Zaimek
Zaimek to odmienna i samodzielna część mowy. Wskazuje na osoby, cechy, lecz bez dokładnego ich określenia. To znaczy, że pełni w zdaniu taką samą rolę jak rzeczownik, przymiotnik, liczebnik czy przysłówek i, co najważniejsze, może je zastępować....
Przymiotnik
Przymiotnik to część mowy służąca do określania cech i właściwości ludzi, zwierząt, roślin, rzeczy, zjawisk. W językach indoeuropejskich przymiotniki są zwykle odmienne przez liczby, rodzaje, a często też przypadki, podlegają stopniowaniu....
Środki poetyckie - wyjaśnienia pojęć.
Aliteracja - powtarzanie tych samych liter lub sylab na początku kolejnych wyrazów tworzących zdanie lub wers, służące do uwydatnienia treści wyrazów i całych wypowiedzi, np. Bura burza od boru. Onomatopeja - wyrazy dźwiękonaśladowcze;...
Norma ortograficzna
Poprawna pisownia jest jednym z podstawowych warunków efektywności przekazu informacji za pomocą tekstu pisanego. Błąd ortograficzny, polegający na napisaniu zwrotu lub wyrażenia w sposób niezgodny z obowiązującą normą ortograficzną, stanowi...
Frazeologizmy mitologiczne
Pięta Achillesa - słaby, czuły punkt Pochodzenie: Matka Achillesa, bogini Tetyda, po urodzeniu syna wykąpała go w Styksie, aby uczynić jego ciało odpornym na zranienia. Trzymała go za piętę i ten fragment ciała Achillesa był nieodporny na...
Zasady interpunkcji
Zdanie pojedyncze a) w zdaniu pojedynczym przecinkiem rozdzielamy: - jednorodne części zdania, to jest podmioty lub określenia, zestawione bezspójnikowo np. Wierzby, topole, graby rosły tuż nad wodą. Szyby, grusze, jabłonie rosły w...
Gramatyka - podstawowe informacje
1. Podmiot kto? co? 2. Orzeczenie co robi? co się z nim dzieje? w jakim jest stanie? 3. Dopełnienie (wszystkie przypadki oprócz mianownika). 4. Przydawka jaki? jaka? jakie? czyj? który? ile? czego? z czego? 5. Okolicznik : -...
Zaimek
Zaimek jest częścią mowy zastępującą rzeczownik (np. ja), przymiotnik (np. mój), liczebnik (np. tyle) lub przysłówek (np. tam). Typy i odmiana zaimków w języku polskim: 1) Odmiana zaimka zależy od tego, którą część mowy on zastępuje. Ze...
Zbiór związków frazeologicznych
Frazeologia jest to nauka o związkach wyrazów. Związek frazeologiczny jest to nierozłączne połączenie kilku wyrazów o przenośnym znaczeniu. Być po słowie - zaręczyć się Biały kruk - unikat, rarytas Budować zamki na lodzie - mieć nie realne...
Sprawdzian z fonetyki
Sprawdzian z fonetyki 1. Policz głoski w podanych wyrazach: (4 p.) nieszczęście - …. ognisko - … ostrzeżenie - … roziskrzyć - … posprzątalibyśmy - … dziennik - … uciszyć - … nici - … 2. Podziel podane wyrazy zgodnie z zasadami...
Fonetyka
CZYM JEST FONETYKA? Fonetyka bada zjawiska dźwiękowe w mowie. To nauka o głoskach. Fonetyka wyjaśnia też, jaką funkcję pełnią poszczególne narządy mowy. Ogólnie zapamiętaj, że fonetyka zajmuje się dźwiękową stroną języka. CZYM SĄ NARZĄDY...
Liczebniki
1. Rzeczownik w związku z liczebnikiem a) Rzeczowniki mogą być określane przez wyrazy, które oznaczają liczbę lub kolejność osób, zwierząt i rzeczy, np.: pięciu zawodników, trzy konie, dziesięć domów, piąty zawodnik, trzeci koń, dziesiąty dom...
