Postawy młodego pokolenia wobec przyszłości, analizy i interpretacja porównawcza utworów: „Oda do młodości” i „Koniec wieku XIX”

„Oda do młodości” Adama Mickiewicza jak i wiersz Kazimierza Przerwy Tetmajera „Koniec wieku XIX” można uznać za manifestacje literackie, gdyż oba utwory m.in. zwiastują nadejście czegoś nowego, innego a pokolenie które wprowadza tą zmianę wierzy, że dokonuje czegoś dobrego. Oba utwory opisują postawy młodego pokolenia (żyjącego na przełomie epok) wobec przyszłości.
Tytuł utworu Mickiewicz „Oda do młodości”, wskazuje nam myśl przewodnią tego utworu tj.:„młodość”, która może oznaczać nowy sposób widzenia świata jak i witalność czy też nadchodzące zmiany. Według poety tylko młode pokolenia mogą dokonać istotnych zmian w świecie tzn. wprowadzić nowe idee, dlatego też nawołuje: „Młodości dodaj mi skrzydła”. Jednakże nie wszyscy zgadzają się ze zmianami i są to przede wszystkim ludzie starzy:
„Niechaj, kogo wiek zamroczy,
Chyląc ku ziemi poradlone czoło,
Takie widzi świata koło,
Jak tępymi zakreśla oczy.”

W następnej części utworu stary człowiek przyrównany jest do samolubnego samotnego płaza, który bezwzględnie trzyma się swoich zasad.
„...jakiś płaz w skorupie.
Sam sobie sterem, żeglarzem, okrętem (…)
Nie lgnie do niego fala ani on do fali (…)
Nikt nie znał jego życia nie zna jego zguby: To samoluby!”

Ze względu na konserwatywną postawę ludzi starych poeta apeluje głównie do ludzi młodych, zachęca ich do negowania empirystycznego sposobu myślenia i zastąpienia go mniej schematowym.
„Tam sięgaj, gdzie wzrok nie sięga;
Łam, czego rozum nie złamie.”

W „Odzie do młodości” znajduje się także zapowiedź nowego typu bohaterów, którzy będą wyjątkowi. Tylko nieliczne wybitne jednostki, będą wskazywać właściwy sposób postępowania.
„Dzieckiem w kolebce, kto łeb urwał Hydrze,
Ten młody zdusi Centaury;.
Piekłu ofiarę wydrze,
Do nieba pójdzie po laury ”.

Utwór nawołuje do tego, aby rozpoczęte czy też jakiekolwiek zamierzone przedsięwzięcie zawsze doprowadzić do końca.
„I ten szczęśliwy kto padł wśród zawodu,
Jeżeli poległym ciałem,
Dał innym szczebel do sławy grodu”.

Podmiot liryczny wskazuje nowy cel, który jak twierdzi można osiągnąć tylko dzięki wspólnej pracy.
„Hej! ramię do ramienia! spólnymi łańcuchy(…)
Dalej, bryło, z posad świata!
Nowymi cię pchniemy tory(…)”

"Oda do młodości" A. Mickiewicza, to utwór ukazujący postawy młodego pokolenia wobec przyszłości, jaki i cele, które przed nim stoją. Poeta ukazuje obraz dwóch światów: oświeceniowego(starego) i romantycznego(młodego). Młodzież ma za zadanie za pomocą miłości i przyjaźni przekształcić stary świat, dzięki czemu "wyjdzie z zamętu świat ducha" . Młodzi ludzie mają poznawać świat, i żyć zgodnie z własnymi uczuciami i marzeniami.

Utwór Adama Mickiewicz promuje idee postępu i walczy z przesądami. Dzięki przyjaźni i solidarności ludzie mogą osiągnąć znacznie więcej. Jednostka powinna utożsamiać się ze zbiorowością i dążenie do szczęścia ogółu. Dokonanie jakichkolwiek zmian możliwe jest tylko dzięki działaniom młodego pokolenia, które nastawione jest do nich przychylnie. Ludzie młodzi mają do zaoferowania świeże spojrzenie na świat, co umożliwi ujrzenie dotychczasowych spraw w nowym świetle. Poeta zachęcał do odrzucenia empiryzmu i racjonalizmu, ukazał także wyższość świata duchowego nad światem materialnym.

