Samosąd
Gorąca wdowa
Prócz obrazów żon literatura przedstawia też obrazy pięknych,powabnych wdów. Np. w Lalce piękna pani Helena Stawska, przez długi czas nie wiadomo, żona czy wdowa, budzi zachwyty Rzeckiego i subiektów ze sklepu Wokulskiego, sama zaś bez wzajemności wzdycha do pana Stanisława. Ostatecznie wychodzi za mąż za Mraczew skiego. Wdową i, w odróżnieniu od Stawskiej, straszną kokietką jest urodziwa Kazimiera Wąsowska, zalecająca się zarówno do Wokulskiego, jak i Starskiego. Powabną wdową jest także...
Zdrajcy króla
Odrębną kategorię zdrajców ojczyzny stanowią zdrajcy króla. Np. Kmicic zostaje wykreowany przez Bogusława na takiego potencjalnego królobójcę, co tak wstrząsa Oleńką (Bogusław spodziewa się właśnie takiej reakcji). Zdrajcami króla, nie tylko ojczyzny, okazują się obaj Radziwiłłowie – Janusz i Bogusław, bohaterowie Potopu . Również Kozacy biorący udział w powstaniu pod wodzą Chmielnickiego w Ogniem i mieczem okazują się nielojalni wobec władcy. Na usprawiedliwienie swych działań mają...
Kara wymierzona przez ludzi
W Makbecie zemsty dokonują ludzie, ale zgodnie z wolą sił wyższych. Czarownice przepowiadają Makbetowi, że nie zginie z ręki człowieka zrodzonego przez kobietę i że póki las Birnam nie zacznie iść ku niemu, jest bezpieczny (tymczasem oddziały osłonięte gałęziami, wyglądające tak, jakby las szedł, rzeczywiście atakują Makbeta, a zabija go Makduf, człowiek nie zrodzony, lecz wydobyty z łona kobiety cesarskim cięciem). Niekiedy, zwłaszcza w prozie realistycznej, karę wymierzają ludzie. W...
Kara wymierzona własną ręką
Niekiedy zbrodniarz wymierza sobie karę własną ręką. Edyp– bohater Króla Edypa Sofoklesa i mitów greckich, dowiedziawszy się o swej, nieświadomie popełnionej, zbrodni ojcobójstwa i kazirodztwa, wykłuwa sobie oczy, Jokasta – jego żona i matka, wiesza się... Wedle tradycji biblijnej Judasz, który nie mógł pogodzić się z tym, że wydał Jezusa, odebrał sobie życie. Karze siebie także Krzyżak, Zygfryd de Löwe, oprawca Juranda, pośredni sprawca śmierci jego córki Danuśki, który nie może...