Godność człowieka naprawdę leży w jego myśli i w jego uczuciu.

Godność człowieka to bardzo trudne zagadnienie. Ciężko ją zdefiniować. Sądzę jednak, że zależy ona od systemu wartości i uczuć.
Każdy rozumie ją inaczej. Na podstawie kilku przykładów spróbuję udowodnić, że godność da się zachować nawet w skrajnie okropnych warunkach, ponieważ nie da się jej człowiekowi zabrać wbrew jego woli. Nawet odbierając mu życie.

Pierwszym moim przykładem literackim w tej rozprawce będzie narrator "U nas, w Auschwizu'' Tadeusza Borowskiego. Był on więźniem tego obozu. Napatrzył się na ludzi męczonych, mordowanych i traktowanych gorzej niż ktokolwiek mógłby sobie wyobrazić. Zrozumiał straszny mechanizm placówki w Auschwitz. Uświadomił sobie zamysły twórców obozu. Podczas gdy inni się poddawali on nadal trwał. W jaki sposób? Było coś co pozwalało mu zatrzymać godność i przetrwać. Co? Miłość, nadzieja i cel - przetrwanie. Dowiadujemy się więc, że człowiek może żyć nawet gdy fizycznie jest niszczony, karmi się swoimi myślami. Nie chodzi tu oczywiście o to, że człowiek może żyć samą godnością. Nawet jego da się zabić. Straciwszy jednak ją najprawdopodobnije zginie dużo szybciej.

Tytułowa bohaterka opowiadania "Pola" Hanny Krall zapłaciła za zatrzymanie godności najwyższą cenę. W czasach okrucieństwa i ludobójstwa, w czasie II Wojnie Światowej ukryła u siebie 25 Żydów. Niemcy dowiedziawszy się o tym, zabili ją oraz ukrywanych przez nią ludzi. Dlaczego to zrobiła? Mogła przecież im nie pomagać. Coś jednak zmotywowało ją do podjęcia tej brzemiennej w skutki decyzji. Jej własny system wartości nie pozwalał jej nie udzielić schronienia. Dokonała wyboru: życie za godność.
Widzimy więc, że skoro nasze ludzkie życie jest tak kruche, lepiej je poświęcić niż stracić to, co według mnie jest ważniejsze.

Jako ostatni przykład literacki przedstawię ojca Poli. Jak już pisałem Niemcy dowiedzieli się, że Pola ukrywa Żydów. Przyszli do jej domu i zaczęli przesłuchiwać wszystkich. Na końcu przyprowadzili jej ojca. Miał on możliwość poświęcić się by ratować córkę. Pod wpływem strachu nie uczynił tego. Pozwolił by Niemcy zabili Polę. W przeciwieństwie do niej, za swoje życie oddał godność. Utraciwszy ją, nic nie zyskał. Wyrzuty sumienia doprowadziły go do śmierci. Tak więc utrata godności kosztuje bardzo drogo i nic się przy tym nie zyskuje. Ta niezdefiniowana rzecz, tkwiąca w nas jest nam bardzo potrzebna do życia.

Na podstawie tych przykładów i swoich przemyśleń mam odwagę twierdzić, że godność naprawdę leży w naszym umyśle, myśli i zależy od naszego systemu wartości moralnych i norm postępowania. Pozwala nam przetrwać nawet najtrudniejsze chwile a czasem także poświęcić się. Nigdy jednak się nie dowiemy jak byśmy się zachowali w takich jak przykładowe sytuacjach. Wyjaśnia to Wisława Szymborska zdaniem "Tyle wiemy o sobie ile nas sprawdzono". Człowiek powienien żyć tak, by przed swoim sumieniem postępować godnie i trzymać się zasad moralnych niezaleznie od warunków.