Imiesłowowe równoważniki zdań
Imiesłowowe równoważniki zdań podrzędnych możemy podzielić na kilka typów. • imiesłów przysłówkowy (współczesny lub uprzedni): pisząc uzupełniwszy stojąc wysławszy patrząc zrobiwszy • wyrazy określające: (pisząc) list do kolegi (uzupełniwszy) braki w zeszycie (stojąc) obok szafy (wysławszy) w pośpiechu paczkę (patrząc) obojętnie na wystawy (zrobiwszy) porządek w biurku sklepów Zastępuje on zdanie podrzędne...
Imiesłowowy równoważnik zdania okolicznikowego czasu
Przeglądając fotografie rodzinne , zawsze się wzruszam. ( przeglądając – forma imiesłowu) Kiedy przeglądam fotografie rodzinne, zawsze się wzruszam. ( przeglądam – forma osobowa czasownika) Aktorka z trudem opanowała paraliżującą ja tremę, rozpoczynając występ przed ogromną widownią .( rozpoczynając ) Aktorka z trudem opanowała paraliżującą ją tremę, kiedy rozpoczynała występ przed ogromną widownią.( rozpoczynała )
Imiesłowowy równoważnik zdania okolicznikowego przyczyny
Magda postanowiła zatrzymać się na kilka dni w hotelu, nie chcąc sprawić znajomym kłopotu . ( nie chcąc – forma imiesłowu) Magda postanowiła zatrzymać się w hotelu, ponieważ nie chciała sprawić znajomym kłopotu. ( nie chciała – forma osobowa czasownika) Uczeń poprosił o pomoc nauczyciela, nie mogąc samodzielnie rozwiązać równania . ( nie mogąc ) Uczeń poprosił o pomoc nauczyciela, ponieważ nie mógł samodzielnie rozwiązać równania. ( nie mógł )
Imiesłowowy równoważnik zdania okolicznikowego sposobu
Zawodnik biegł, wyprzedzając pozostałych sportowców . ( wyprzedzając – forma imiesłowu) Zawodnik biegł tak, że wyprzedzał pozostałych sportowców. ( wyprzedzał – forma osobowa czasownika) Słońce świeciło, parząc ciała plażowiczów. ( parząc ) Słońce świeciło tak, że parzyło ciała plażowiczów. ( parzyło )
Imiesłowy
Imiesłowy (szczegółowo zostały omówione w osobnym rozdziale) • przysłówkowe są nieodmienne: – współczesne ( -ąc ) pisząc, żyjąc, istniejąc ; Wyjeżdżając na wakacje, Ania zawsze poznawała ciekawych ludzi. – uprzednie ( -wszy, -łszy ) wybrawszy, podpisawszy, wiódłszy ; Ojciec, zjadłszy obfity obiad, postanowił uciąć sobie małą drzemkę. • przymiotnikowe odmieniają się tak, jak przymiotniki – przez przypadki, liczby i rodzaje: – czynne ( -ący, -ąca, -ące ) ;...
Imiesłów
Imiesłowy (spotykane aż w czterech postaciach) to formy utworzone od czasowników. Zwykle sprawiają sporo kłopotu, przypominając przymiotniki lub czasowniki.
Inna klasyfikacja liczebników
Można dokonać jeszcze innej klasyfikacji liczebników, biorąc pod uwagę ich budowę: • liczebniki proste: dwa, pięć, siedem, sto, tysiąc, milion; Dwa i trzy to pięć . Faraonowi przyśniło się siedem lat tłustych i siedem chudych. Chrześcijaństwo ma dwa tysiące lat. • liczebniki złożone: dwadzieścia jeden, dwieście pięćdziesiąt trzy, tysiąc trzysta osiem itd.; Mój mąż ma trzydzieści osiem lat. Ta hodowla składa się z pięćdziesięciu dwóch krów. We wrocławskim zoo...
Inna klasyfikacja zaimków
Ze względu na znaczenie zaimki można sklasyfikować również tak: • osobowe: ja, ty, on, ona, ono, my, wy, oni, one; Ja mam na ten temat inne zdanie. One powinny wiedzieć o tym lepiej. • wskazujące: ten, ta, to, tamten, tamte, tamci, tu, tam, ów, tędy, tamtędy; Tam , w dolinie jest mój dom. Tu można wynająć przytulny i niedrogi pokój. • pytające: kto?, co?, jak?, gdzie?, kiedy?, który?, jaki?; Jak byś się zachował na moim miejscu? Kiedy planujesz powrót do...
Inne sposoby klasyfikowania wyrazów
Omawiając zagadnienia związane ze słowotwórstwem, warto wspomnieć o jeszcze jednej możliwości sklasyfikowania wyrazów: • wyrazy podzielne słowotwórczo (czyli te pochodzące od innych wyrazów): dom- ek głoś- ny piek- arnik kot- ek lal- ka nos- ek • wyrazy niepodzielne słowotwórczo (czyli te niepochodzące od innych wyrazów): dom głos piec kot lala nos
Inne szczegóły o liczebniku
W wielu sytuacjach możesz spotkać jeszcze inne liczebniki, którym nie poświęciliśmy wcześniej uwagi, ale o których warto pamiętać. Służą one m.in. do wyrażenia: • wielokrotności (wskazują na powtarzalność zjawiska): trzykrotny, pięćdziesięciokrotny, dwakroć, trzykroć, dwukrotnie, (zaimek liczebny) wielkoraki, wielorako ; Późnym wieczorem dwukrotnie zadzwonił telefon. Dobrze zainwestowane pieniądze przyniosły mu dziesięciokrotny zysk. • wielogatunkowości: dwojaki, dwojako,...
Interpunkcja w zdaniach wielokrotnie złożonych
Zdania wielokrotnie złożone składają się z wielu zdań i dlatego muszą być od siebie oddzielone. Rodzi się tylko pytanie, jak je oddzielić? • Z pewnością trzeba oddzielić od siebie orzeczenia . Można to zrobić za pomocą przecinka lub odpowiedniego spójnika. Dziś wcześnie wstałam, zjadłam śniadanie i posprzątałam cały dom. Poszłam do kina, obejrzałam film, wróciłam do domu. Zadzwoniłam do kolegi, zaprosiłam go na obiad, ale potem zmieniałam zdanie i zaproponowałam wyjście na basen lub...
Intonacja (melodia zdania)
Intonacja (melodia zdania) – inaczej obniżenie lub podniesienie tonu wypowiedzi. Służy ona przede wszystkim podkreśleniu znaczenia wyrazu albo jego barwy uczuciowej. Intonacja zarówno w mowie potocznej, jak i wypowiedziach artystycznych tworzy nastrojowość, pogłębia zrozumiałość i wpływa na melodyjność tekstu. Graficznie wyrażamy intonację za pomocą kropki, wykrzyknika czy znaku zapytania. Możesz to zrobić. Możesz to zrobić! Możesz to zrobić? Możesz to zrobić?!