Komunizm radziecki nie był jedyną ideologią totalitarną w Europie międzywojennej. Równocześnie rozwijała się bowiem, podobna do niego pod wieloma względami, doktryna faszystowska. Jej kolebki szukać należy we Włoszech, a przyczyn powstania tego prądu – w ówczesnej sytuacji gospodarczej panującej na tym terenie.
Włochy, mimo iż należały do zwycięskiego w I wojnie światowej bloku – Ententy, nie wyszły z niej wzmocnione. Przeciwnie, gospodarka nastawiona na wydatki wojenne, nie mogła sprostać potrzebom społeczeństwa. Pamięć o 700 tys. poległych Włochów wzmagała frustrację i niezadowolenie z polityki władz. Szczególnie bulwersujący był fakt, że powiększające się bezrobocie dotykało często weteranów I wojny światowej. Nastroje niezadowolenia były więc powszechne. Wykorzystał to były działacz socjalistyczny Benito Mussolini, który wraz z pisarzem Gabrielem D’Annunzio utworzył tzw. fasci di combattimento – związki kombatantów, paramilitarne organizacje mające bronić tych wszystkich, którzy czuli się pokrzywdzeni przez politykę powojennych władz włoskich. Ich populistyczny program szybko zyskał popularność. Już w 1920 roku faszyści (nazwa od słowa fasci) zdobyli większość w radach miejskich, co dało podstawę Mussoliniemu do ogłoszenia w październiku 1922 roku tzw. marszu na Rzym. Stając na czele oddziałów tzw. Czarnych Koszul, doprowadził do tego, że król Wiktor Emanuel III mianował go 20 X 1922 roku premierem rządu. Kierując państwem, Mussolini zaczął stopniowo wprowadzać totalitarne metody. Ograniczono wolność słowa i zgromadzeń, a w 1926 roku wprowadzono dyktaturę partii faszystowskiej, jedynej legalnie istniejącej we Włoszech. W polityce gospodarczej, duce, gdyż tak brzmiał oficjalny tytuł Mussoliniego, był zwolennikiem tzw. korporacjonizmu, czyli tworzenia przymusowych zrzeszeń pracowników i pracodawców. Ewentualne konflikty między tymi grupami miały być rozstrzygane w duchu solidaryzmu społecznego; związki zawodowe zostały zresztą zdelegalizowane.
Uczestnicy konferencji w Monachium: Neville Chamberlain, Édouard Daladier, Adolf Hitler, Benito Mussolini
Potęga faszystowskich Włoch miała się objawiać nie tylko w sferze gospodarczej, ale i międzynarodowej. W latach 30. Benito Mussolini zapoczątkował politykę podbijania i anektowania innych terenów. W 1935 roku zajął Etiopię, a w 1939 roku Albanię.
Faszyzm włoski stał się inspiracją do podobnych działań w Niemczech. Podobieństw między obu państwami w okresie międzywojennym było bardzo wiele; nie dziwi więc, że właśnie w Niemczech popularny stał się ruch faszystowski. Bazował on na tych samych grupach społecznych, które udzieliły poparcia Mussoliniemu we Włoszech, bezrobotnych i niezadowolonych z powojennej rzeczywistości. Takich, w przeżywających kryzys gospodarczy Niemczech, było bardzo wielu. Nie był więc przypadkiem stopniowy wzrost popularności faszystowskiej partii założonej przez Adolfa Hitlera w 1919 roku – Niemieckiej Narodowo-Socjalistycznej Partii Robotniczej (NSDAP). Już w 1923 roku Hitler, wzorując się na działaniach Mussoliniego, chciał przejąć władzę w drodze zamachu stanu. Niepowodzenie tej akcji spowodowało 5-letni wyrok dla Hitlera (w więzieniu napisał Mein Kampf) i utrwalenie się jego poglądu, że wpływ na politykę niemiecką zdobyć można drogą legalną bez uciekania się do pozakonstytucyjnych metod. Hitlerowcy zwyciężyli w wyborach parlamentarnych w 1932 roku, a w styczniu 1933 roku Adolf Hitler mianowany został kanclerzem. Sposób sprawowania przez niego władzy przypominał model włoski, bo w jednym i drugim państwie zapanowały metody totalitarne. Kolejno zdelegalizowano inne niż faszystowska partie polityczne (np. w drodze prowokacji, jaką było podpalenie Reichstagu), aresztowano przywódców opozycji. Niemal natychmiast przystąpiono do represjonowania ludności żydowskiej, którą starano się zmusić do emigrowania z Niemiec („noc kryształowa”, ustawy norymberskie). Podobnie jak w ZSRR, i tu doszło do walki z konkurentami Hitlera wewnątrz partii faszystowskiej. Klasycznym tego przykładem jest tzw. „noc długich noży”, czyli aresztowanie, a następnie zgładzenie w 1934 roku Ernsta Röhma i innych liderów hitlerowskiej bojówki SA.
Plakat przed wyborami parlamentarnymi w Niemczech w 1932 roku: „Nasza ostatnia nadzieja: Hitler”
Podobne cechy państw totalitarnych znajdziemy, analizując politykę zagraniczną. Cechowała się terytorialnym ekspansjonizmem, motywowanym potrzebą naprawienia krzywd wyrządzonych przez traktat wersalski. Ofiarami takiej polityki niemieckiej były: Austria, którą przyłączono do Niemiec 12 III 1938 roku (Anschluss), i Czechosłowacja, którą zmuszono na konferencji w Monachium 29 IX 1938 roku do oddania Niemcom Sudetów. Doprowadziło to ostatecznie do zupełnego rozpadu tego państwa, usamodzielnienia się Słowacji (pod patronatem Niemiec) i utworzenia tzw. Protektoratu Czech i Moraw. Dalsze powiększanie swego terytorium realizował Hitler w warunkach II wojny światowej.