Wacław z Szamotuł

Wacław z Szamotuł (Szamotulczyk), poeta i kompozytor, monogramista S. W., V. S. Urodził się około 1526r. w Szamotułach (Wielkopolska). Wykształcenie muzyczne otrzymał najprawdopodobniej w Krakowie. Być może studiował także prawo, matematykę i filozofię.

6 maja 1547r. został przyjęty do kapeli królewskiej Zygmunta Augusta jako śpiewak i nadworny kompozytor. W kapeli tej przebywał do ok. 1555r. Wcześniej nawiązał kontakt z przedstawicielami reformacji, przyjaźniąc się zwłaszcza z poetą i dworzaninem królewskim Andrzejem Trzecieskim oraz Cyprianem Bazylikiem. Od 1555r. był muzykiem na dworze księcia Mikołaja Radziwiłła, zwanego Czarnym, głowy kalwinów litewskich w Wilnie. Dalsze losy Szamotulczyka nie są znane. Nie wyklucza się, że przebywał tu do końca życia. Zmarł ok. 1560r.

Oprócz działalności kompozytorskiej Wacław z Szamotuł zajmował się poezją. Jest autorem wiersza rekomendacyjnego do KRONIKI WSZYSTKIEGO ŚWIATA Marcina Bielskiego, wydanego w 1551r. oraz dedykacji królowi Zygmuntowi Augustowi, w formie długiego poematu łacińskiego CARMEN NUNCUPATORUM, zamieszczonej w LAMENTACJACH z 1553r.

Kompozycje:

* QUATUOR PARIUM VOCUM LAMENTATIONES HIEREMIAE PROPHETAE, TEMPORE QUADRAGESIMALI IN TEMPLIS CANTARI SOLITAE, NUMERIS MUSICIS REDDITAE A VENCESLAO SAMOTULINO, POLONO, SERENISSIMI REGIS POLONIAE SIGISMUNDI AUGUSTI MUSICO QUIBUS ADIUNCTAE SUNT EXCLAMATIONES PASSIONUM. TRISTIUM LIBER PRIMUS. CRACOVIAE LAZARUS ANDREAE EXCUDEBAT M.D.L. III; zachował się tylko głos tenorowy lamentacji i pasji – Bayerische Staatsbibliothek w Monachium oraz głos cantus – Bischfliche Zentralbibliothek w Ratyzbonie,

* IN TE DOMINE SPERAVI, motet 4-głosowy; pierwsza polska kompozycja wydana za granicą – w antologii utworów najwybitniejszych europejskich kompozytorów XVI w. w Norymberdze w 1554r.,

* EGO SUM PASTOR BONUS, motet 4-głosowy; wydany został w antologii utworów najwybitniejszych europejskich kompozytorów XVI w. w Norymberdze w 1564r.,

* NUNC SCIO VERE, motet 4-głosowy na uroczystość św. Piotra i Pawła; opracowanie organowe znajduje się w tabulaturze organowej zwanej Zamkową z ok. 1590r., zaginionej, zachowanej w kopii mikrofilmowej,

* MODLITWA, GDY DZIATKI SPAĆ IDĄ: JUŻ SIĘ ZMIERZKA, pieśń 4-głosowa do słów Andrzeja Trzecieskiego, oznaczona monogramem S. W.; zamieszczona była w dziś już nieistniejącej edycji Łazarza Andrysowicza, wydanej w Krakowie przed 1556r., znanej dziś jedynie z kopii dziewiętnastowiecznej,

* POWSZECHNA SPOWIEDŹ: ACH, MÓJ NIEBIESKI PANIE, pieśń 4-głosowa do słów Andrzeja Trzecieskiego; zamieszczona była w dziś już nieistniejącej edycji Łazarza Andrysowicza, wydanej w Krakowie przed 1556r., znanej dziś jedynie z kopii dziewiętnastowiecznej,

* CHRISTE QUI LUX ES ET DIES, przekład Mikołaja Reja: KRYSTE, DNIU NASZEJ ŚWIATŁOŚCI, pieśń 4-głosowa, oznaczona monogramem V. S.; zachowana w Kancjonale puławskim,

* PIEŚŃ O NARODZENIU PAŃSKIM: POCHWALMYŻ WSZYSCY SPOŁEM, pieśń 4-głosowa do słów Jakuba z Iłży, oznaczona monogramem V. S.; zachowana w Kancjonale puławskim,

* PSALM I: BŁOGOSŁAWIONY CZŁOWIEK, pieśń 4-głosowa, przekład tekstu Andrzeja Trzecieskiego, oznaczona monogramem V. S.; wydana była trzykrotnie w Krakowie u Łazarza Andrysowicza i Mateusza Siebeneichera,

* PSALM XIV: I KTÓŻ BĘDZIE PRZEMIESZKAWAŁ, pieśń 4-głosowa, przekład tekstu Andrzeja Trzecieskiego; wydana została w Krakowie u Łazarza Andrysowicza,

* PSALM LXXXV: NAKŁOŃ, PANIE KU MNIE UCHO TWOJE, pieśń 4-głosowa, przekład tekstu Mikołaja Reja; wydana była w Krakowie u Łazarza Andrysowicza oraz w innej zachowanej fragmentarycznie edycji, wchodzącej w skład Kancjonału zamojskiego,

* PSALM DAWIDÓW CXVI: ALLELUJA, CHWALCIE PANA, pieśń 4-głosowa, przekład tekstu Mikołaja Reja, oznaczona monogramem V. S.; wydana została dwukrotnie w Krakowie u Łazarza Andrysowicza i w 1558 u Mateusza Siebeneichera,

* BENEDICTIO MENSAE: QUAE NUNC SUMEMUS, melodia jednogłosowa oznaczona monogramem V. S.; ukazała się w drugiej edycji Kancjonału Seklucjana, wydanego w Królewcu w 1559r. u Jana Daubmanna,

* GRATIARUM ACTIO POST MENSAM: QUOD SUMUS UTILIBUS, melodia jednogłosowa; ukazała się w drugiej edycji Kancjonału Seklucjana, wydanego w Królewcu w 1559r. u Jana Daubmanna.

Kompozycje zaginione: (wymienione w inwentarzu kapeli królewskiej z 1572r.)
* OFFICJA 4- i 6-głosowe
* EKSKLAMACJE 5-głosowe
* MSZA 8-głosowa