Problematyka Hobbita

W powieści pt. „Hobbit, czyli tam i z powrotem” J.R.R. Tolkiena poruszane jest wiele ważnych tematów. Przygody głównego bohatera, które z pozoru są jedynie opowieścią dla dzieci, w rzeczywistości niosą ze sobą ważne przesłania.

„Hobbit” to przede wszystkim powieść o walce dobra ze złem. Dobro reprezentują tu: Bilbo, Gandalf, Beorn, Orły, Elfy, Krasnoludy i ludzie, po przeciwnej stronie znajdują się Gobliny, Wargi oraz Smaug. J.R.R. Tolkien powierza losy całego świata małemu i tchórzliwemu Hobbitowi. Po bliższym poznaniu okazuje się on być osobą wielkiego ducha i męstwa. Niestety jego heroizm, a wreszcie zwycięstwo dobra nie gwarantuje trwałego pokoju, a daje jedynie chwilę ulgi i wytchnienia. Zło nigdy nie przestaje działać, ciągle knuje i tworzy plany, by wreszcie zaatakować.

Kolejnym problemem poruszonym w utworze jest przeznaczenie. Na końcu powieści Gandalf kieruje do Hobbita następujące słowa:
„Chyba nie przestałeś wierzyć w proroctwa, tylko, dlatego, że sam przyłożyłeś rękę do ich urzeczywistnienia? Nie myślisz przecież, że wszystkie swoje przygody i cudowne ocalenia zawdzięczasz wyłącznie szczęściu, które Ci sprzyjało tylko przez wzgląd na twoją osobę! Bardzo przyzwoity Hobbit z ciebie, panie Baggins, i ogromnie Cię lubię, ale mimo wszystko jesteś tylko skromną, małą osóbką na bardzo wielkim świecie”.

Cytat ten sugeruje, że scenariusz przygód Bilba nie był wyłącznie jego dziełem, a Hobbit wypełnił tylko swoje przeznaczenie. Warto zwrócić uwagę na to, że Hobbit czasem wypełniał swoje przeznaczenie nieświadomie, jak na przykład wtedy, gdy zgodził się wziąć udział w wyprawie, sam nie wiedząc dlaczego. Cała powieść jest oparta na przepowiedni, która głosi, że Król spod Góry powróci. Historia była więc znana wcześniej i oczekiwała na wypełnienie w odpowiednim czasie. Przesłanie książki jest mądre i piękne. Mówi ono, że nawet bojaźliwe, spokojne istoty takie jak Pan Baggins, mogą dokonać wielkich rzeczy. Czytelnik jest świadkiem niesamowitej przemiany Hobitta. Ze spokojnego domownika Bilbo zmienia się w odważnego wojownika.

W powieści zawarte jest też przesłanie o prawdziwej naturze heroizmu. Nie polega on na nadludzkiej sile jednej postaci, ale na umiejętności zwalczania własnych słabości. Nawet w najtrudniejszej sytuacji bohaterowie nie załamują się. Pokazuje to, jak bardzo w głębi duszy są odważni. Heroizm doskonale widać u Bilba, który na początku jest bojaźliwy, nieśmiały i za żadne skarby nie chce się oddalać od Pagórka. Jednak pod koniec swej przygody staje się odważnym, walecznym Hobbitem, który nie boi się stanąć oko w oko ze Smaugiem. Główny bohater ma w sobie niesamowite pokłady odwagi, o których nawet nie wiedział. Pokazał to, kiedy stawił czoło trollom, wykradł pierścień Gollumowi, pokonał pająki, uwolnił krasnoludy z niewoli leśnych elfów.

W „Hobbicie” poruszany jest też temat odpowiedzialności związanej z posiadaną siłą. Władzę symbolizuje tu magiczny pierścień, dający przewagę nad przeciwnikiem. W dobrym celu używał jej Hobbit, aby pomóc przyjaciołom, a źle Gollum- by zabijać i okradać Gobliny. Negatywny bohater chciał „zniknąć” i zabić Hobbita i choć Bilbo mógł zrobić to samo, wykorzystał pierścień jedynie by uciec.

