Zielnik - krwawnik pospolity

Gromada: Spermatophyta (Nasienne)
Podgromada: Angiospermatophyta (Okrytonasienne)
Rząd: Asterales (Astrowce)
Rodzina: Asteraceae Compositae (Złożone)
Grupa: Dwuletnie
Klasa: Dicotyledonpsida (Dwuliścienne)
Podklasa: Sympetalae (Zrostopłatkowe)

Krwawnik pospolity
Achillea Millefolium

Pokrój rośliny:
Roślina dwuletnia, kolczasta, łodyga gałęzista, wzniesiona, kolczasto oskrzydlona; liście szorstkie, pierzastosieczne, o odcinkach lancetowatych na szczycie bardzo silnie kolczastych, zbiegających wzdłuż łodygi.
Budowa kwiatu:
Koszyczki pojedyncze, duże, na kolczasto oskrzydlonych, ulistnionych szypułach; kwiaty purpurowe, wszystkie rurkowate.
Owoc:
Niełupka.
Wysokość rośliny:
60 do 120 cm
Biologia:
Kwitnie w lipcu i w sierpniu.
Siedlisko:
Przydroża, wzgórza, pastwiska.
Występowanie:
W Polsce pospolity.
Wykorzystanie rośliny:
Głownie w celach leczniczych. Szczególnie w chorobach związanych ze starzeniem się organizmu, oraz w chorobach układu trawiennego. Zawiera liczne witaminy, ale tylko kiedy pochodzi z upraw. Rośliny rosnące przy drodze nie nadają się do celów leczniczych, mogą być bardzo szkodliwe.