Nazwy rzeczowników
Rzeczowniki to nazwy: - osób np. lekarz - zwierząt np. pies - roślin np. kwiat - rzeczy np. stół - cech np. mądrość - uczuć np. radość - czynności np. bieganie - pojęć np. synteza (łączenie) Odpowiadają na pytania: kto? co?
Przypadki
Przypadki: - Mianownik Kto? Co? (jest) skrót M - Dopełniacz Kogo? Czego? (nie ma) skrót D - Celownik Komu? Czemu? (przyglądam się) skrót C - Biernik Kogo? Co? (lubię) skrót B - Narzędnik Z kim? Z czym? (chodzę) skrót N - Miejscownik O kim? O...
Związki frazeologiczne
Podział ze względu na budowę gramatyczną a) zwroty - to związki frazeologiczne, które pełnią w zdaniu funkcje czasownika np. zbijać bąki, brać nogi za pas, patrzeć się jak sroka w gnat b) wyrażenia - to związki frazeologiczne, które...
Odmiana rzeczownika, liczebnika i przymiotnika.
1. Rzeczowniki, przymiotniki, liczbniki to odmienne części mowy. 2. Deklinacja to odmiana przymiotnika, rzeczownika, liczbnika przez przypadki. 3. Przypadki: Mianownik (M.) kto? co? (jest) Dopełniacz...
Czasowniki - bez czasownika nie ma zdania
Czasowniki nazywają a) czynności, np.: pisać, jeść, czytać, pływać, biegać; b) stany, np.: chorować, siedzieć, spać, cierpieć, wisieć; c) procesy, np.: mądrzeć, dorastać, dojrzewać, myśleć, być, żyć, pamiętać; d) zdarzenia, np.: potknąć...
Gramatyka - język polski
Wypowiedzenia dzielimy na zdania (zawierające orzeczenie) i równoważniki zdań, inaczej oznajmienia (nie zawierające orzeczenia). Wypowiedzenia, których nie można uzupełnić w ten sposób, to zawiadomienia lub wykrzyknienia. Zdania: 1. pojedyncze...
Podstawowe środki stylistyczne
Epitet – wyraz (najczęściej jest nim przymiotnik) określający rzeczownik: "brzydkie kaczątko", "słodki całus", "zły bandyta", epitet jest również środkiem poetyckim. Ma on wpływ na znaczenie wyrazu, do którego się...
Zdania złożone współrzędnie i podrzędnie
1. Zdanie złożone - zdanie zawierające przynajmniej dwa człony (zdania składowe) i co najmniej dwa orzeczenia. 2. Zdanie składowe - jest to człon zdania złożonego, w budowie przypomina zdanie pojedyncze (jedno orzeczenie). 3. Zdanie...
Zasady pisowni "ó".
-- "Ó" wymienne -- "Ó" piszemy gdy wymienia sie na: O,A,E. W tkim przypadku jest to "Ó" wymienne....
Co to jest podmiot?
Podmiot to główna część zdania. Odpowiada na pytania - co robi? lub co się z kimś (czymś) dzieje? Są różne rodzaje podmiotów: w mianowniku - gramatyczny, w dopełniaczu (logiczny), szeregowy i domyślny. W MIANOWNIKU (GRAMATYCZNY) jest...
Część mowy - czasownik - z przykładami
Czasownik to część mowy samodzielna i odmienna odpowiada na pytania: - CO ROBI? - CO SIĘ Z NIM DZIEJE? ODMIENIA SIĘ PRZEZ : - osoby - tryby - liczby - czasy - strony - aspekty - rodzaje FORMY FORMY - nieosobowe czasownika są...
Czasownik - sprawdzian
1. W podanych zdaniach podkreśl czasowniki, określ ich liczbę, osobę, rodzaj, czas, tryb. a) Mama kupiła prezent synowi, który ma urodziny. b) Cieszę się, że jadę na wakacje. c) Idź do domu i posprzątaj. d) Czy miałbyś ochotę iść na lody? e)...
