Układ pokarmowy człowieka wersja II

UKŁAD POKARMOWY CZŁOWIEKA





Gruczoły, których wydzieliny uchodzą do światła przewodu pokarmowego: ślinianki, wątroba, trzustka.


Ślina zawiera a-amylazę - enzym hydrolizujący wiązania glikozydowe typu µ w cukrach.








ŻOŁĄDEK





Pepsyna - enzym proteolitycznym (rozkładający białka) - endopeptydaza; wydzielana w postaci proenzymu uaktywnianego w niskim pH.


Podpuszczka - występuje tylko u młodych ssaków (pH 6 do 6,5); ścinanie białka mleka kazeiny w parakazeinę łączącą się z jonami wapnia i wytrącająca się z roztworu.


Kwas solny - produkowany przez komórki okładzinowe.


Skurcze perystaltyczne - mieszanie i przesuwanie treści pokarmowej.


Śluz - rola ochronna.








DWUNASTNICA





Sok jelitowy - produkowany przez gruczoły dwunastnice i jelita cienkiego; zawiera enzymy trawienne i enterokinazę (uaktywnienie proteolitycznych enzymów trzustki).


Sok trzustkowy - wytwarzany przez trzustkę; woda 98%, enzymy i związki jonowe.


Żółć - produkowany przez wątrobę; woda 93%, substancje stałe (sole kwasów żółciowych , fosfolipidy i cholesterol); emulgowanie tłuszczów.








ENZYMY TRZUSTKI:





µ-amylazy - hydrolizują wiązania µ-glikozydowe w polisacharydach.


Endoppeptazy (trypsyna, chymotrypsyna) wydzielane w formie nieczynnych proenzymów (trypsynogen i chymotrypsynogen) doprowadzają do rozpadu dużych cząsteczek białka na mniejsze.


Egzopeptydazy (karboksypeptydaza, aminopeptydaza) wydzielane w formie nieczynnych proenzymów odczepiają od peptydów dwu- i trójpeptydy.


Lipazy - wydzielane w postaci czynnej; hydrolizują wiązania estrowe.





Emulgacja - rozpraszanie drobin tłuszczu przez kwasy żółciowe, które wykazują jednoczesne powinowactwo do wody i tłuszczów.





Nukleazy - hydrolizują wiązania fosfo-diestrowe pomiędzy nukleotydami w kwasach nukleinowych.








JELITO CIENKIE





Wydzielanie soku jelitowego (3-6 litrów na dobę) - enzymy trawienne; ostateczny rozkład substancji pokarmowych.


Rozkład przez enzymy proteolityczne dwu- i trójpeptydów na pojedyńcze aminokwasy.


Disacharazy - hydroliza dwucukrowców do monosacharydów.


Mleczko pokarmowe - końcowy produkt działania enzymów trawiennych. Zawiera wodną mieszaninę jednocukrów, kwasów tłuszczowych, aminokwasów i nukleotydów oraz substancji mineralnych.





Wchłanianie monomerów do krwioobiegu (żyła wrotna oraz naczynia limfatyczne). Zwiększenie powierzchni wchłaniania - fałdy okrężne; kosmki jelitowe; mikrokosmki komórek nabłonka jednowarstwowego tworzące rąbek oskórkowy.





Pory komórek nabłonkowych jelita cienkiego - dyfuzja \"mniejszych\" jonów (Na+) oraz przechodzenie wody.


Wchłanianie przez komórki nabłonkowe produkty lipolizy są w nich ponownie składane w tłuszcze (resynteza). Zostają otoczone wraz z fosfolipidami i cholesterolem cienką warstwą białek (powstanie chylomikronów) i uwolnione do naczyń limfatycznych.


\"Większe\" jony - dyfuzja wspomagana lub transport aktywny.


Monosacharydy i aminokwasy - żyłą wrotną do wątroby.








JELITO GRUBE





Oddzielone od cienkiego zastawką krętniczo-kątniczą.


Gruczoły jelita grubego - produkcja śluzu.


Wchłanianie - jonów, witamin, aminokwasów wraz z wodą (resorpcja wody).








TRAWIENIE U PRZEŻUWACZY





1. Przeżuwanie pokarmu w jamie gębowej.


2. Połknięcie do żwacza.


3. Mieszanie z treścią przedżołądka (symbionty).


4. Odłykanie i ponowne przeżuwanie, mieszanie ze śliną i połykanie.


5. Do czepca przechodzą cząstki bardziej rozdrobnione.


6. Księgi - zahamowanie trawienia; odciskanie treści: płynna do trawieńca; stała do czepca (funkcja filtracyjna).


7. Rozłożone polisacharydy (na kwasy tłuszczowe) wchłaniane w żwaczu i czepcu do krwi.








WĄTROBA I JEJ FUNKCJE





1. Metabolizm węglowodanów.


2. Magazynowanie glikogenu (kondensacja cząsteczek glukozy - glikogeneza).


3. Równoważenie poziomu cukru we krwi.


4. Utlenianie kwasów tłuszczowych (b-oksydacja).


5. Zamiana nadwyżki cukrów na kwasy tłuszczowe lub tłuszcze.


6. Synteza fosfolipidów i cholesterolu.


7. Przeróbka cholesterolu na kwasy żółciowe.


8. Wyłapywanie ze krwi szkodliwych związków azotowych i poddawanie ich dezaminacji.


9. Synteza białek osocza krwi.


10. Produkcja żółci.


11. Usuwanie i neutralizowanie trucizn.


12. Magazynowanie witamin A, D, B12.


13. Granulocyty (występują w łącznotkankowym zrębie wątroby) wytwarzają heparynę (mukopolisacharyd) - przeciwdziałanie krzepnięciu krwi.


14. Główny generator ciepła.



OŚRODEK GŁODU I SYTOŚCI

Ośrodek pokarmowy (podwzgórze). Spadek poziomu cukru we krwi uaktywnia ośrodek głodu