W ciąży obowiązuje następująca zasada: spokój fizyczny i psychiczny; uśmiech, uczucie radości zadowolenia, dbałość o siebie (jesteś wszak domem dla rozwijającego się w Tobie dziecka).
Tryb życia
- nie przemęczaj się (spokój fizyczny)
- nie dźwigaj, nie biegaj, nie spiesz się
- śpij 8–10 godz. dziennie
- w ciągu dnia poleguj (wskazane 0,5 godz. po południu)
- codziennie spaceruj (ruch na świeżym powietrzu: las, park, skwerek osiedlowy)
regularnie jedz (4 – 5 x dziennie)
- zmieniaj pozycje ciała (unikaj dłuższego: stania, siedzenia czy też leżenia - chyba, że jest ono zaleceniem lekarskim)
- lekko gimnastykuj się – szczególnie, jeżeli gimnastykę uprawiałaś przed ciążą)
- czytaj książki, oglądaj filmy, słuchaj muzyki - o zabarwieniu łagodnym, relaksującym, wyciszającym Cię, sprawiającym Ci przyjemność
- unikaj sytuacji których nie lubisz, które sprawiają Ci przykrość, które wyzwalają u Ciebie uczucie lęku – obrzydzenia, niesmaku
- rozmawiaj ze swoim dzieckiem, śpiewaj mu, dawaj mu sygnały, że się cieszysz - że ono jest i że się wkrótce zobaczycie.
Środki lokomocji
Ciąża jest okresem, w którym możesz planować podróże, ale generalnie wskazana jest w tym czasie ostrożność. Zdaniem lekarzy, najlepszym terminem do planowania podróży jest drugi trymestr ciąży. Najczęściej jest to okres, w którym czujesz się dobrze, dolegliwości z pierwszego okresu ciąży mijają. Natomiast w trzecim trymestrze ciąży powinnaś być przygotowana na ewentualny poród. Jeżeli więc, możesz odłożyć podróż na później – zrób to, a unikniesz ewentualnych niespodzianek. Jeżeli podróży nie możesz odłożyć, przygotuj się do niej odpowiednio: pod względem ubioru, wygody, opieki medycznej itd.
Najlepszym środkiem lokomocji są własne nogi (czyli spacery są wręcz wskazane)
- autobus, tramwaj (to niekiedy Twoja jedyna konieczność)
Postaraj się o miejsce siedzące i bliżej środka pojazdu (unikniesz wtedy skutków: gwałtownych zmian w rytmie jazdy, czy też ewentualnych nierówności jezdni i związanych z tym niespodzianek).
- samochód: daje Ci swobodę i jest wygodnym środkiem do przemieszczania się.
Pamiętaj jednak: o płynności jazd, o unikaniu nierówności jezdni i o przerwach (jeśli to dłuższa podróż), przynajmniej co 2 godz., aby zmienić pozycję ciała, dotlenić się, zrelaksować.
- pociąg: większość położników jest zwolennikami tej formy przemieszczania się. Pociąg jest wygodny, zapewnia dużą swobodę. Jego jazda jest płynna, posiada toalety, możesz skorzystać z wagonu sypialnego czy też z „Warsu”
samolot również środek bezpieczny, szybki i wygodny.
Pamiętaj jednak, że niektóre linie lotnicze mogą odmówić zabrania Cię na pokład, po ukończeniu 35 tygodnia ciąży.
- statek: jest to środek lokomocji możliwy do zaakceptowania, ale musisz sobie zdawać sprawę, że w tych warunkach częściej występują mdłości czy też wymioty. Ważne jest też abyś wiedziała - czy będziesz miała zapewnione wszelkie wygody podczas rejsu oraz właściwą opiekę medyczną..
Praca
Generalnie kobiety ciężarne pracują zawodowo, jak również wypełniają swoje obowiązki domowe. Wpływ pracy na ciążę zależy: od jej rodzaju, ale również od warunków domowych i rodzinnych ciężarnej.
Pamiętaj:
- praca nie może być wyczerpująca:
- nie powinna być związana z dużym wysiłkiem fizycznym
- nie może być denerwująca i w systemie nocnym
- nie powinnaś również wykonywać prac w tzw. szkodliwych warunkach (tzn. obecność: czynników toksycznych , substancji radioaktywnych i promieni "X" ).
- jeżeli tj. możliwe dobrze byłoby, abyś została przesunięta na bezpieczniejsze i lżejsze stanowisko w pracy.
Higiena ciała
Ciąża jest okresem niezwykłym w Twoim życiu. Przecież w Tobie rozwija się nowe życie. Czy więc umiesz pielęgnować swoje ciało?:
pocisz się - korzystaj z natrysków z wody o temperaturze 37C (nie pod zbyt dużym ciśnieniem.)
