profil

Odmienne od tradycyjnych obrazy ojczyzny w wierszach „Pejzaż” Stanisława Grochowiaka i „Ojczyzna” Rafała Wojaczka.

poleca 85% 164 głosów

Treść
Grafika
Filmy
Komentarze

Wiersze Stanisława Grochowiaka „Pejzaż” oraz Rafała Wojaczka „Ojczyzna” mówią o dobrze nam znanej ojczyźnie i są próbą oddania subiektywnych odczuć łączących się z tą wartością. O ojczyźnie pisał niegdyś Adam Mickiewicz, porównując ją do zdrowia jako czegoś najcenniejszego dla człowieka. Lecz aby docenić wartość ojczyzny trzeba ją najpierw stracić, tak jak Polacy stracili ją po rozbiorach.
Oba utwory łączy ze sobą odejście od tradycyjnych, sielankowych ujęć ojczyzny, która towarzyszy wierszom o tej tematyce. Poeci zerwali z podniosłością, typową dla utworów mówiących o sprawach ojczyzny.

Grochowiak w swoich wierszach eksponuje śmierć. Do tego upodobał sobie groteskę i makabrę, które utrzymują utwory w konwencji turpistycznej. Poeta stylizuje wyrafinowane połączenie z materialistycznym antysemityzmem. Wojaczek prezentuje postawę katastroficzną, szokując estetyką brzydoty, charakterystycznym słownictwem oraz czarnym humorem.

Obraz ojczyzny w obu utworach został utrzymany w konwekcji turpistycznej. W wierszu Grochowiaka pojawiają się formy zaimków, które wskazują na lirykę bezpośrednią:
„Moja ojczyzna” , „Wszystko we mnie co w niej”,
natomiast w utworze Wojaczka, podmiot nie ujawnia się, więc jest to liryka pośrednia. Grochowiak ukazuje typowe elementy polskiego pejzażu, eksponując przy tym brzydotę, używa w tym celu epitetów:
„blade kwiaty” , „Chude wróble” , „Zeschłe wiatraki”.
W wierszu Wojaczka występują obszerne i plastyczne przedstawienia przedmiotów. Poeta opisuje ojczyznę jako matkę za pomocą gromadzenia określeń bliskoznacznych. Stosuje do tego: amplifikacje, czyli wzbogacenia opowiadanej treści dodatkami:
„matka mądra” , „matka piękna” , „matka dobra” , „matka boska”,
hiperbole - zwroty stylistyczne polegającego na zamierzonej przesadzie w opisie przedmiotu lub zjawiska:
„Matka większa niż sam Rzymski Kościół” , „Matka długa jak transsyberyjska Kolej”
oraz ironię - złośliwość zawartą w wypowiedzi pozornie aprobującej:
„Matka pobożna jak partyjny dziennik” , „Matka dobra jak piwo żywieckie”.
Wiersz „Pejzaż” jest buntem przeciwko upraszczaniu stereotypowego ujęcia piękna, można to dostrzec w wersie:
„ ...pejzaż koniem sterczącym w niebo kopytami”
Oprócz natury Grochowiak ukazuje w swoim wierszu nas-Polaków, nadużywających alkoholu, ze skłonnościami do żalenia się nad własnym losem, z płytką i powierzchowną religijnością. Innym celnym zabiegiem Wojaczka jest wymienienie w porządku wertykalnym, czyli pionowym zalet ojczyzny:

„Matka pobożna jak partyjny dziennik” , „Matka piękna niczym straż pożarna”,
„Matka prawdziwa jak gumowa pałka”.

Tracą one jednak na wartości, gdy zestawimy je z określeniami pojawiającymi się w dalszej części wersów. W wierszu określenia zostają pozbawione swojego pozytywnego sensu. Zestawienie ich z przedmiotem opisu daje efekt groteski. Utworów nie można interpretować jako dowodu odrzucenia ojczyzny. Ojczyzna w obu wierszach jest bliska szaremu człowiekowi, zwyczajna, nie wyróżniająca się spośród innych rzeczy.

Obaj poeci zrywają z wizją „pól malowanych”, jakie występują w epopei Adama Mickiewicza „Pan Tadeusz”, oraz w innych podobnych sielankowych obrazach. Obaj także przewartościowali elementy, które wiążą się z ojczyzną. Groteska, która występuje w wierszach pogłębia ich tragizm i czyni je bardziej jaskrawymi i drażniącymi. Jednocześnie wzbogaca je estetycznie i poznawczo. Grochowiak i Wojaczek przypominają twórców poezji średniowiecznej, którym przez całe życie nieustannie towarzyszyła obsesja śmierci.
Pomimo, iż w wierszach przewijają się mroczne metafory, mają one jednak w sobie prawdziwe piękno. Posiadają niewątpliwie dużo walorów estetycznych i tworzą niepowtarzalną wizję, ponieważ poeci jakby malowali słowem. Obaj twórcy wolą brzydotę, a nam uświadomić to może, że akceptując ją nigdy nie rozczarujemy się brakiem piękna w naszej ojczyźnie.

Czy tekst był przydatny? Tak Nie

Czas czytania: 3 minuty

Teksty kultury