Intrygująca czy irytująca – jaką kobietą jest Telimena?

Telimena była szlachcianką. Kobietą niezbyt zamożną, co jednak starała się ukrywać. Jako wdowa nie stroniła od mężczyzn szukając nowego towarzysza życia. Pochodziła z rodu Horeszków, lecz mieszkała w domu Sędziego, którego zwykła nazywać bratem, choć nie łączyło ich pokrewieństwo. Była opiekunką Zosi, która była sierotą.
Osobowość Telimeny odkrywają przed nami kolejne księgi epopei. Z początku widzimy ją oczami Tadeusza – piękną, tajemniczą, intrygującą. Jesteśmy przychylni zawiązującej się miłości młodego pana i jego przybranej cioci. Jednak później, przy bliższym poznaniu Telimena odkrywa przed nami swoje drugie oblicze. Zauważamy to, co ona za wszelką cenę stara się ukryć, – że jest kobietą niemłodą i niezbyt interesującą. Lubi się przechwalać, wypowiada się nawet w kwestiach, o których nie ma specjalnie pojęcia. Jej głównym atutem jest kokieteria i eksponowanie kobiecych wdzięków. Bardzo stara się nadążyć za modą, nosi wymyślne suknie i szale. Po pewnym czasie czytelnik zauważa, że Telimena udaje kogoś, kim nie jest, stara się wyglądać na lepszą niż jest w rzeczywistości. Poznajemy ją jako niespotykaną intrygantkę traktującą mężczyzn jak zabawki. Najlepiej świadczy o tym scena, gdy bohaterka wygłasza monolog do swojego kota, zastępując przy tym emocje chłodną kalkulacją, który związek będzie dla niej najkorzystniejszy:

„Lecz myślą goni źwierzów dwóch; szuka sposobu,
Jak by razem obsaczyć i ułowić obu:
Hrabię i Tadeusza”
„Warto by też pomyślić o Hrabiego losie -
Czyby się nie udało podsunąć mu Zosię?”
(Pan Tadeusz Ks. V)

Źle na tym wychodzi, bo gdy pomiędzy Telimenę a Tadeusza wkracza Zosia od razu zjednuje sobie serce młodzieńca swoją szczerością i prostotą, której tamtej brakuje. Ta młoda, śliczna osóbka od razu zyskuje naszą sympatię. Wówczas obecność Telimeny odrobinę irytuje zarówno czytelników jak i samego Tadeusza. Zaczyna on patrzeć bardziej krytycznie na swoją niedawną miłość:

„Odkrył od razu wielką, straszną tajemnicę!
Przebóg! naróżowana! Czy róż w złym gatunku,
Czy jakoś na obliczu przetarł się z trefunku;
(Pan Tadeusz Ks. V)

Jednak pod koniec Telimena raz jeszcze ulega przemianie – zwalnia swojego byłego kochanka z obietnic i odsuwa się na bok pozwalając na małżeństwo Zosi i Tadeusza. Udowadnia, że mimo wszystko ma dobre serce ciesząc się ze szczęścia wychowanki.
Telimena jest kobietą niezwykle zmienną i ciekawą. Jej nieprzewidywalność jest intrygująca i nie raz zadziwia czytelnika. Irytujące bywa czasem jej zachowanie – śmieszne wręcz staranie o uwagę mężczyzn, oraz przechwałki znajomością świata i mody. Pomimo swoich wad Telimena jest bohaterką pozytywną i wprowadza do opowieści szczyptę humoru oraz nie pozwala Mickiewiczowskiemu światu zamienić się w całkowitą idyllę.