Polski Romantyzm

Rozwój romantyzmu w Polsce przypada na lata 1822-1863. Są to daty umowne. Rok 1822 uważa się z początek romantyzmu ze względu na to, że ukazał się pierwszy zbiór wierszy Adama Mickiewicza pt. „Poezje”, który uznano za manifest polskiego romantyzmu. Zawierał on rozprawę pt. „O poezji romantycznej”. Był to wstęp do całości zbioru. Przełom romantyczny w Polsce poprzedził tak jak w innych krajach Europy okres preromantyzmu przypadający na lata 1795-1822. W tym czasie miało miejsce wiele zjawisk zapowiadających właściwy romantyzm:
a) na emigracji powstały legiony Dąbrowskiego do walki orężnej o wolność Polski.
b) Na ziemiach polskich miał miejsce spór klasyków z romantykami. Obrońcą klasycyzmu był Andrzej Śniadecki. Sprzeciwiał się on romantycznej uczuciowości, wyobraźni. Nową koncepcję literatury reprezentowali w swoich pracach: Kazimierz Brodziński „O klasyczności i romantyczności” i Maurycy Mochnacki „O literaturze polskiej wieku XIX”. Uważali, że literatura powinna odzwierciedlać świadomość narodową. Ów spór zakończyło wydanie w 1820 roku przez Adama Mickiewicza „Ody do młodości” oraz „Ballad i romansów” w 1822 roku. Oba te utwory w poetyckiej wersji ujmowały spór klasyków z romantykami i zapowiadały zwycięstwo romantyzmu.

W rozwoju romantyzmu można wyróżnić dwa okresy:
- wczesny romantyzm (1822-1830) – w tym czasie najpełniejszą realizację znalazł romantyzm w poezji Adama Mickiewicza. Tendencje romantyczne uwidoczniły się w utworach takich poetów jak: Seweryn Goszczyński, Bogdan Zalewski. Osobne miejsce zajmuje w tym czasie twórczość Aleksandra Fredry. W tym okresie nasilił się ruch spiskowy w Polsce przeciw zaborcy, który doprowadził do wybuchu powstania listopadowego. Doświadczenie klęski powstania listopadowego stało się najważniejszym doświadczeniem pokolenia romantyków. Znalazło ono szerokie odbicie w literaturze tego okresu.
- dojrzały romantyzm i jego schyłek – w tym okresie powstały najważniejsze dzieła polskiego romantyzmu o charakterze narodowym i patriotycznym. W literaturze tego czasu charakterystyczne są dwa nurty:
a) nurt twórczości emigracyjnej – na emigracji powstały najważniejsze dzieła polskiego romantyzmu
b) nurt twórczości krajowej – jest to twórczość nie takiej wysokiej klasy jak ta powstała na emigracji

Krajowi poeci romantyczni:
- Wincenty Pol (1807-1882)
- Lucjan Siermieński (1807-1877)
- Gustaw Ehrenberg (1818-1895)
- Ryszard Barwiński (1819-1879)
- Władysław Syrokomla (1823-2862)
- Mieczysław Romanowski (1834-1863)
- Teofil Lenartowicz (1822-1893)
- Kornel Ujejski (1823-1897)