Wyrazy pokrewne
Wyrazy pokrewne – zostały utworzone od wspólnego wyrazu podstawowego (mają wspólny rdzeń) bezpośrednio lub pośrednio, wszystkie te słowa są sobie bliskie znaczeniowo:
Rdzeń
Rdzeń – to z kolei temat wyrazu, który jest najmniejszą, niepodzielną podstawą słowotwórczą, wchodzi w skład wszystkich wyrazów tworzących rodzinę: karzeł – karli rz : r e : ø ł : l
Rodzina wyrazów
Rodzina wyrazów – to grupa wyrazów pokrewnych. Zwróć uwagę, że wszędzie pojawia się wspólny rdzeń: koń : konny ń : n kot : kociak t : ć smoła : smolny ł : l murarz : murarski rz : r kwiat : kwietny a : e lew : lwica e : ø (ø – oznaczenie braku głoski) noga : nożny g : ż ręka : rączka ę : ą k : cz pies : psi p’ : p e : ø lód : lodowy ó...
Zdrobnienia i zgrubienia
Mówiliśmy już o tworzeniu wyrazów i o tym, że można to zrobić na wiele sposobów. Trudno omówić tu wszystkie. Na szczególną uwagę zasługują jednak dwie kategorie wyrazów pochodnych, mianowicie: • zdrobnienia (deminiutywy) – służą do nazywania rzeczy małych, szczególnie bliskich i młodych, o których myślimy i mówimy w sposób tkliwy i czuły. Dzięki nim można też wyrazić ironię, kpinę czy negatywny stosunek: kot – kotek dziecko – dziecinka palec – paluszek słońce – słoneczko dom – domek...
Przegląd popularniejszych formantów
bezokolicznik czynność wykonawca czynności przedmiot (lub inne) zjawisko miejsce mężczyzna kobieta czytać czytanie czytelnik czytelniczka czytanka czytelnictwo czytelnia leczyć leczenie lekarz lekarka lekarstwo (lek) lecznictwo lecznica drukować drukowanie drukarz --------------- drukarka (druk) drukarstwo drukarnia nauczyć nauczanie nauczyciel...
Inne sposoby klasyfikowania wyrazów
Omawiając zagadnienia związane ze słowotwórstwem, warto wspomnieć o jeszcze jednej możliwości sklasyfikowania wyrazów: • wyrazy podzielne słowotwórczo (czyli te pochodzące od innych wyrazów): dom- ek głoś- ny piek- arnik kot- ek lal- ka nos- ek • wyrazy niepodzielne słowotwórczo (czyli te niepochodzące od innych wyrazów): dom głos piec kot lala nos
Materiał opracowany przez eksperta
-
Rodzina wyrazów, wyrazy pokrewne, zdrobnienia i zgrubienia