Urodził się w Tagasta w Numidii z ojca poganina i matki chrześcijanki. Pisma Cycerona zachęciły go do rozważań filozoficznych. Chociaż wychowany przez matkę w chrześcijaństwie, odnosił się do religii tej dość sceptycznie. Pierwotnie wyznawał manicheizm ze skrajnym dualizmem dobra i zła. Szybko odkrył braki tej doktryny i przerzucił się na sceptycyzm akademicki. Później nastąpił powrót do filozofii w duchu Platona. Po nawróceniu się - przejście od doktryn pogańskich do chrześcijańskich.
Źródłem filozofii Augustyna była filozofia Platona:
- Platoński idealizm w metafizyce
- absolutyzm w teorii poznania
- uznanie odrębności ducha
- dualizm życia doskonałego i ziemskiego
POZNANIE DUSZY
- Celem człowieka jest szczęście i filozofia ma je znaleźć; szczęście może dać jedynie Bóg
- Do szczęścia potrzebne jest poznanie; jest ono możliwe (wbrew sceptykom) - Augustyn poszukiwał takiej metody poznania, która nie ulega błędom i przez to stanowi niezawodny punkt wyjścia dla wiedzy
- Własna myśl jest najpewniejsza - wszystko jest wątpliwe oprócz tego, że jestem i myślę
- „Wejdź we wnętrze siebie, we wnętrzu człowieka mieszka prawda” - zasada znana jako Kartezjańska ale już wcześniej powiedziana przez Augustyna - było to zerwanie z obiektywizmem, poza który starożytność nie wyszła
POZNANIE IDEI I OŚWIECENIE PRZEZ BOGA
- Umysł poza własnymi przeżyciami lepiej poznaje prawdy wieczne. UMYSŁ - (zgodnie z poglądem Platona) - myśląc uświadamiam sobie prawdy niezmienne. Umysł nie jest wytwórcą prawd lecz ich odbiorcą. Umysł nie może wytworzyć prawd wiecznych. Umysł może przejmować wiedzę wprost bez pośrednictwa ciała i umysłu.
- Świat idealny dla Augustyna był złączony z Bogiem
- Wieczny jest tylko Bóg, więc prawdy wieczne istnieją tylko w Bogu. Jeśli dusz pozna prawdy wieczne to tylko dzięki temu, że Bóg istnieje.
- Posiadamy niezachwianą świadomość istnienia prawd wiecznych; wszystko, co wieczne istnieje tylko w Bogu, więc Bóg istnieje
- Bóg udziela wiedzy tylko poprzez oświecenie - ILUMINIZM. Oświecenie jest łaską Bożą
PRZEWAGA BOGA NAD ŚWIATEM
- Bóg jest bytem najwyższym i tylko On istnieje z własnej natury. Wszystko inne istnieje tylko dzięki łasce Boga
- Bóg jest dobrem najwyższym, a zarazem przyczyną wszelkiego dobra
- Tylko zespolenie z Bogiem może dać człowiekowi szczęście
PRZEWAGA DUSZY NAD CIAŁEM
- Dusza nie jest ani własnością ciała, ani rodzajem ciała - jest substancja samoistną. Wbrew temu, co mówią starożytni nie ma nic wspólnego z funkcjami biologicznymi
- Dusza jest nieśmiertelna, bo jest bliższa Bogu; poznaje prawdy wieczne dlatego jest niezniszczalna, nieśmiertelna
- Duszę znamy lepiej od ciała; należy dbać o duszę nie o ciało
PRZEWAGA SIŁ IRRACJONALNYCH DUSZY NAD ROZUMEM
- Naturę ludzką stanowi nie rozum lecz czynna wola (zerwanie z intelektualizmem)
- Boga można poznać przez wiarę, a wiara jest rzeczą woli nie rozumu
NADPRZYRODZONE CZYNNIKI W ŚWIECIE PRZYRODZONYM
- W przyrodzie nic nie może się stać bez udziału sił nadprzyrodzonych
- Bóg stworzył świat wg. Planu i jest kierownikiem świata - w Bogu istnieje idealny wzór realnego świata - EGZEMPLARYZM
- Bóg jest nie tylko bytem nieskończonym ale jest osoba godną miłości
TEODYCEA
- Świat jest dziełem Boga i dlatego jest dobry, jednak istnienie zła jest niewątpliwe
- Istoty wolne czynią źle wtedy, gdy nie czynią dobrze
- Zło jest potrzebne, by utrzymać harmonię świata (brak dobra, to zło)
- Bóg wolał stworzyć większe dobro ze złem, niż mniejsze dobro bez zła
NAUKA O ŁASCE
- Ludzie dzielą się na tych, co dostąpili łaski Bożej i nie - jedni i drudzy na nią nie zasłużyli przez to jedni są dobrzy, a drudzy źli
- Ludzie źli będą ukarani, i potępieni, a dobrzy będą zbawieni
AUGUSTIANIZM
Kierunek filozof. - teolog. nawiązujący do koncepcji św. Augustyna z Hippony (354 - 430). Był oficjalną doktryną chrześcijańską przed tomizmem.
Cała filozofia św. Augustyna była ześrodkowana w Bogu, jedynym bycie absolutnym i doskonałym. Wobec Niego świat doczesny traci znaczenie. Bez Boga nie można ani działać, ani poznawać, ani istnieć. Potrzebne jest oświecenie, aby poznać prawdę. Potrzebna jest łaska, aby czynić dobrze i być Zbawionym. W całej przyrodzie nic dziać się nie może bez udziału sił nadprzyrodzonych, czyli Opatrzności, ponieważ Bóg jest nie tylko bytem wiecznym i przyczyną świata, ale także kKierownikiem świata i jego Sędzią. Augustianizm zakładał, że człowiek, ma swe niejasne, dramatyczne miejsce między aniołami i zwierzętami, jest dualistyczny (rozdarty między dobrem i złem). Człowiek powinien pozanać Boga i swoją duszę (medytacja, refleksja), jednak może to uczynić tylko dzięki łasce Bożej (dar Iluminacji), asceza; (wiara dramatyczna).
Św. Augustyn "Wyznania" (ok. 400 r.)
Absolut - pojęcie filozoficzne oznaczające byt najwyższy, doskonały, idealny i nieograniczony czymkolwiek, istniejący sam z siebie (Summa Esencia).
Asceza - skrajna postawa polegająca na wyrzeczeniu się dóbr ziemskich w imię miłości Boga, bardzo ważny składnik augustianizmu (inaczej: odrzucenie ciała). Przeciwieństwo afirmacji życia.
Teocentryzm - poświęcenie Bogu wszystkich spraw życia, postawienie Go w środku zainteresowań (w Augustianiżmie: teocentryzm metafizyki - skoncentrowanie na Bogu myśli metafizycznej, czyli zajmującej się istotami nie materialnymi).