Wyodrębnianie kodeiny ze słomy makowej

Kolbę kulistą z trzema szyjami poj. 500 ml napełnia się wraz z 10.20 g zagęszczonego roztworu słomy makowej mającego zawartość morfiny 80.8% wag., 425 ml toluenu. Kolbę reakcyjną wyposaża się w mieszadło mechaniczne, termometr, łapacz Deana-Starka, skraplacz, wlot i wylot dla azotu. Do kontrolowania temperatury reakcji stosuje się regulator temperatury (i2R, marki Therm-O-Watch) połączony z łaźnią olejową Aldrich Instatherm. Toluenową zawiesinę miesza się mechanicznie i suszy azeotropowo w 90-115°C przez 1 godzinę. Zawiesinę chłodzi się do 50-60°C, wprowadza się 6.010 g chlorku trójmetylofenyloamoniowego i 9.720 g wodorowęglanu sodu. Zawartość kolby miesza się mechanicznie i zawiesinę ogrzewa się pod chłodnicą zwrotną pomiędzy 105-115°C przez 48 godzin. Mieszaninę reakcyjną chłodzi się do temperatury pokojowej i do tego roztworu wsypuje się 1.000 g węgla aktywowanego (węgiel drzewny) i zawartość miesza się mechanicznie w temperaturze pokojowej. Czarną zawiesinę przesącza się stosując spiekany lejek szklany poprzez warstwę ziemi okrzemkowej a przesącz zbiera się do kolby kulistej poj.1 l. Kolbę zawierającą przesącz zaopatruje się w mieszadło mechaniczne i podczas mieszania dodaje się kroplami roztwór 3.997 g 85%-owego kwasu fosforowego rozpuszczonego w 20 g 95%-owego roztworu wodnego etanolu. Podczas mieszania przez 30 minut w temperaturze pokojowej tworzy się biały osad. Biały osad odsącza się stosując duży lejek Buchnera. Placek filtracyjny przemywa się gorącym toluenem (3X30 ml), i 95%-owym roztworem wodnym etanolu (3x60 ml) i suszy pod instalacją próżniową przez 18 godzin do otrzymania białego ciała stałego fosforanu kodeiny. Wyodrębniony fosforan kodeiny wprowadza się do kolby kulistej poj. 250 ml i napełnia ją 30 g 10%-owego (m/m) kwasu octowego i 30 g wody. Powstały roztwór miesza się z 30 ml toluenu i dwu-fazowy roztwór miesza stosując mieszadło magnetyczne. Do dwu-fazowego roztworu kodeiny wprowadza się 115 ml 1.0 N roztworu wodorotlenku sodu początkowo kroplami a następnie w porcjach. W ciągu 30 minut mieszania na łaźni lodowej tworzy się biały osad wolnej zasady kodeiny. Wartość pH roztworu po zakończeniu dodawania wodorotlenku sodu wynosi około 11. Biały osad odsącza się i suszy do otrzymania kodeiny w postaci wolnej zasady. Wydajność 84%.

Piśmiennictwo. Proces For The Production of Opiates, Inventor: Charles A. Francis, United States Patent Application Publication, US 20050261500A1, Nov.24,2005, str.5.