacja genetyczna każdego organizmu zawarta jest w jego DNA. Sekwencja nukleotydów jest podstawą zapisu genetycznego. Rozległe badania sekwencji nukleotydów u organizmów bardzo złożonych, których komórki zawierają liczne DNA, spowodowały...
Koralowce mają tylko postać polipa, o dość skompliklowanej budowie. Od stułbipoławów różnią się występowaniem różnych pionowych przegród w jamie chłonąco - trawiącej i wpukleniem ektodermy do jamy gębowej; ektoderma wyściela gardziel. (Przegrody...
Funkcje mięśni: - dzięki nim poruszamy kończynami, - miesień sercowy przepompowuje krew w układzie krążenia, - umożliwiają pracę narządów wewnętrznych. Rodzaje mięśni: 1. Gładkie – ich włókna mają kształt wrzeciona, zawierają jedno jądro....
ROPNE CHOROBY SKÓRY Ropne choroby skóry wywołane są przez drobnoustroje chorobotwórcze, np. gronkowce i paciorkowce. Gronkowce są bakteriami o kształcie kulistym, układającymi się zwykle w charakterystyczne grona; w hodowlach wytwarzają swoiste...
Do zatrucia dochodzi drogą pokarmową (spożycie pokarmów zawierających toksynę), a w wyjątkowych przypadkach także w przebiegu zakażenia bakteryjnego rany. Najczęściej źródłem zatrucia są konserwy, często mięsne, ale również jarzynowe czy rybne....
Powietrze jest mieszaniną gazów, z których składa się atmosfera ziemska. Głównymi jego składnikami są; azot stanowiący ok. 78% i tlen ok. 21%. Pozostałą część stanowią inne gazy: argon, dwutlenek węgla oraz w niewielkich ilościach; neon, hel,...
POPULACJA ? zbiór osobników jednego gatunku żyjących na danym terenie w określonym czasie. PULA GENOWA ? stanowią ją ogół genów reprezentowanych w danej populacji. W drugie połowie XIX wieku poglądy ewolucyjne przyjęły naukową formę, dzięki...
ROLA SPOŁECZNA OWADÓW : Owady społeczne to takie, u których występuje podział pracy, wykonywanej przez poszczególne osobniki dla dobra grupy. Na przykład u pszczoły miodnej robotnice zbierają pokarm i opiekują się młodymi, a królowa składa jaja....
Z górnego dewonu znamy bardzo prymitywne płazy kopalne z grupy Ichthyostegalia, zaliczane do podgromady Labyrinthodontia. Ichthyostegalia miały czaszkę zbudowaną wg planu budowy czaszki ryby trzonopłetwej oraz zupełnie rybi ogon. Kończyny przednie...
1. Wykorzystanie energii znajdującej się w wodach morskich i oceanicznych obejmuje: a) energię pływów b) energię fal morskich c) energię prądów morskich d) energię wynikającą z różnic zasolenia e) energię termiczną wynikającą z różnicy temp...
Faza jaja płodowego (od zapłodnienie do 4 tygodnia) 1. Bruzdkowanie Bruzdkująca zygota przemieszcza się w dół jajowodu w kierunku macicy. Bruzdkowanie trwa ok. 5 - 6 dni – są to szybkie podziały komórkowe, pomnażają ich liczbę...
Wieloczynnościowy narząd gruczołowy o ciężarze około 1,5 kg, leżący w prawym nadbrzuszu. Składa się z 2 płatów - prawego (większego) i lewego (mniejszego). Ma wypukłą powierzchnię przeponową (górna, przednia i tylna) oraz wklęsłą powierzchnię...
Apoptoza, czyli zaprogramowana śmierć komórki, dzięki temu mechanizmowi usuwane są zużyte lub uszkodzone komórki. Można ją przyrównać do zaplanowanego 'samobójstwa' komórki w organizmie wielokomórkowym mające na względzie dobro całego organizmu....
Narkotyki są bardzo popularne. Można je kupić prawie wszędzie. 63% młodzieży chodzi na imprezy gdzie one są, a 7,7% bierze narkotyki raz w tygodniu. PO, CO JE BIERZEMY? Większość młodzieży bierze narkotyki dla szpanu. Inni ze względu na...
Nagozalążkowe wielkolistne • Słaby przyrost pni na grubość • Zdecydowanie większe, często pierzasto podzielone liście • Skupianie sporofili w kłosy zarodnionośne (strobile – u bardziej wyspecjalizowanych, szyszkowaty twór - lub kwiaty) •...
Mięśniowy układ, układ czynny ruchu, zespół narządów kurczliwych, zbudowanych z tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej (mięsień), poruszających ruchomo zestawionym szkieletem. Układ mięśniowy Wyróżnia się: 1) mięśnie tułowia (grzbietu,...
• Samożywne – chlorofil a i c • Budowa: -Pokryte organicznym pancerzykiem (celuloza), na powierzchni którego widoczne są dwie bruzdy pod kątem 90 stopni, a w nich wici. -Dłuższa wychodzi poza kom. -> przemieszczanie się w określonym...
Układ limfatyczny (układ chłonny) jest otwartym układem naczyń i przewodów, którymi płynie limfa (chłonka jest to płyn o żółtawym zabarwieniu). Głównym źródłem limfy jest przesącz z osocza krwi, wydzieliny komórek i przewodu pokarmowego. Skład...
Podział ekologii Ekologia- jest nauką zajmującą się wzajemnymi zależnościami pomiędzy żywymi organizmami a ich środowiskiem. Ściślej mówiąc, nauka ta bada korelacje między organizmami lub ich grupami oraz między nimi a ich środowiskiem życia....
UKŁAD POKARMOWY CZŁOWIEKA Gruczoły, których wydzieliny uchodzą do światła przewodu pokarmowego: ślinianki, wątroba, trzustka. Ślina zawiera a-amylazę - enzym hydrolizujący wiązania glikozydowe typu µ w cukrach....
Stosunki antagonistyczne – występują, gdy populacja jednego gatunku działa na niekorzyść populacji drugiego gatunku (drapieżnictwo, pasożytnictwo i konkurencja) Stosunki antagonistyczne – występują, gdy populacja jednego gatunku działa na...
ZATRUCIA Barbiturany Dawka śmiertelna wynosi 1-2 gr. ale udaje się zwykle uratować osoby, które połknęły dawki większe. Osoba zatruta 25 g fenobarbitalu, przywieziona w kilka godzin od zatrucia, przeżyła je bez szkodliwych następstw po...
Wegetarianizm to rodzaj diety charakteryzujący się wyłączeniem z posiłków produktów pochodzenia mięsnego i ewentualnie jaj lub nabiału. Najogólniej wegetarianizm to zbiór kilku diet, w tym weganizmu, fruktarianizmu i samego wegetarianizmu....
Odporność- zdolność organizmu do utrzymania homeostazy, mimo naruszenia jej przez antygeny lub drobnoustroje. Układ odpornościowy nazywany jest inaczej immunologicznym. Bakterie mogą być oporne na działanie antybiotyków ale nie mogą być...
Układ nerwowy odbiera wszystkie sygnały od poszczególnych narządów i przesyła do innych. Reguluje i łączy czynności poszczególnych układów i narządów. Utrzymuje łączność ze środowiskiem zewnętrznym.