- unikaj gorących kąpieli w wannie (możesz sprowokować wystąpienie czynności skurczowej mięśnia macicy)
- nie stosuj żadnych irygacji czy też innych wlewów (w przypadku wystąpienia upławów, zgłoś się do lekarza)
- dbaj o czystość narządów płciowych (podmywaj się 2, 3x dziennie)
- dbaj o swoją urodę (korzystaj z pomocy kosmetyczki czy też fryzjera)
- nie przesadzaj ze słońcem (sprowokujesz wystąpienie przebarwień na skórze). Stosuj kremy z filtrem przeciwsłonecznym
- używaj kosmetyków sprawdzonych , o ph neutralnym (5,5), najlepiej z atestem dermatologicznym
- jeżeli masz suchą cerę - nawilżaj ją. Używaj do tego celu odpowiednie kremy i balsamy. Nie - zapomnij o nawilżaniu powietrza - nawilżaczem lub po prostu pojemnikiem z wodą ustawionym w Twojej sypialni.
Salony kosmetyczne mogą zaproponować Tobie najczęściej:
- krótkie zabiegi pielęgnacyjne twarzy połączone z muzykoterapią
- specjalne maski :chłodzące i zmniejszające obrzęk okolic oczu
- odświeżające kąpiele nóg i masaż kończyn dolnych
- zabiegi barwienia brwi i rzęs (henna)
- ewentualne porady kosmetyczne
- zadbaj o swoje piersi. W ciąży piersi powiększają się, a więc odpowiedni biustonosz, dostosowany do ich kształtu, wielkości, nie uciskający -jest bardzo ważny. Profilaktycznie - pielęgnuj skórę piersi, delikatnie wcierając w nią krem nawilżający lub przeciw rozstępom
- przetłuszczające się włosy myj tak często, jak to robiłaś przed ciążą. Używaj delikatnych szamponów (mogą dla dzieci) lub specjalnie do danego rodzaju włosów
- dbaj o paznokcie. Jeżeli się łamią i rozdwajają - zastosuj im kąpiel z ciepłej parafiny (ewentualnie skontaktuj się z kosmetyczką).
Ubiór
Dbaj o swój wygląd; gustowny makijaż i estetyczny ubiór sprawi że będziesz się lepiej czuła i korzystniej zniesiesz swój stan.
- Twój ubiór powinien być luźny, wygodny, przewiewny (bawełniany, dostosowany do sezonu i klimatu, lepiej się będziesz prezentowała w tkaninach gładkich niż wzorzystych
bardzo dobrze będziesz się czuła w luźnych spodniach, podtrzymywanych luźną gumką lub zawiązywanych na sznurek.
- Jeżeli Twoje brodawki są płaskie lub wklęsłe, noś pod stanikiem specjalne wkładki do ich formowania (kupisz je w aptece)
- Zmieniaj biustonosz wraz z powiększaniem się piersi (średnio co 6 tygodni)
- Jeżeli masz kłopoty z żylakami – noś specjalne rajstopy przeciwżylakowe, unikaj noszenia podkolanówek i obcisłych skarpet (utrudniają krążenie w nogach ), twoje obuwie powinno być: wygodne, bezpieczne, stabilne i raczej na niższym obcasie (wygodna koturna). Nieprawidłowe obuwie- na wysokim obcasie zaburzy Twoją statykę ciała.
Odżywianie
Właściwa dieta spowoduje, że będziesz bardziej odporna na infekcje i choroby, a Twój organizm utrzyma się w dobrej kondycji fizycznej i psychicznej. Również Twoje dziecko otrzyma wszystkie składniki niezbędne do życia i prawidłowego rozwoju. Przez okres ciąży powinnaś przytyć nie więcej niż 10-12 kg tj. 2kg w I-ym trymestrze i po 5kg w pozostałych trymestrach.
Na przyrost Twojej wagi składa się:
- dziecko 3-4 kg
- łożysko 680-750 g
- płyn owodniowy 900-1 kg
- powiększenie macicy 1-1,1 kg
- piersi 250-900 g
- dodatkowa ilość krwi i płynów komórkowych 1,5-2 kg
- dodatkowa tkanka tłuszczowa-ok.3 kg
Zapamiętaj:
- jedz "dla dwóch" - a nie "za dwoje"
- jedz w sposób urozmaicony
- jedz wszystko, ale mądrze (unikaj tzw. wypełniaczy jak: chipsy, paluszki, ciastka itd.)
- jedz mniej a częściej(4-5 posiłków dziennie - między nimi nie podjadaj)
- spożywaj produkty chude - unikaj tłustych (chude mięso, wędliny, ryby, sery, chude mleko itd.)
- spożywaj potrawy gotowane (unikaj smażonych - są ciężkostrawne)
- nie zapominaj o świeżych warzywach i owocach (jedz ich jak najwięcej)
- wypijaj codziennie 7 - 8 szklanek płynów (woda niegazowana, soki, zupy, mleko, jogurt itd.)
