Porównaj ideę mesjanizmu narodowego Polaków autorstwa Mickiewicza z analogiczną ideą Słowackiego.

III część "Dziadów" Adama Mickiewicza oraz "Kordian" Juliusza Słowackiego to dzieła polistopadowe, które są pewnego rodzaju rozliczeniem pisarzy z powstaniem oraz próbą jego oceny. Z tego względu w obu tych utworach spotykamy się z koncepcją mesjanizmu narodowego, który ma przynieść wyzwolenie od tyranii oraz zmienić oblicze świata. Wizje te są podobne do siebie z założenia, jednak w rzeczywistości znacznie się od siebie różnią.

Mickiewicz mesjanizm rozpatruje w kategoriach mistycznych, porównuje Polskę do Chrystusa, który ginie na krzyżu za inne narody. Krzyż ten jest metaforą zaborców, natomiast Polska ma pełnić rolę mesjasza, który poprzez swoje zmartwychwstanie ma odnieść zwycięstwo. Koncepcja Mickiewicza nawołuje więc do bierności i czekania na zbawiciela, który wyciągnie naród z niewoli.
Wynika to pewnie z faktu, że intencją autora było raczej "pokrzepienie serc" rodaków, natchnięcie ich wiarą w przyszłość, a nie przedstawienie określonego planu działań. W ten sposób chciał w pewnym sensie zrehabilitować swoją osobę, jako że nie brał osobiście udziału w powstaniu.

Koncepcja Słowackiego jest oparta na winkelriedyzmie, nawiązuje do historii szwajcarskiego bohatera, który skierował na siebie włócznie wrogów, przechylając tym samym szalę zwycięstwa na stronę rodaków. Wg poety Polska ma podobnie skupić na sobie uwagę mocarst, umożliwiając innym narodom ruchy niepodległościowe. Jak widać, Słowacki przeciwnie do Mickiewicza rozpatruje mesjanizm w kategoriach historycznych oraz nawołuje do walki za wszelką cenę, nawet w obliczu klęski.

Podsumowując, obaj poeci wyznaczają Polsce szczególną rolę narodu wybranego, który może odmienić losy Europy. Koncepcja Mickiewicza stanowi jednak pochwałę heroizmu cierpienia, natomiast wizja Słowackiego opiewa heroizm walki, i to jest czynnik, który najbardziej je od siebie wyróżnia.