Romantyzm - pojęcia

Indywidualizm - to poczucie odrębności i wyizolowanie człowieka, ważna cecha Boh Rom.

Irracjonalizm - poglad charakterystyczna dla filozofii Rom, przeciwstawia się racjonalnemu poznaniu świata, nakazuje szukać prawdy za pomocą środków pozarozumowych (instynkt, wiara, przeczucie).

Gotycyzm - nuty lit preromant, odwołania do sredniowiecznych Legend i kronik, wizja świata pewnego tajemniczości, okrucieństwa, niezwykłych zjawisk nadprzyrodzonych.

Mistycyzm - postawa zakładająca możliwość duchowego kontaktu z bóstwem, stad często pojawiają się duchy zjawy prorocze sny.

Historyzm - stanowisko postulujące poznawanie rzeczywistości i ujmowanie zjawisk w sposób hist tj. ze względu na ich powstanie, rozwój i uwarunkowanie dziejowe.

MESJANIZM - przypisyw jednostce lub narodowi misji posłannictwa wobec ludzkości, poprzez poświęcenie własnego życia. W scenie 1 polega na zestawieniu obrazu więźnia Wasilewskiego, niesionego oprawców do kibitki.

MARTYROLOGIA - meczenstwo, wyniszczanie narodu.
W scenie 1 polega na wiezieniu Polaków, biciu, terrorze psychicznym i fiz., wywożeniu na Sybir w kibitkach, wyniszcz przez pozbawienie jedzenia

PROMETEIZM - nazwa postawy cechującej się indywidualistycznym buntem panu Bogu lub normom społecznym, prowadzi do poświęcenia życia dla szcz ludzkości

Winkeriedyzm - idea poświęcenia się jednostki dla dobra ogółu (odmiana mesjanizmu)

Machiavellizm - postawa wywodzi się od Machiavelliego (trzeba być lisem i lwem) - uważał że dążenie do odzyskania wolności ojczyzny usprawiedliwia każde działanie, nawet złe i niegodziwe

WALLENRODYZM - postawa char się (w imie racji patriotycznych) nieetycznych i postępowych metod działania w walce z wrogiem

Werteryzm - postawa bohatera romantycznego, charakteryzuje się nadmierna uczuciowością, skłonnością do Marzen i egzaltacji, tendencja do poetyzacji rzeczywistości, buntem wobec obowiązujących zasad oraz poczuciem bezsensu życia tzw. „bólem istnienia”.

Wolterianizm - zespol cech charakterystycznych dla dzieł Woltera tj. krytycyzm, odrzucanie autorytetów, tolerancja wobec różnorakich postaw, libertynizm, racjonalizm, odrzucenie instytucji Kościoła.

Prowidencjalizm - poglad historiozoficzny uznający Opatrzność za sile kierująca losami ludzi i świata.

Spirytualizm - poglad wg, którego rzeczywistość ma naturę duchowa a świat materialny jest tylko przejawem ducha

Orientalizm - to zachwyt tradycjami i obyczajami wschodnimi.

Ludowość - ogól cech wspólnych danej społeczności określający jej charakter, obyczaje, tradycje, kulturę (w tym obrzędowość i sztukę)

Tyrteizm - poglad o charakterze patriotycznym, nawołujący do walki w obronie niepodległości, budzącej pragnienie obrony ojczyzny i nienawiść do wroga.

Faustyzm - oznacza dążenie człowieka do poznania tajemnicy i sensu świata, życia; dobra i zła; nieśmiertelności i zapanowania nad czasem choćby za cenę pertraktowania z diabłem.