- popijaj systematycznie, małymi łykami - w ten sposób oczyszczasz organizm z niepotrzebnych produktów)
- nie szalej na punkcie mleka - wskazane są jego umiarkowane ilości (dziennie - 2 szklanki), natomiast jogurt, maślanka, kwaśne mleko - są to wskazane napoje w ciąży)
- dbaj o odpowiednią ilość żelaza w pożywieniu (dziecko pobiera go od ciebie, zaspokajając swoje zapotrzebowanie). Spożywaj więc: fasolę, warzywa liściaste, orzechy, suszone owoce, nasiona dyni i słonecznika, wątróbki, ryby)
- dbaj o odpowiednią ilość kwasu foliowego (szczególnie jest ten składnik ważny dla prawidłowego rozwoju ukł. nerwowego dziecka). Spożywaj więc: suszone i zielone warzywa, szpinak, orzechy laskowe i chleb razowy)
- dbaj o odpowiednią ilość błonnika - jego źródła to: owoce, warzywa, pieczywo razowe, ryż łuskany, orzechy, rodzynki.
- ogranicz sól (od połowy II-trymestru)
- ogranicz słodycze
- unikaj: potraw wzdymających, ostrych przypraw, produktów przeterminowanych i konserwowych, serów, ciastek, dżemów, napojów gazowanych, przypadkowych posiłków tzw. ulicznych.
- Używki, leki - W zażywaniu leków zalecana jest szczególna ostrożność. Musisz pamiętać, że niemal wszystkie przenikają przez łożysko i dostają się do krążenia płodowego. Również witaminy przyjmować należy tylko zgodnie z zaleceniami lekarza (ich przedawkowanie może niekorzystnie wpłynąć na twoje dziecko)
- Palenie tytoniu - Każda forma palenia, czynna czy też bierna jest bardzo niekorzystna dla Ciebie i dla dziecka. Nikotyna wpływa na skurcz naczyń krwionośnych, zatruwa Twój organizm, powoduje gorsze dotlenienie Ciebie i dziecka. Noworodki matek palących papierosy rodzą się mniejsze (są niedożywione), są mniej odporne na choroby oraz wśród nich występuje zwiększona śmiertelność okołoporodowa.
- Alkohol - jednoznacznie przeciwwskazany. Jego nadużywanie może prowadzić do tzw. zespołu alkoholowego (wystąpienie wad fizycznych oraz opóźnienia rozwoju psychicznego dziecka).
- Mocna kawa, herbata - Unikaj: jeżeli jesteś ,,kawoszem” ogranicz picie kawy do 2 filiżanek dziennie i pij najlepiej ze śmietanką.
- Kultura współżycia - Ciąża nie jest okresem abstynencji płciowej - jeżeli jej przebieg jest prawidłowy. Dla wielu par jest to okres wielkiej bliskości, czułości i ciepła. Okazywanie sobie wzajemnego zainteresowania, rozmowy o tym co was dręczy, jak się czujecie w nowej sytuacji - to jest bardzo ważne. Seks w ciąży będzie bezpieczny- jeżeli o to odpowiednio zadbacie. W przypadku ciąży powikłanej (np. zagrażające poronienie) wskazana jest wstrzemięźliwość płciowa. Podobnie: okres 6 tyg. przed porodem i 6 tyg. po porodzie - abstynencja płciowa jest wskazana.
Kontrola medyczna
W ciąży powinnaś dbać o zdrowie; unikać zakażeń, przemęczenia, niedożywienia i stresów. Jeżeli zależy ci na prawidłowym przebiegu ciąży.
Powinnaś odwiedzić swojego lekarza - położnika:
- do siódmego miesiąca - co 4tyg.
- w ósmym miesiącu - co 2tyg.
- w ostatnim miesiącu - co tydzień
Podczas odbywanych wizyt twój lekarz- położnik powinien przeprowadzić następujące czynności lub zlecić do wykonania badania:
Początek ciąży:
- grupa krwi i czynnik Rh (jeżeli nie masz już zbadanej i wpisanej do dowodu osobistego)
- cytologia - stopień czystości pochwy
- poziom glukozy w krwi- konsultacja internistyczna- konsultacja stomatologiczna
Każda wizyta
- badania ogólne moczu- morfologia krwi- pomiar ciśnienia krwi
- pomiar masy ciała- badanie ginekologiczne (ewentualnie co 2-ga wiz.)
- ocena czynności serca płodu (od 4-5 m. ciąży)
- badanie zewnętrzne położnicze (od 5 m. ciąży)
Badanie uzupełniające:
- badanie serologiczne WR (początek ciąży i po 35 tyg. ciąży)
- badanie serologiczne HBS (początek i po 35 tyg. ciąży)
- badanie USG (średnio: 12 tyg. - 22 tyg., bliżej 36tyg.)
- przeciwciała anty Rh (u kobiet z ujemnym czynnikiem Rh): 18-28tydz., 28-30tydz., 36-37tydzi.
- badanie piersi (początek ciąży