Wyżywienie ludności.

Mimo ogólnego postępu, który dokonał 1 świecie w dziedzinie rolnictwa, nie udaje się zai wszystkim mieszkańcom Ziemi w równym stopniu dostatecznego poziomu wyżywienia. Na odby sienią 1996 w Rzymie kolejnej konferencji zorg wanej przez Światową Organizację Wyżywienia nictwa (FAO) stwierdzono, że obecnie ok. 80 ludzi żyjących w państwach rozwijających się z powodu głodu, w tym 200 mln dzieci. Głód n zjawiskiem nowym w dziejach świata, ale oł trudniej niż w przeszłości u~dsadniać jego ist sytuacją ekonomiczną świata i niedostatkiem ż śa w skali globalnej. Z danych FAO wynika, że ~ te w walce z głodem działania przyniosły zr>F aczkolwiek ograniczone, rezultaty. Udało się rnit cie tak pobudzić rozwój gospodarczy w Azji Wsch. (w połowie lat S0.) i Poludniowej (pod I lat S0.), że uzyskano trwały przyrost żywno~ przedzający rozwój ludności, a w Amerya i w Ameryce Środkowej zatrrymarlo spadek sp podstawowych artykułów. Natomiast na Bliskim Wschodzie, a szczególnie w Afryce Subsaharyjskiej (na południe od Sahary), sytuacja nie została opanowana i tam liczba chronicznie niedożywionych nadal wzrasta.

Liczba osób chronicznie niedożywionych na świecie (w mln)
Region 1969/71 1979/81 1990/92 2010 (prognoza)
Północna Afryka i Bliski Wschód 43 25 30 45
Region Subsaharyjski 96 150 200 260
Azja Wschodnia 470 375 250 130
Azja Południowa 240 300 250 200
Ameryka Środkowa i Południowa 41 40 60 35
Razem: 890 890 800 670

W strefie tej problemy niedożywienia mają najbardziej złożony charakter, gdyż dotyczą zarówno deficytu ilościowego żywności, jak również ogromnego niedoboru białka w codziennej diecie mieszkańców. W innych regionach głównym problemem pozostaje głód białkowy, wynikający z niewłaściwej struktury spożywczej pokarmów. FAO zalicza do głodujących tę ludność, której dzienna dieta nie przekracza 2 200 kalorii. Tak niski poziom wyżywienia dotyczy głównie mieszkańców Afryki Czarnej. W czternastu krajach tego regionu, liczących prawie 189 mln ludności, dzienne spożycie nie przekracza 2 000 kalorii, a w dalszych szesnastu, zamieszkanych przez 333 mln wynosi od 2 000 do 2 300 kalorii. Poza Afryką najwięcej mieszkańców o tak niskim spożyciu ma Azja (gł. Bangladesz, Afganistan, Wietnam, Filipiny, Nepal), a także Ameryka Środk. (Gwatemala, Dominikana, Nikaragua). Ale na kontynencie azjatyckim, w przeciwieństwie do Afryki, sytuacja jest bardziej zróżnicowana, bowiem obok wymienionych krajów o chronicznym niedożywieniu są też inne, o wyższym poziomie spożycia. Chodzi zwłaszcza o dwa najludniejsze kraje, tj. Chiny, w których dzienna dieta wynosi 2 600-2 900 kalońi, oraz Indie, gdzie zawiera ona od 2 300 do 2 600 kalorii. W dość korzystnym położeniu znajduje się też ludność Amer~: ki Pd., gdzie w większości państw dzienne spoźycie przekracza z reguły 3 000 kalońi.
W skali całego globu bardzo dobrze (spożycie dzienne ponad 2 900 kalorii) odżywia się prawie 1,6 mld osób (ok. 28%), a na średnim poziomie (spożycie 2 300-2 900) - nieco ponad 3 mld (prawie 53%). Pozostała ludność (ok. 900 mln) to głodujący lub żyjący blisko ustalonej przez FAO granicy głodu. Na podstawie badań FAO, przeprowadzonych w latach 1990-1992 nad sytuacją żywnościową 119 państw, można stwierdzić, że w diecie większości mieszkańców kuli ziemskiej (razem 4 650 mln osób - 81,3% ogółu ludności) podstawowy udział mają produkty roślinne, głównie zboża i rośliny bulwiasto-korzeniowe. Pozostali - tzn. 1 065 mfn osób - odżywiają się przede wszystkim produktami mięsnymi, mlecznymi oraz owocami i warzywami. Dla prawie 2 946 mln osób (51,5%) zamieszkujących siedemnaście państw Azji podstawą codziennej diety jest ryż (gł. w Chinach, Indiach, Bangladeszu, Indonezji). Dla większości mieszkańców Ameryki, szczególnie Południowej i Środkowej (łącznie 463 mln osób, zwłaszcza z Brazylii, Meksyku, Peru, Kuby), głównym pożywieniem jest kukurydza. Również pszenica zajmuje ważne miejsce, stanowiąc podstawowy produkt spożywczy dla mieszkańców trzydziestu krajów (głównie Afryki Pn., a także Turcji, Iraku, Iranu, Rumunii, Bułgarii), zamieszkanych przez 533 mln osób (9,3%). Około 312 mln mieszkańców świata (5,4% ogółu) żywi się głównie uprawami korzeniowymi i bulwiastymi. Ludność ta zamieszkuje Afrykę Czamą (gdzie uprawia się dużo takich roślin, jak: bataty, jam, taro i maniok). Dla pozostałych krajów tej częśa świata (m.in. Sudanu, Etiopii, Ugandy, zamieszkanych przez 142 mln osób), położonych na bardziej suchych obszarach kontynentu, głównym produktem źywieniowym są proso i sorgo. Najlepszy sposób odżywiania, oparty na produktach mlecznych, mięsnych, a także warzywach i owocach, stosuje obecnie na świece ponad 1 065 mln (18,6% ogółu) osób pochodzących z krajów zamożnych, tzn. głównie z Europy.