Postawę młodego pokolenia wobec przyszłości opisał również Kazimierz Przerwa Tetmajer w swoim utworze pdt. „Koniec wieku XIX”. Podmiotem lirycznym utworu jest typowym młodym przedstawicielem swojego pokolenia, który nie potrafi poradzić sobie z natrafiającymi się przeciwnościami losu jak również nie potrafi odnaleźć się w rzeczywistości. Jego słowa skierowane są do wszystkich ludzi. Nadawca jest również „człowiekiem końca wieku”, świadczy o tym końcowe pytanie: „Co zostało nam [...]”,w którym poprzez użycie zaimka „nam” identyfikuje się ze swoim rozmówcą.

„Koniec wieku XIX” to dialog, który toczy się we wnętrzu człowieka. Stawia on sobie pytania lecz nie znajduje na nie odpowiedzi, tak więc wiersz składa się z pytań retorycznych, a odpowiedzi są komentarzem a zarazem nowym pytaniem.

Podmiot liryczny poszukuje sensu życia, m.in. w tym celu prowadzi monolog. Bohater jest zniechęcony do życia, jego dawne ideały wartości w które wierzył uległy zniszczeniu. Według nadawcy każdy człowiek i epoka ma swoje idee, jednak brak jest człowieka, który by je zrealizował.

Przyczyn pesymistycznej postawy nadawcy jest kilka. Jedną z nich jest bezcelowość wszystkich dociekań badawczych: „kto zliczy zgasłe słońca i kres światu zgadnie?”. Następną przyczyną jego postawy może być niewiara w możliwość przeciwstawienia się złu:
„Walka?...Ależ czy mrówka wrzucona na szyny
Może walczyć z pociągiem nadchodzącym w pędzie?”

Na postawę nadawcy wpłynął również fakt niemożności korzystania z pełni życia:
„Użycie?...Ależ w duszy jest zawsze coś na dnie,
Co wśród użycia pranie, wśród rozkoszy żąda.”

Pomimo tego, że wobec czyhających zagrożeń człowiek jest bezsilny jak mrówka to jednak nie kieruje się instynktem:
„Rozpacz?…Więc za przykładem trzeba iść skorpiona,
co się zabija, kiedy otoczą go żarem?”

Na postawę nadawcy w istotny sposób również wpłynęło poczucie niedorzeczności ludzkiego istnienia:
„Przekleństwo?...Tylko dziki, kiedy się skaleczy,
Złorzeczy swemu bogu, skrytemu w przestworze”.

Znaczący wpływ na jego postawę miała również utrata wiary w Boga. Odejście od wiary wynika również ze zmiany mentalności ludzi w XIX wieku.
„Cóż więc jest? Co zostało nam, co wszystko wiemy,
Dla których żadna z dawnych wiar już nie wystarcza.”

Utwór Kazimierza Przerwy Tetmajera pdt. „Koniec wieku XIX” ukazuje postawę młodego pokolenia końca XIX wieku wobec przyszłości. Młode pokolenie ukazane przez poetę, żyje w strachu. Pesymistycznie i z obawą patrzy na przyszłość. Młodzi lidzie są przekonani o swojej bezsilności, dlatego też pozostają bierni w swoich działaniach. Owa bierność i strach potwierdzają że nie ma sensu dociekać na temat własnego bytu.

Podsumowując zarówno Adam Mickiewicz jak i Kazimierz Przerw Tetmajer napisali manifesty które przedstawiają postawy młodego pokolenia wobec przyszłości. Różnią się jednak one jednak postawą jaką przyjmują poeci. Adam Mickiewicz jest zwolennikiem czynnego udziału, pragnie dokonać zmian na lepsze, podczas gdy Kazimierz Przerwa Tetmajer pozostaje bierny i rezygnuje z walki o lepsze jutro.

Przedstawiciele Romantyzmu prowadzili konflikt ze starszym pokoleniem, chcieli walczyć o lepsze jutro i pragnęli zmieniać świat. Natomiast reprezentanci Młodej Polski pozostawali bierni w walce o lepszy los, z góry uznali, że są na straconej pozycji.

Według mnie oba pokolenia są w pewien sposób do siebie podobne, wynika to z tego, że zarówno przedstawiciele Romantyzmu jak i Młodej Polski wyrażają sprzeciw i buntują się. Nie zgadzają się z losem i pragną by było im lepiej, jednakże każde z tych pokoleń wyraża swój manifest w inny sposób.