Słowotwórstwo
Działy nauki o języku: a) Fonetyka – głoski i litery b) Słowotwórstwo – powstawanie nowych wyrazów c) Składnia – budowa i rodzaje zdań d) Fleksja – części mowy Powstawanie nowych wyrazów: a) Tworzenie nowego wyrazu od dwóch słów np. sam +...
Rzeczownik
Rzeczownik – nazwa części mowy oznaczającej większość występujących statycznie obiektów i zjawisk oraz pojęć abstrakcyjnych, tworzącej podmiot w zdaniu. Rzeczowniki mogą odmieniać się według liczb i przypadków. Odmianę rzeczowników nazywamy...
Fonetyka
Z języka "fonia" - znaczy dźwięk, głos. Znasz wyrazy: - telefon (przekazuje dźwięk na odległość) - magnetofon (zapisuje dźwięk na taśmie magnetycznej). Fonetyka to nauka o głoskach, najmniejszych elementach dźwiękowej formy wyrazu....
Przymiotnik
Przykłady przymiotnika : ładny, zły, miły Funkcja : przydawka Odmiana przez : przypadki, liczby i rodzaje Pytania : jaki? jaka? jakie? Określa : (wyraża) cechy
Części mowy - sprawdzian wiadomości
1. Wymień odmienne części mowy 2. O jaką część mowy chodzi? Napisz: Czytam, pisze, rysuje - ……………………………….. Ojej! Hej! Witam! - ………………………………..…... Niebieski, miła, spokojnie - ……………………….… Miło, przykro, biało - ………………………………..…. 3....
Zasady pisowni ch i h
PISOWNIA WYRAZÓW z "CH" "CH" piszemy, gdy wymienia się na SZ: - mucha - muszka, piechota - pieszo, ruchomy - ruszać, blacha - blaszka "CH" piszemy w wyrazach: - chory, chlustać, chwalić, chować, echo, chaos, chór, cholesterol, charakter,...
Odmiana rzeczownika
1) Rodzaj rzeczownika Rzeczowniki występują w jednym z trzech rodzajów: męskim, żeńskim lub nijakim, np. (ten) mały chłopiec, (ta) mała dziewczynka, (to) małe dziecko. Najczęściej możemy rozpoznać rodzaj rzeczownika na podstawie jego...
Przysłowia ze świata - do rozprawek
Bezużyteczną rzeczą jest uczyć się, lecz nie myśleć, a niebezpieczną myśleć, a nie uczyć się niczego. Przysłowie chińskie Biedny boi się krewnych, a bogaty złodziei. Przysłowie chińskie Jeśli mieszkasz w szklanym domu, nie rzucaj kamieniami....
Osobowe i nieosobowe formy czasownika
1. Czasownik może przybierać nieosobową formę czasownika: - bezokoliczniki np. jeść, iść - formy zakończone na: -na, -to, np. umyto - niektóre konstrukcje z "się", np. mówi się o wojnie - imiesłowy 2. Imiesłowy dzielimy na: a)....
Odmiana czasownika
Formy odmiany czasowników Czasownik jest częścią mowy charakteryzującą się bogactwem form fleksyjnych. Wyróżniamy następujące formy czasownika: a) Formy osobowe, odmieniające się przez osoby, liczby, czasy, tryby i strony. Niektóre z form...
Sposoby bogacenia słownictwa
1. Tworzenie wyrazów pochodnych (derywacja). Derywacja - proces tworzenia nowych wyrazów za pomocą przedrostków i przyrostków. Derywacja wsteczna - proces tworzenia nowych wyrazów przez odrzucenie przyrostka. za + pisać = zapisać...
Zdania złożone współrzędnie
W zdaniu złożonym współrzędnie zdania składowe nie określają się wzajemnie. Jedno zdanie składniowe nie wynika z treści drugiego i może istnieć osobno (np. Jem obiad i czytam gazetę. - Jem obiad. Czytam gazetę.). Rodzaje zdań złożonych...
Środki stylistyczne.