W najtrudniejszej sytuacji znajduje się Afryka, szczególnie na południe od Sahary (kraje Sahelu). W 1985 r. liczba głodujących wynosiła tam ok. 185 mln osób, a w 1990 r. już 216 mln, do r. 2000 może się powiększyć o 50%. Problem niedożywienia narasta w Afryce od początku lat 60., kiedy lokalna produkcja pokrywała 98% zapotrzebowania na żywność, ale wobec braku widocznego rozwoju gospodarki zaczęła spadać i w 1978 r. pokrywała już tylko 78% potrzeb, co spowodowało znaczne zwiększenie importu zboża - z 1,2 mln t w 1961 do 18,2 mln t w 1990 r. Przyczyny tych zmian są wielorakie i wiążą się zarówno z klęskami suszy, jak również ze spadającą produktywnością ziemi, będącą konsekwencją naruszenia równowagi ekologicznej w wielu częśaach Afryki (nadmierne wycinanie lasów, prowadzące nawet do pustynnienia). Około 40% ludności Afryki żyje obecnie na terenach, gdzie urodzajność gleb jest niższa niż 30 lat temu. Zmiana tej sytuacji musi być połączona z ogólnym rozwojem ekonomicznym regionu, który umożliwi przeprowadzenie niezbędnych inwestycji w rolnictwie, związanych z nawadnianiem pól, mechanizacją, wzrostem nawożenia, a przede wszystkim - z podniesieniem poziomu wykształcen,~ ~ pików. Afryka posiada obecnie jedynie 14 mln y gruntów nawadnianych, co stanowi 30% ogólnej p~~ wierzchni wymagającej nawodnień. Niestety zaS~ wody dostępnej dla ludności spadły w okresie ostal' nich 40 lat o 75%. Wobec Afryki i innych regionów o chronicznym niedożywieniu podejmowane są rb działania, które mają w rezultade doprowadzić ~p podwojenia miejscowej produkcji żywności w a najbliższych 30 lat. Przyrost ten musi dokonaj ~ przede wszystkim poprzez wzrost produkcy;no~ użytkowanych gruntów, a jedynie w niewielkim . pniu - na skutek poszerzenia powierzchni uprawr>~.; Osiągnięcie tego celu będzie następować w ~,~ trudniejszych warunkach środowiskowych, w~~.~y; . wanych degradacją gleb, co uważane jest powszedt;' nie za bardzo trudny do pokonania próg rozwp~j ludzkości, ważniejszy od niedostatku kapitału. FAQ; podaje, że z całości użytkowanych na świecie g tów uprawnych tylko 11 % nie wymaga ulepsz: i ponoszenia nakładów dla podniesienia ich prod~~: kcyjności. Natomiast z pozostałej większości aż ?~1~;, stanowią gleby za płytkie, 22% - zbyt suche, a 101.; - mokre., Także duża część terenów nawadniany~j' wymaga inwestycji. Spośród ogółu gruntów nawad~`: pianych w dobrym stanie znajduje się 127 mn łi~:~ dalszych 68-80 mln ha jest lekko lub średnio z: pych, a 30 młn - ciężko zasolonych (i te zost~ia w niedługim czasie wyłączone z produkcji).

Poziom wyżywienia ludności na dzień w latach 1990-1992 r.
Spożycie w kaloriach Liczba krajów Liczba ludności(w mln) % ogółu W tym liczba krajów
Afryka Azja Ameryka Pd. Europa Ameryka Pn. AmerykaŚrodkowa Oceania
<2000 18 322,4 5,6 14 2 - - - 2 -
2000-2299 27 580,3 10,5 16 9 - - - 2 -
2300-2599 15 1256,4 22,0 5 4 5 - - 1 -
2600-2899 13 1786,9 30,9 2 5 4 - - 1 1
2900-3199 27 692,8 12,1 - 11 1 11 2 1 1
>3200 23 913,4 16,0 3 5 - 23 1 - 1