Krwawnik pospolity – roślina nosząca imię Achillesa
Pospolity chwast, rośnie na przydrożach, miedzach, pastwiskach i suchych łąkach.
Jest byliną o łodydze wzniesionej i wyrastającej od 20 do 50 cm wysokości. Liście wąskie i podłużne, podwójne pierzastosieczne, dość gęsto osadzone skrętolegle w nibyokółkach. Kwiaty białe, czasem różowe, w postaci języczkowych koszyczków zebranych w nibybaldach na szczytach łodyg. Same kwiatostany albo też ziele krwawnika zbierane w czasie kwitnienia, ścinane kilka cm ponad ziemią i suszone w cieniu i lekkim przewiewie, rozpostarte cienką warstwą bądź zawieszone w małych pęczkach na sznurze. Krwawnik należy do przodujących ziół leczniczych. Ziele ma przyjemny, aromatyczny zapach i gorzki smak. Najważniejszym składnikiem tego surowca jest olejek lotny, a w szczególności za warte w nim substancje aktywne, jak azulen, decydujący o wartościach leczniczych tego surowca, cholina, wchodząca w skład witaminy grupy B i obniżająca ciśnienie krwi, związki flawonoidowe, substancje gorzkie, garbniki oraz sole mineralne, a zwłaszcza cynk, odgrywający ważną rolę w leczeniu punktów zapalnych na skórze jak trądzik czy liszaje. Odwar, względnie napar tego surowca, stosuje się jako okład w leczeniu wymienionych schorzeń skórnych łagodząc ich zapalenie i przyspieszając ich leczenie. Można dodać koszyczki rumianku. Odwaru tego używa się także do płukania jamy ustnej, zwłaszcza przy zapaleniu dziąseł. Dzięki przeciwzapalnym, bakteriostatycznym i przeciwskurczowym właściwościom tego surowca, ziele to stosuje się wewnętrznie w postaci naparu przy owrzodzeniach żołądka, jelit i hemoroidach, a także przy krwotokach płucnych, nerek, zbyt silnej i bolesnej menstruacji i krwawieniach wewnętrznych u kobiet. Przeciwskurczowe działanie krwawnika wykorzystuje się też zażywając napar przy spazmatycznych i bardzo bolesnych skurczach dróg moczowych, zwłaszcza pęcherza, nawykowym zaparciu stolca i bólach jelita grubego. Wynika to z rozkurczającego, specyficznego wpływu niektórych substancji na mięśnie gładkie niektórych narządów naszego ciała. Aktywne substancje krwawnika działają też pobudzająco na wątrobę, woreczek żółciowy, wydzielanie żółci i soków trawiennych, usprawniając tym samym działanie całego układu trawienne· go i przyspieszając przemianę materii. Oczyszczają krew ze szkodliwych substancji, przeciwdziałając równocześnie kumulowaniu się złogów i tworzeniu się kamieni w nerkach, w woreczku żółciowym i innych narządach wewnętrznych. Napar ziela: jedna łyżka ziela krwawnika na szklankę wrzątku. Po 20 minutach przecedzić i pić dwa razy dziennie po pół szklanki. W miejsce naparu stosuje się, z lepszym skutkiem, tzw. macerat, otrzymywany zazwyczaj po zalaniu surowca przegotowaną i ostudzoną wodą i odstawieniu na 6-8 godzin. Pić 2--4 razy dziennie po 1/2 szklanki.Surowiec krwawnika wchodzi też w skład wielu mieszanek ziołowych jak Cholagoga II, Nerwosan, Rektosan, Sklerosan, Degrosan, Nerwogran, Normogran i inne. Oczywiście przetwory z samego kwiatu wszystkich ziół zazwyczaj są w działaniu skuteczniejsze Była to jedna z najbardziej cenionych roślin starożytności. Nazwa łacińska tej rośliny pochodzi od Achillesa. Według podań greckich Achilles leczył nią rany wojowników spod Troi. Etruskowie przykładali ją do ran bydła. Celtowie uważali to zioło za magiczne. Do dzisiaj w Polsce zioło to święcone jest corocznie 15 sierpnia. Chamazulen – główny składnik olejku krwawnika nadaje temu olejkowi intensywnie niebieską barwę. Identyczny związek zawiera niebieski olejek z rumianku. Krwawnik pospolity bardzo łatwo rozpoznać; ma on na szczytach łodyg dość duże, płaskie kwiatostany składające się z drobnych, "kaszowatych" kwiatów. Są one białe, czasem różowawe, zwykle z żółtym środkiem. Liście ciemnozielone, misterne w rysunku, podwójnie lub potrójnie pierzaste. Przy ziemi tworzą rozetę, na łodydze rozmieszczone są luźno. Cała roślina odznacza się wyraźnym zapachem przypominającym woń chryzantem, szczególnie intensywnym po roztarciu. Trudno jej nie zauważyć, wyrasta, bowiem na wysokość 50-80 cm. Jest byliną silny, często krzaczasto rozgałęzioną. Rośnie na pastwiskach i nieużytkach. Jako roślina lecznicza krwawnik miał ustaloną renomę już w starożytności. Jego łacińska nazwa Achillea pochodzi od imienia Achillesa, który jakoby używał tego ziela do leczenia ran. Stosowano też krwawnik w średniowieczu. Rośliny tej nie mogło zabraknąć w pęku ziół niesionych do kościoła w święto Matki Boskiej Zielnej. Ziele do celów leczniczych zbiera się z roślin dziko rosnących. Należy je ścinać w okresie kwitnienia, na wysokości około 10 cm nad ziemią. Najlepiej robić to w upalne dni. Do suszenia rozkłada się pojedynczą warstwą na płachtach lub wiąże w cienkie pączki i zawiesza w cienistym i przewiewnym miejscu. Temperatura suszenia w piekarniku nie powinna przekraczać 35st C. Ziele może wywołać podrażnienia skóry. Kwiaty i kwitnące pędy krwawnika mają działanie przeciwzapalne, przeciwskurczowe, bakteriobójcze i przeciwkrwotoczne w obrębie przewodu pokarmowego. Zwiększają też wydzielanie soków trawiennych oraz ułatwiają usuwanie szkodliwych produktów przemiany materii.



Odwar z krwawnika
W chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy, stanach zapalnych żołądka i jelit, żylakach odbytu, a także wzdęciach, nudnościach i uporczywych zaparciach warto pić odwar z 1 łyżki ziela na 1 szklankę wody, 3 razy dziennic po 1/3 szklanki między posiłkami. Do płynu można dodać łyżeczkę cukru, miodu lub soku, dla poprawienia smaku.
Taki sam odwar z ziela lub kwiatów (które mają działanie zbliżone do kwiatów rumianku pospolitego) stosuje się w formie płukanek przy zapaleniu śluzówek jamy ustnej i gardła, a także do irygacji lub nasiadówek przy żylakach odbytu oraz do okładów przy owrzodzeniach skóry.
Przemywanie twarzy odwarem z krwawnika korzystnie działa na tłustą cerę o rozszerzonych porach. Płukanie włosów takim odwarem przeciwdziała ich przetłuszczaniu się i tworzeniu łupieżu. Do przygotowania odwaru w tym wypadku bierze się 5 łyżek suszonego ziela na 2 szklanki wody.
U w a g a ! U osób wrażliwych krwawnik może dawać objawy uczulenia, na przykład wysypkę.