Porównanie "Prawieku i innych czasów" z "Księgą Rodzaju".

Opisz sposób budowy toposu odwróconego z fragmentu powieści Olgi Tokarczuk Prawiek i inne czasy”, porównując go z historią opisaną w Księdze Rodzaju. Zanalizuj opowieść o grzechu pierworodnym według koncepcji współczesnej pisarki.

Człowiek, od początku swojego istnienia, poszukuje odpowiedzi na pytania dotyczące jego pojawienia się na świecie. Usilne staranie odkrycia prawdy o sobie, utworzyło tak zwany topos, czyli motyw o niezmienionym kształcie, stale powtarzający się, na przykład w literaturze. Jego wzorcem była historia o powstaniu świata, znajdująca się w Księdze Rodzaju. Ponieważ ludzie przez wieki różnie interpretowali treść Biblii, powstało pojęcie toposu odwróconego. Różni się on od toposu kilkoma cechami. Są to, między innymi, zróżnicowane interpretacje autorów, które zmieniają formę danego motywu, pozostawiając przy tym jego dawny sens. Fragment powieść współczesnej pisarki, Olgi Tokarczuk, pt. „Prawiek i inne czasy” można z pewnością zaliczyć do przykładów toposu odwróconego.
Autorka, w swoim utworze, opisuje własną koncepcję powstania ludzkości oraz opowieści o grzechu pierworodnym. W książce, narrator opowiada o tym, jak Bóg stwarza człowieka. Robi on na Nim ogromne wrażenie, wydaje Mu się wręcz idealny. Obdarza go miłością, która jednak nie zostaje odwzajemniona. Człowiek okazuje się niewdzięczny i zajmuje się własnymi sprawami pozostawiając Stwórcę w smutku i samotności. Po pewnym czasie człowiek dojrzewa i postanawia odejść. Tłumaczy swoją decyzję chęcią poznania świata. Mimo argumentacji Boga, który ostrzega go, że sam sobie nie poradzi, człowiek nie zmienia decyzji. Wszechmogący przychyla mu gałąź jabłoni i przedstawiciel ludzi odchodzi, pozostawiając Stwórcę w poczuciu winy.
W Biblii, człowiek będący dopełnieniem dzieła Pana, na krótko po osiedleniu się w Raju, zrywa zakazany owoc z jabłoni. W wyniku tego czynu zostaje zmuszony do opuszczenia Edenu i wyprawy na ziemię.
Porównując te dwa opisy widać, że posiadają one zarówno podobieństwa, jak i wyraźnie odznaczające się różnice. W obu przypadkach twórcą świata jest Bóg, który pod wpływem podziwu dla doskonałości człowieka, kończy na nim proces powoływania do życia kolejnych istot. Poza tym, przejawia On wielką miłość do pierwszego z ludzi.
Kolejnym paralelizmem jest to, że w każdym z dzieł, człowiek ostatecznie opuszcza Raj, a tym samym Pana, rozpoczynając życie na ziemi.
Ważną różnicą zauważalną między dwoma tekstami jest postawa człowieka. W obrazie poetyckim Tokarczuk, człowiek wybiera odejście od Boga celowo, całkowicie świadomie i z własnej woli. Natomiast według Biblii, popełnia on błąd spowodowany swoją naiwnością i uległością. Poza tym, w Księdze Rodzaju, człowiek odwzajemnia miłość Stwórcy, co nie ma miejsca w utworze pisarki. Następną odrębnością jest postawa Boga. W „Prawieku”, niejako przyczynia się On do opuszczeniu Edenu przez człowieka, który w Biblii, popełnia grzech bez ingerencji Pana. Wszystkie te różnice potwierdzają to, że powieść Olgi Tokarczuk nie jest toposem, lecz toposem odwróconym.
Niezwykłą jest, przedstawiona przez autorkę, własna wersja popełnienia grzechu pierworodnego. Sugeruje ona, że Bóg w pewnym stopniu miał na niego wpływ, przychylając człowiekowi gałąź jabłoni. Według Tokarczuk, Stwórca mógł powstrzymać człowieka od zerwania owocu, ale najwyraźniej, nie chciał tego czynić. Wskazuje to na fakt, że współczesna pisarka zdaje sobie sprawę z tego, że w rzeczywistości to człowiek decyduje o własnym losie. Zaakcentowanie tego, ma na celu uświadomienie czytelnikom, że Pan, wskazuje ludziom drogę, nakierowuje ich na właściwy tor, ale ostateczny wybór zostawia im samym.
Opis powstania świata w Biblii, tak jak i w powieści Olgi Tokarczuk, zawiera ważne dla ludzi wartości. Historia ta, zawarta w Księdze Genesis, skupia się głównie na ukazaniu doskonałości Boskiego planu i jego realizacji. Natomiast autorka powieści „Prawiek i inne czasy”, chce zwrócić uwagę na relacje między Stwórcą i człowiekiem, a przede wszystkim na bezinteresowną miłość Ojca. Inna interpretacja motywu przez pisarkę, wywołana prawdopodobnie ciągłą zmianą naszego stosunku do religii, pociąga za sobą myśl, podkreślającą, że wszystkie czynności Pana powodowane są ogromnym uczuciem, którym darzy ludzi, a które jednak nie ograniczają nas. Zawsze mamy pozostawiony wybór.
Poza tym, Tokarczuk chce nam uświadomić jak bardzo, w ostatnich czasach, oddalamy się od Boga. Tak jak pierwszemu, stworzonemu przez Niego człowiekowi, wydaje nam się, że nie potrzebujemy Boskiej pomocy i że poradzimy sobie bez niej. Stwórca nawołuje nas do powrotu, jednak my pozostajemy głusi, tak jak nasz przodek. Chcemy być samodzielni, więc odrzucamy Boga. Pisarka przez swój utwór „Prawiek i inne czasy” zmusza nas do zastanowienia się czy obraliśmy właściwą drogę przez życie.