profil

Jak Hitler i naziści doszli do władzy.

poleca 85% 269 głosów

Treść
Grafika
Filmy
Komentarze

W wyniku klęski Niemiec w I wojnie światowej zmienił się zasadniczo ustrój polityczny państwa. Pierwsza lata istnienia Republiki Weimarskiej to potężny chaos polityczny, połączony z kryzysem finansowym państwa. Niemiecka scena polityczna targana była walkami partyjnymi, przeważnie przenoszonymi z parlamentu na ulicę. Zwolennicy widzenia Niemiec jako państwa komunistycznego ścierali się ze zwolennikami obrony młodej socjaldemokratycznej republiki. Ferment wzmacniały programowo rewanżystyczne ugrupowania prawicy, poszukujące dróg odpowiedzi na pytanie o przyczyny klęski wojennej. W takiej atmosferze politycznej dojrzewał w Bawarii nowy ruch społeczno-polityczny o szowinistycznym zabarwieniu.

W 1920r. tam właśnie powstała Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotników (NSDAP). Jej przywództwo z Adolfem Hitlerem nie zdobyło początkowo szerszego poparcia społecznego. Nie posiadało też jasnej tożsamości programowej. Skupiało głównie rozwścieczonych traktatem wersalskim przeciwników niemieckiej demokracji. W 1923r. NSDAP wykonało próbę zamachu stanu w Monachium, za co kierownictwo partyjne odsiadywało wyrok.

Osadzony w więzieniu Hitler napisał wówczas "biblię" narodowego socjalizmu - "Mein Kampf". Wytłuszczał w niej podstawowe cele swojej ideologii: potrzebę obalenia systemu wersalskiego, podjęcia walki przez naród niemiecki o przestrzeń życiową ( nowe terytoria), konieczność przeprowadzenia segregacji rasowej w Niemczech. Celem tego ostatniego zadania było (zdaniem autora) odsianie jednostek słabych i etnicznie obcych po to, by stworzyć naród panów dominujący nad światem (szowinizm). Szczególnie dużo miejsca w książce poświęcił Hitler swoim wynurzeniom o charakterze antykomunistycznym i antysemickim.Pierwsze wydanie "Mein Kampf" w 1925r. ukazało się w okresie wyraźnej odwilży i zbliżenia Niemiec do państw zachodnich, stąd też nikt z poważnych polityków nie przejął się prezentacją programową skompromitowanego wcześniej przywódcy NSDAP.

Nowe warunki polityczne w Niemczech stworzył wielki kryzys. Wzrost radykalizacji nastrojów społecznych sprzyjał programom populistycznym. Wzrastało poparcie komunistów i powracała wizja rewolucji z 1919r. W tych warunkach część elit finansowych w wyborach do Reichstagu poparła program wyborczy NSDAP, który eksponował wówczas głównie elementy gospodarczego ożywienia. Awans polityczny partii narodowosocjalistycznej był oszałamiający. W czterech turach wyborów w latach 1928 - 2932 partia poprawiała wyniki z 3 do 33%, stając się jesienią 1932r. główną pretendentką do tworzenia rządu.

W styczniu 1933r. prezydent republiki Paul von Hindenburg powierzył Adolfowi Hitlerowi urząd kanclerza, a ten utworzył koalicyjny rząd.

W lutym 1933r. spłonął budynek Reichstagu. Incydent nigdy do końca niewyjaśniony (pomimo obwiniania przywództwa Międzynarodówki komunistycznej), zakończył się wprowadzeniem stanu wyjątkowego i rozpisaniem nowych wyborów, które dały NSDAP 44% głosów.

Nowy parlament dal Hitlerowi (przejściowo) specjalne pełnomocnictwa do wydawania ustaw i uchylania konstytucji. Wykorzystując te kompetencje, kanclerz zlikwidował pluralizm polityczny, w wyniku czego NSDAP stała się jedyną partią, autonomię krajów związkowych - III Rzesza była nowym państwem, a następnie, po śmierci prezydenta Hindenburga, skupił w jednym ręku urząd kanclerski oraz prezydencki.

Zanim Hitler rozpoczął realizację swoich planów z "Mein Kampf", rozprawił się z opozycją w łonie samej NSDAP. 30 czerwca 1934r. kazał wymordować niemal całą kadrę kierowniczą SA (Oddziały Szturmowe) - bojówek partyjnych, które urosły po wyborach do poważnej liczebnie i konkurencyjnej wobec SS i Wermachtu siły paramilitarnej ( -> Noc Długich Noży).

We wrześniu 1935r. parlament Rzeszy uchwalił pakiet ustaw wprowadzający w kraju dyskryminację rasową, polityczną i ekonomiczną (ustawy norymberskie). Objęły one najpierw środowiska nielicznych już wówczas dysydentów, a bardziej masowo ludność żydowską (stając się w przyszłości podstawą prawną pogromów, choćby -> Kryształowej Nocy).

W obliczu takiego ustawodawstwa naziści zwiększyli skalę eksterminacji niearyjskiej części narodu niemieckiego (głownie w obozach koncentracyjnych funkcjonujących już od 1933r.).

Dzięki sprawnej propagandzie kierowanej przez Josepha Goebbelsa (wychowywano młode pokolenie w duchu nazistowskim), rozbudowywanym systemie państwa policyjnego: SS (Heinricha Himmlera) i Gestapo, stworzono długo oczekiwane przez naród niemiecki sprawne państwo z kuszącą wizją dominacji w Europie.

Przytłaczająca większość Niemców akceptowała nowy ustrój. Hitler właściwie zlikwidował bezrobocie, a sytuacja materialna obywateli, dzięki ożywieniu gospodarczemu wywołanemu m.in. przez zbrojenia, wyraźnie się poprawiła. Z takim kapitałem i bez konkurencji politycznej Hitler mógł przystąpić do realizacji swoich planów w polityce międzynarodowej.

Czy tekst był przydatny? Tak Nie

Czas czytania: 3 minuty