FONETYCZNE Wyrazy dźwiękonaśladowcze- używany w poezji środek artystyczny polegający na takim dobieraniu wyrazów, że naśladują swym brzmieniem opisywane zjawisko lub dźwięki wydawane przez opisywany przedmiot. np. I dudni, i stuka, łomocze i...
Zdania współrzędnie i podrzędnie złożone
Współrzędnie złożone 1. Zdania łączne, treść zdań składowych łączy się i są najczęściej połączone spójnikami: i, a, oraz, ani, ni, również, jak również Wykres do tego zdania wygląda tak ________ ... _________ 2. Zdanie rozłączne jest to...
Środki stylistyczne
1) FONETYCZNE - dotyczące warstwy brzmieniowej tekstu: Aliteracja - polega na stosowaniu tych samych głosek na początku sąsiadujących ze sobą wyrazów. Eufonia - polega na stosowaniu zasad harmonijnego współbrzmienia głosek. Onomatopeja -...
Cząstki bym, byś, by, byśmy, byście
Cząstki bym, byś, by, byśmy, byście występują także jako połączenie spójnika by z końcówkami -(e)m, -(e)ś, -(e)śmy, -(e)ście. Spójnik by jest równoważny spójnikom aby, ażeby, żeby, np. - Zaprosił go, by wystąpił z odczytem (= aby wystąpił z...
Duże litery, znaki interpunkcyjne, zasady pisowni
Duże litery piszemy na początku zdania, przy nazwach własnych (czyli imionach, nazwach państw, miast). Znaki interpunkcyjne a) kropka (.) Kropkę wstawiamy na końcu zdania, po skrótach (np., itp., itd.) b) przecinek (,) stawiamy przed...
Przyimki
Jak nie mylić pojęcia przyimek z zaimkiem? Skojarz to z budą dla psa. Śmieszne, ale prawdziwe! Pomyśl, przyimki to np. w, na, do itp. WIĘC... Pies może być: W budzie NA budzie NAD budą OBOK budy POD budą PRZY budzie OBOK budy...
Części mowy
Rzeczownik Kto? Co? - rzeczowniki oznaczają: • nazwy ludzi, zwierząt, roślin, przedmiotów. (np. mama, pies, drzewo, róża, tablica) • nazwy geograficzne, planet i gwiazd (np. Bałtyk, Tatry, Wisła, Kraków, Jowisz, Słońce) • nazwy...
Imiesłów przymiotnikowy
ODMIENNY - jaki? czyj? który? CZYNNY (podmiot wykonuje czynność, która trwa) - ący, np.: pisać - piszący - ąca, np.: mówić - mówiąca - ące, np.: iść - idące BIERNY (podmiot jest bierny) - ny, na, ne, np.: przeczytać - przeczytany - ty,...
Czasownik
Czasowniki określają czynność lub stan. Tylko czasowniki mogą występować jako orzeczenie zdania. W języku polskim występuje wiele form czasowników. Czasowniki polskie podlegają koniugacji, czyli odmianie przez osoby i czasy. W Wikisłowniku...
Interpunkcja
Interpunkcja w zdaniu - Gdzie postawić przecinek? znaki interpunkcyjne = znaki przestankowe 1. Spójniki współrzędne, przed którymi zawsze stawiamy ",": - przeciwstawne: a, ale, lecz, jednak, zaś, jednakże, natomiast, przecież, mimo to,...
Środki stylistyczne - ściąga
I. Fonetyczne: 1. Wyrazy dźwiękonaśladowcze - używany w poezji środek artystyczny polegający na takim dobieraniu wyrazów, że naśladują swym brzmieniem opisywane zjawisko lub dźwięki wydawane przez opisywany przedmiot. np. I dudni, i stuka,...
Akcent i intonacja w języku polskim
1. AKCENT - polega na podkreśleniu głosem niektórych składników wypowiedzi: sylab w wyrazie lub wyrazów w zdaniu. Dokonuje się to za pośrednictwem siły lub melodii głosu, albo przez wydłużenie czasu brzmienia samogłosek. 2. AKCENT WYRAZOWY...