Kolejnym pięknym przesłaniem powieści jest waga przyjaźni oraz więzi rodzinnych. Przez cały czas przedstawiony w książce krasnoludy dążą do Samotnej Góry, w której kiedyś mieszkali ich przodkowie. Miłość do ojczyzny dodaje im sił. Hobbit dla przyjaciół jest gotów do największych poświęceń np. do ucieczki z lochów elfów używa drogi wodnej, pomimo tego, że panicznie boi się tego żywiołu. Pomaga im, choć nieraz słyszy jak krasnoludy drwią z niego. Wierzy, że to się zmieni, a jego przypuszczenia sprawdzają się. Podczas podróży Hobbit i Krasnoludy zaprzyjaźniają się, a więzi te są tak silne, że Hobbit chce wyrzec się swojej części skarbu, by uchronić przyjaciół od wojny, której nie mają szans wygrać. Bilbo bardzo przeżywa śmierć Thorina. Fakt ten nie daje mu cieszyć się z wygranej wojny. Więzi przyjaźni są tym, co dla Hobbita było najważniejsze w wyprawie, jest to jego największy skarb.

W powieści większość postaci dąży do kontynuowania historii swoich przodków. Przykładem takich zachowań mogą być krasnoludy, które pragną odzyskać ziemie swoich praojców. Wewnętrzne rozterki Bilba na temat podróży są jakby walką między rodziną ojca: Bagginsami, a rodziną matki: Tukami. Również heroizm Barda wywodzi się z chęci zadość uczynienia przodkom i miastu Dal.

W powieści pojawia się również przestroga przed posiadaniem dóbr materialnych. Thorin był tak ogarnięty chęcią posiadania Arcyklejnotu, że był gotów zabić Bilba, który oddał go ludziom. „Ten klejnot mego ojca - rzekł - sam jest wart więcej niż cała rzeka złota, a dla mnie wręcz nie ma ceny! Z całego skarbu ten jeden kamień uważam za swoją osobistą własność i srodze bym ukarał tego, kto by go znalazł i przywłaszczył sobie”. W pewnym momencie chęć zagarnięcia całego złota dla siebie prawie doprowadza do wojny. Pazerność krasnoludów spowodowała wiele tragedii jak na przykład atak Smauga na Miasto nad Jeziorem, czy bitwa Pięciu Armii.

Warto ujrzeć w Hobbicie hołd złożony różnorodności i wielości ras. Na kartach książki odnajdujemy takie postaci jak Hobbici, Ludzie, Elfy, Krasnoludy, Trolle, Gobliny. Różnią się one nie tylko wyglądem czy miejscem zamieszkania, ale i sposobem myślenia i zwyczajami. Każda z ras ma podobną psychikę, np. wszystkie Gobliny są złe, a Elfy dobre. Ważną rolę odgrywa tu stosunek do przyrody- dobre rasy chcą by roślinność się rozwijała, dbają o nią, negatywni bohaterowie dążą do jej zniszczenia.

Moim zdaniem wszystkie te tematy są bardzo ważne i niosą za sobą wielkie mądrości, jednak najważniejsze jest przesłanie o przestrodze posiadania dóbr materialnych. Uważam tak, ponieważ chciwość powoduje często wielkie straty, a przede wszystkim utratę przyjaźni i miłości. Pazerny człowiek zapomina o swojej rodzinie i o przodkach, myśli tylko o tym, jak się wzbogacić. Ważne jest dla niego nieustanne powiększanie bogactwa. Osoba zachłanna nie dopuszcza do siebie myśli, że istnieje obok niego drugi człowiek, który może potrzebować tego, czego i tak chciwiec ma zbyt dużo. Ktoś taki nie tylko nie pomaga innym, ale i nie zwalcza w sobie żądzy prześcigania samego siebie we wszystkim.